HEMŞİRELERDE ELEŞTİREL DÜŞÜNME EĞİLİMİNİ ETKİLEYEN ETMENLERİN İNCELENMESİ

Yıl 2009, Cilt: 12 Sayı: 1, 72 - 80, 19.02.2010

Gülşah Gürol Arslan Yurdanur Demir İsmet Eşer Leyla Khorshid

Öz

Bu çalışma, hemşirelerin eleştirel düşünme eğilimlerini ve bu eğilimi etkileyen etmenlerin
incelenmesi amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Veriler, katılanların sosyo-demografik
özelliklerini içeren bilgi formu ve California Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği kullanılarak
toplanmıştır.
Hemşirelerin çalıştıkları birimlere göre ölçek toplam puan ortalamaları arasında
istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmamasına karşın (p > 0.05), cerrahi kliniklerde çalışan
hemşirelerin ölçek toplam puan ortalamasının, açık fikirlilik ve sistematik alt ölçek puan
ortalamalarının daha yüksek olduğu ve farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu saptanmıştır
(p < 0.05). Hemşirelerin deneyim süresine, kurum dışı bilimsel faaliyetlere katılma durumlarına
göre açık fikirlilik alt ölçek puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu
belirlenmiştir (p < 0.05).
Sonuç olarak, hemşirelerin eleştirel düşünme eğilim puanlarının düşük düzeyde olduğu
belirlenmiştir. Hemşirelerin eleştirel düşünmelerine fırsat sağlayacak hem kurumsal hem de
kurum dışı eğitim etkinliklerinin geliştirilmesi ve hemşirelerin katılımları desteklenerek eleştirel
bakış açısı kazanmalarının sağlanması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Eleştirel düşünme, hemşirelik, eleştirel düşünme eğilimi

Kaynakça

• Angel B, Duffey M, Belyea M (2000). An evidence-based project for evaluating strategies to improve knowledge acquisition and critical-thinking performance in nursing students. Journal Nursing Education 39(5):219–28.
• Birol L (2004). Hemşirelik Süreci. Etki Matbaacılık Yayıncılık 6. Baskı, İstanbul, 2004.
• Dil S, Öz F (2005). Hemşirelik yüksekokulu ve beslenme ve diyetetik bölümü öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerini etkileyen faktörler. Zonguldak Sağlık Yüksekokulu Sağlık Eğitim Araştırma Dergisi 1(1):12-25.
• Dirimeşe E, Dicle A (2006). Hemşirelerin ve öğrenci hemşirelerin eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sağl. Bil. Enst. İzmir.
• Erdem Y (2001). Yüksekokul ve sağlık meslek lisesi mezunu hemşirelerin problem çözme becerileri. Yeni Tıp Dergisi (1):25-29. Girot EA (2000). Graduate nurses: critical thinkers or better decision makers? Journal of Advanced Nursing 31(2): 288 – 297.
• Hawley DP (1998). The measurement of a critical thinking disposition among practicing registered nurses. In partial Fulfillment of the Requirements fort he Degree of Doctor of Philosophy School of Nursing, New Mexico State Universty.
• Hicks FD, Merritt SL, Elstein AS (2003). Critical thinking and clinical decision making in critical care nursing: a pilot study. Heart and Lung 32:169-180.
• Howenstein MA, Bilodeau K, Brogna MJ et al. (1996). Factors associated with critical thinking among nurses. Journal Continuing Education Nursing 27(3):100-3.
• Hurst K, Dean A, Trickey S (1991). The recognition and nonrecognition of problem- solving stages in nursing practice. Journal Advanced Nursing 16(12): 1444-1454.
• Ignatavicius DD, Workman ML, Mishler MA (1995). Medical- surgical nursing: A nursing process approach. 2nd ed., Philadelphia.
• Karagözoğlu Ş (2005) Bilimsel bir disiplin olarak hemşirelik. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 9(1):6-14.
• Karaöz S (2000). Cerrahi ve etik. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 4 (1):1-8.
• Katoaka-Yahiro M, Saylor CA (1994). Critical thinking model for nursing judgment. Journal Nursing Education 33(8):351-356.
• Kaya H (2007). Eleştirel düşünmeye eleştirel bir bakış. 4.Uluslararası & 11. Ulusal Hemşirelik Kongre Kitabı 5-8 Eylül, Ankara, 126.
• Kelleci M, Gölbaşı Z (2004). Bir Üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerin problem çözme becerilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 8(2):1-8.
• Kıranşal N, Adana F, Erdağı S ve ark. (2006). Kars’ta çalışan hemşirelerin eleştirel düşünme düzeylerinin incelenmesi. 42. Ulusal Psikiyatri Kongresi Kitabı 01- 05 Kasım, İstanbul.
• Kökdemir D (2003). Belirsizlik durumlarında karar verme ve problem çözme. Sosyal Psikoloji Anabilim Dalı Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosy. Bil. Enst. Ankara.
• Martin C (2002). The theory of critical thinking of nursing. Nursing Education Perspectives 23(5): 243–247.
• McCarthy P, Schuster P, Zehr P et al. (1999). Evaluation of critical thinking in a baccalaureate nursing program. Journal Nursing Education 38(3): 142-4.
• Rodriguez G (2000). Demographics and disposition as predictors of the application of critical thinking skills in nursing practice. Dissertation Abstracts International 62(1): (UMI No. AAT 3002095).
• Spelic SS, Parsons M, Hercinger M et al (2001). Evaluation of critical thinking outcomes of a BSN program. Holistic Nursing Practice 15(3):27-34
• Stewart S, Dempsey LF (2005). A longitudinal study of baccalaureate nursing students' critical thinking dispositions. Journal Nursing Education 44(2): 81-4.
• Şen S, Er S, Kavlak O (2007). Hemşirelik uygulamalarında eleştirel düşünme. 4.Uluslararası & 11. Ulusal Hemşirelik Kongresi Kitabı, 5-8 Eylül, Ankara, 293.
• Taşocak G (1996). Hemşirelikte eleştirel düşünme. Ulusal Cerrahi Kongresi Program ve Özet Kitabı, 131.
• Wrobel BV, O’Sullivan P, Smith L (1997). Evaluating critical thinking skills of baccalaureate nursing students. Journal of Nursing Education 36 (10): 485–488.