MEME KANSERİNDE KORUNMA

Yıl 2007, Cilt: 10 Sayı: 4, 72 - 82, 19.02.2010

Nuran Gençtürk

Öz

Meme kanseri, kadınlarda görülen
kanser vakalarının %30’unu oluşturmakta ve
tüm kanser ölümlerinin %18’inden sorumlu
tutulmaktadır.
Epidemiyolojik veriler, meme
kanserinin kadınların yaşamını tehdit eden
en önemli risk faktörlerinden biri olduğunu
açıkça göstermektedir. Riski azaltacak ya da
en aza indirgeyecek tutum ve davranışlar
yoluyla kanserin gelişmesi önlenebilir.
Hastalığın varlığında ise, erken tanı ve etkili
tedavi ile yaşam süresi ve kalitesi
yükseltilebilir. Bu amaçla, birincil ve ikincil
korunma yöntemlerinin kadınlara
öğretilmesi önem kazanmaktadır.
Birincil korunma yöntemleri kapsamında,
bireylerin sağlık eğitimi ile
bilinçlendirilerek sağlıklı beslenme, erken
doğum yapma, emzirme, fiziksel aktivite,
hormon kullanımının önlenmesi, cerrahi
erken menapoz, kemoprevensiyon, profilaktik
mastektomi, alkol ve sigara kullanımının
engellenmesi gibi uygulamalar
önerilmektedir.
İkincil korunma basamağında öncelikli hedef
erken tanının konmasıdır. Meme kanserinin
erken evrede belirlenebilmesi için, ayrıntılı
anemnez, fizik muayene, risk faktörlerinin
tanılanması, kendi kendine meme muayenesi,
hekim muayenesi ve mammografiyi kapsayan
tarama programları yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Meme kanseri, korunma, erken tanı

