KARAMAN İL MERKEZİNDE YAŞAYAN YAŞLILARIN BAĞIMLILIK DÜZEYLERİ, DEMOGRAFİK VE MEDİKAL ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2008, Cilt: 11 Sayı: 3, 33 - 39, 19.02.2010

Dilek Cingil Said Bodur

Öz

Çalışma Karaman’da yaşayan 65 yaş ve üzeri yaşlıların günlük yaşam aktivitelerinde
bağımlılık düzeylerini ve bağımlılığı etkileyen risk etmenlerini saptamak amacıyla yapıldı.
Bu tanımlayıcı araştırma 2003 yılı Nisan ayında Karaman 3 Nolu Sağlık Ocağı
bölgesinde gerçekleştirildi. Yaşlıların bağımlılık düzeylerini saptamak amacıyla Katz Bağımlılık
Ölçeği ve araştırıcılar tarafından geliştirilen sosyo-demografik bilgi formu kullanıldı. Anket ve
ölçek tek tek ev ziyareti yapılarak yüz yüze görüşme tekniğiyle uygulandı.
Araştırma kapsamına alınan yaşlıların yaş ortalaması 70.46±5.51 (65-95) idi.
Ulaşılabilen 277 yaşlının 52’sinde (%18.8) bağımlılık tespit edildi. Bağımlılıkta ilk sıraları banyo
yapma, giyinme ve idrar kontrolü almaktaydı. Kadınların idrar kontrolünde bağımlılığı erkeklere
göre daha yüksek orandaydı. Temel günlük yaşam aktivitelerinde bağımlılık için risk etmenleri 75
yaş ve üzerinde bulunma, kronik hastalık varlığı ve öğrenim görmeme olarak tespit edildi.
Sonuç olarak, yaşlı sağlığı hizmetlerinin planlama ve yürütümünün yaşlıların beşte
birinin bağımlı olduğu gerçeğinin ve bağımlılığın risk etmenlerinin dikkate alınarak yapılmasının
uygun olacağı kanaatine varıldı.

Anahtar Kelimeler

Yaşlılık, bağımlılık düzeyi, günlük yaşam aktiviteleri

Kaynakça

• Akın B, Emiroğlu ON (2003).Evde yaşayan yaşlılarda mobilitede yetiyitimi ve ilişkili faktörlerin incelenmesi. Geriatri 6(2): 59-67.
• Aksayan S, Cimete G (1998). Kronik hastalıklı bireylerin evde bakım gereksinimleri, olanakları ve tercihleri, Marmara Üniversitesi I. Ulusal Evde Bakım Kongresi Kitabı, 79-90.
• Akyüz G (2006). Geriatrik hastalarda yaşam kalitesi. Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi 52 (Özel Ek A): A57A59.
• Arslan Ş, Gökçe-Kutsal Y (1999). Yaşlılarda özürlülüğün değerlendirimine yönelik çok merkezli epidemiyolojik çalışma. Geriatri 2: 103-114.
• Çivi S, Tanr ı kulu MZ (2000). Yaşlılarda bağımlılık ve fiziksel yetersizlik düzeyleri ile kronik hastalıkların prevalansını saptamaya yönelik epidemiyolojik çalışma. Geriatri 3(3): 85-90.
• Dahlin Ivanoff S, Sonn U, LundgrenLindovist B et al. (2000). Disability in Daily Life Activities and visual impairment: a population study of 85-year-old people living at home. Scandinavian Journal of Occupational Therapy 7:148-155.
• Dünya Sağlık Raporu Yaşam Boyunca Sağlık (1998). Çeviri Ed: B Metin, A Akın, İ Güngör. Sağlık Bakanlığı Sağlık Projesi Genel Koordinatörlüğü, Ankara.
• Karahan A, Güven S (2002). Yaşlılıkta evde bakım. Geriatri 5(4): 155-159.
• Lueckenotte AG (2000). Overview of gerontologic nursing. Mosby, USA.
• Mette C (2005). Wellbeing and dependency among the european elderly. the role of social ıntegration. Enepri Research Report No.12, July, http://www.enepri.org. (erişim: 13. 06. 2006).
• Öztek Z ve Kubilay G (1994). Evde hasta bakımı: Toplum Sağlığı ve Hemşireliği. Somgür Yayıncılık, Ankara.
• Özdemir L, Koçoğlu G, Sümer H ve ark. (2005). Sivas İl Merkezinde Yaşlı Nüfusta Bazı Kronik Hastalıkların Prevelansı ve Risk
• Faktörleri. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 27(3): 89-94. Profile of older Americans (2003). U.S. Department of Health and Human Services, Administration on Aging. (2003). http:// www.aoa.gov/prof/Statistics/profile/2003/pro files2003.asp (erişim: 14.09.2006)
• Repetto L, Granetto C, Venturino A (1997). Home care in the older person. Clinics in Geriatric Medicine 3(2): 403-413.
• Sağlık Bakanlığı (2000) Sağlık İstatitikleri 2000, Ankara
• Suchindran DM, Koo HP (1997). Demography and Public Health. Oxford University Press. New York, USA.
• Tel H, Tel H, Sabancıoğulları S (2006). Evde ve kurumda yaşayan 60 yaş ve üzeri bireylerin günlük yaşam aktivitelerini sürdürme ve yalnızlık yaşama durumu. Turkish Journal of Geriatrics 9(1): 34-40.
• Turhanoğlu AD, Saka G, Karabulut Z ve ark. (2000). Diyarbakır il merkezinde yaşayan 55 yaş ve üzeri bireylerde özürlülük ve kronik hastalık sıklığı. Geriatri 3(4): 146150.
• Ulusel B, Soyer A, Uçku R (2004). Toplum içinde yaşayan yaşlılarda günlük yaşam etkinliklerinde bağımlılık düzeyi ve etkileyen risk etmenleri. Türk Geriatri Dergisi 7(4): 199-205.
• Uncu Y, Özçakır A, Sadıkoğlu G ve ark. (2002). Bursa huzurevi yaşlılarının sosyodemografik özelikleri ve sağlık taraması sonuçları. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 28(3): 65-69.
• Ünsaldı ÜE, Piyal B (2002). Bir Yaşlı Grubunda Cinsiyete Göre Etkinlik Kısıtlılığı. Sağlık ve Toplum 12(1): 57-65.