Kaynakça

• Abaan S (1996). Kanserin önlenmesi ve kanser riskinin azaltılması. Hemşireler İçin Kanser El Kitabı. 1. Baskı, IV. Akşam Sanat Okulu Matbaası, Ankara, 31-40.
• Aksoy G (2000). Birincil ve ikincil korumada hemşirenin rolü. Klinik Onkoloji. Editörler: Erkan Topuz, Adnan Aydıner, Ahmet Nafız Karadeniz, İÜ Onkoloji Enstitüsü Yayın-ları:06, Tunç Matbaası, İstanbul, 340-345.
• Akyolcu N (2003). Kadınlarda meme kanse-rinin önemi ve sağlık eğitim. I.Uluslar arası & V. Ulusal Hemşirelik Eğitimi Kongresi Kongre Kitabı. 19-22 Eylül 2001, Nevşehir, Özlem Grafik Matbaacılık, İstanbul, 349-355.
• Aydıner A, Dinçer M, Topuz E (2000). Meme kanseri. Klinik Onkoloji. Editörler: Erkan Topuz, Adnan Aydıner, Ahmet Nafız Karadeniz, İÜ Onkoloji Enstitüsü Yayınları:06, Tunç Matbaası, İstanbul, 70-81.
• Bickell NA (2002). Race, ethnicity, and disparities in breast cancer: Victories and Challenges. Women’s Health Issues 12 (5): 238-251.
• Birol L (2002). Hemşirelik Süreci. 5. Baskı, Etki Matbaacılık Yayıncılık Ltd. Şti., İzmir.
• Can G (2001). Meme kanserli hastalarda yorgunluğun ve bakım gereksinimlerinin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniv. Sağl. Bil. Ens. İstanbul.
• Criss WE, Baysal A (1999). Kanserden Korunmak İçin Beslenme Rehberi. Hatiboğlu Yayınevi, Ankara.
• Darendeliler E, Yaman Ağaoğlu F (2003). Meme kanserinin epidemiyolojisi ve etyolojisi. Meme Kanseri. Editörler: Erkan Topuz, Adnan Aydıner, Maktav Dinçer, Nobel Matbaacılık, İstanbul, 13-33.
• Dinçer M (2000). Kanserden korunma. Klinik Onkoloji. Editörler: Erkan Topuz, Adnan Aydıner, Ahmet Nafız Karadeniz, İÜ Onkoloji Enstitüsü Yayınları:06, Tunç Matbaası, İstanbul, 59-62.
• Dirksen SR, Lewis SM (2000). Nursing management breast disorders. MedicalSurgical Nursing Assesstment and Management of Clinical Problems. Eds: Sharon M Lewis, Margaret M Heitkemper, Shannon R
• Dirksen, 5th Edition, Mosby Inc., Philadephia, 1472-1493.
• Garber JE, Smith BL (1996) . Management of the high-risk and the concerned patient. Diseases of the Breast. Eds: Jay R Harris, Marc E Lippman, Monica Morrow, Samuel Hellman, Lippincott-Raven Publishers, Philadelphia, 323-334.
• Goodman M, Mellon-Reppen S (2001). Management of the client with breast disorders. Medical-Surgical Nursing Clinical Management for Positive Outcomes. Eds: Joyce M Black, Jane H Hawks, Annabelle M Keene, Volume 1, 6th Edition, WB Saunders Company, Philadephia, 1011-1039.
• İğci A, Asoğlu O (2003). Meme kanserinin erken tanısında tarama yöntemleri. Meme Kanseri. Editörler: Erkan Topuz, Adnan Aydıner, Maktav Dinçer, Nobel Matbaacılık, İstanbul, 113-123.
• Kavas A (2000). Sağlıklı Yaşam İçin Doğru Beslenme. 1. Baskı. Mart Matbaacılık, İstan-bul, 124-147.
• Kopans DB (1998). Epidemiology, etiology, risk factors, survival, and prevention of breast cancer. Breast Imaging. 2th Edition. Lippincott-Raven Publishers, Philadephia, 29-52.
• Leight SB, Deiriggi P, Hursh D et al. (2000). The effect of structured training on breast self-examination search behaviors as measured using biomedical instrumentation. Nursing Research 49(5): 283-289.
• Merey S (2002). Kadınlarda meme kanseri tarama davranışları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniv. Sağl. Bil. Ens. İstanbul.
• Morris KT, Johnson N, Krasikov N et al. (2001). Genetic counceling impacts decision for prophylactic surgery for patient perceived to be at high risk for breast cancer. The American Journal of Surgery 181:431-433.
• Nural N (1995). Kanser riski altında olan kişilerin saptanmasında hemşirenin rolü. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniv. Sağl. Bil. Ens. Ankara.
• Onat H, Başaran M (2003). Meme kanseri risk faktörleri ve korunma. Meme Kanseri. Editörler: Erkan Topuz, Adnan Aydıner, Maktav Dinçer, Nobel Matbaacılık, İstanbul, 90-107.
• Özdemir A, Işık S (1998). Meme kanseri taramasında mammografi-I: Meme kanseri risk faktörleri. İnsizyon Cerrahi Tıp Bilimleri Derg. Bilimsel-Tıp Yayınevi, 1 (2):118-122.
• Schoultz BV (1997). HRT and breast cancer risk, what to advise? European Journal of Obstetric&Gynecology and Reproductive Biology, 71: 205-208.
• Smeltzer SC, Bare BG (2000). Assesstment and management of patient with breast disorders. Textbook of Brunner & Suddarth’s Medical-Surgical Nursing. Eds: Suzanne C Smeltzer, Brenda G Bare, 9th Edition, Lippincott Williams & Wilkins, Philadephia, 1259-1296.
• Taşocok G (2003). Hasta Eğitimi. İÜ Basım ve Yayınevi Müdürlüğü, İstanbul. Turna H (2003). Çevre ve kanser. Güncel Klinik Onkoloji. Editörler: Süheyla Serdengeçti, Gökhan Demir, 1. Basım, Kaya Basım, İstanbul, 133-144.
• Uçar N (2001). Kanser ve beslenme. Onkoloji Hemşireliği Hizmet İçi Eğitim Kursu. Editörler: Deniz Şelimen, Serdal Turhal, A Karamanoğlu, Onbir Matbaacılık Yayıncılık Ltd., İstanbul, 99-108.
• Ünal M (2002). Meme kanserinde tarama. Genel Cerrahi. Editör: Göksel Kalaycı, Cilt I, Tayf Ofset, 569-572.
• Vogel VG (1996). Clinical considerations in breast cancer prevention. Disease of the Breast. Eds: Jay R Harris, Marc E Lippman, Monica Morrow, Samuel Hellman, Lippincott-Raven Publishers, Philadelphia, 341-354.
• Vogel VG (1998). Primary prevention of breast cancer. The Breast Comprehensive Management of Bening and Malignant Diseases. Eds: Kirby I Bland, Edward M Copeland, 2th Edition, Volume 1, WB Saunders Company, Philadelphia, 352-369.
• Yates JW (1995). The role of exercise and weight control in cancer prevention and rehabilitation. Canser of The Breast. Eds: William L Donegan, John S Spratt, 4th Edition. WB Saunders Company, Philadelphia, 809-821.
• Yüceyar S (2000). Meme kanseri epidemiyoloji, etyoloji, risk faktörleri ve korunma. Meme Hastalıkları. Editörler: Kemal Alemdaroğlu, Feridun Aksu, İstanbul, 21-36.