SÜREKLİ AYAKTAN PERİTON DİYALİZİ HASTALARINA EVDE VERİLEN BAKIMIN VE İZLEMİN HASTALARIN ÖZ-BAKIM GÜCÜNE ETKİSİ

Yıl 2009, Cilt: 12 Sayı: 1, 81 - 90, 19.02.2010

Rukiye Aylaz Behice Erci

Öz

Araştırma sürekli ayaktan periton diyaliz hastalarına evde verilen bakımın ve izlemin
hastaların öz-bakım gücüne etkisini belirlemek amacı ile yapılmıştır. Araştırmada tek grup ön test-son
test deneme öncesi modeli kullanılmıştır. Araştırma grubu İnönü Üniversitesi Turgut Özal Tıp
Merkezinde sürekli ayaktan periton diyaliz hizmeti alan 54 hasta oluşturmuştur, araştırmanın
verileri 15 Ocak–1 Kasım 2007 tarihleri arasında toplanmıştır. Verilerinin toplanmasında
hastaların tanıtıcı özelliklerini içeren soru formu, Orem’in öz-bakım gereksinimlerini kapsayan
(evrensel öz-bakım, sağlıkta sapmalarda öz-bakım, gelişimsel öz-bakım gereksinimleri) sorular ve
Öz-Bakım Gücü Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesi, bilgisayar ortamında
tanımlayıcı istatistikler, bağımlı gruplarda t testi ve McNemar testleri ile yapılmıştır. Bakım öncesi
öz-bakım gücü puan ortalaması 55.16±10.91 olan hastaların bakım sonrasındaki puan ortalaması
61.68±8.19 olarak belirlenmiş ve fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p < 0.001).
Hastaların tanıtıcı özellikleri ile öz-bakım gücü düzeyini bakım öncesi ve sonrası etkilediği
bulunmuştur. Hastaların bakım sonrası öz-bakım gücü puan ortalamaları anlamlı bir şekilde
yükselmiştir.

Anahtar Kelimeler

Periton diyalizi, öz-bakım gücü, evde hemşirelik bakımı, evde izlem

Kaynakça

• Akdemir N, Birol L (2003). İç Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı. Vehbi Koç Yayınları İstanbul.
• Akyol A (2005). Üriner Sistem Hastalıklarında Bakım. Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Hemşireleri Derneği Yayınları, İzmir: 150-157.
• Albaz M, Menteş S (1998). SAPD hastalarının evde bakımlarının değerlendirilmesi: Ev koşulları ile SAPD komplikasyonları arasındaki ilişki. I. Ulusal Evde Bakım Kongresi Kitabı. Marmara Üniversitesi, İstanbul: 165-174.
• Anita L (1994). A comparative analysis of Orem’s Self-care Model and Peplau’s Interpersonal Theory. Journal of Advanced Nursing 20: 755-760.
• Blasdell AL, Klunick V, Purseglove T (2002). The use of nursing and medical models in advanced practice: does education affect the nursing practitioner’s practice model? Journal of Nursing Education 41(5): 231-233.
• Curtin RB, Johnson HK, Schatell D (2004). The peritoneal dialysis experience: ınsights from long-term patients. Nephrology Nursing Journal. 31(6):615-625.
• Demir S (1997). Sürekli Ayaktan Periton Diyalizi (SAPD). Temel Hemşirelik Bilgileri. Türk Nefroloji Derneği Yayınları, İzmir: 1-3.
• Gadallah MF, Ramdeen G, Torres RC (2001). Changing the trend: a prospective study on factors contributing to the growth rate of peritoneal dialysis program. Advances in Peritoneal Dialysis. 17: 122-126.
• Hall G, Duffy A, Lizak H et al. (2004). New directions in peritoneal dialysis. Nephrology Nursing Journal 31(2): 149-161.
• Kalender B, Yeğenağa I, Baboğlu K ve ark. (2001). 1996-2000 yılları arasında sapd tedavisi uygulanan hastaların klinik ve laboratuar bulguları açısından değerlendirilmesi. Türk Nefroloji Diyalizi ve Transplantasyon Dergisi 10(3): 140-144.
• Karabulutlu E, Tan M (2005). SAPD (Sürekli Ayaktan Periton Diyalizi) hastalarında yaşam kalitesi ve öz-bakım gücünün değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 8 (2): 1-11.
• Küçüker H (1996). Ülkemizde periton diyalizi, transplantasyon ve hemodiyaliz. Çınar Hemşire Dergisi 2(3): 87-90.
• Lauder W (1999). A survey of self- neglect in patients living in the community. Journal of Clinical Nursing 8(1): 95-102.
• Martinson IM, Widmer AG, Portillo CJ (2002). Home Health Care Nursing. W.B. Saunders Company, Philadelphia, p: 445-466.
• Nahcivan NÖ (1993). Sağlıklı gençlerde özbakım gücü ve aile ortamının etkisi. İstanbul Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik A.D. Doktora Tezi, İstanbul.
• Nahcivan ÖN (1994). Geçerlik ve güvenirlik çalışması: öz-bakım gücü ölçeği’nin Türkçe’ye uyarlanması. Hemşirelik Bülteni 7(33): 109-118.
• Oğuzöncül AF, Şekerci K, Demirok A ve ark. (2004). Hemodiyaliz hastalarının özbakım gücünün değerlendiririlmesi. IX. Halk Sağlığı Kongresi, Ankara.
• Oliver MJ, Quinn RR, Richardson EP et al. (2007). Home care assistance and the utilization of peritoneal dialysis. Kidney International 71(7):673-678.
• Ören BG, Söyük S, Yürügen B (2000). Sürekli hemodiyaliz tedavisi gören hastaların öz-bakıma ilişkin tutumları ve sosyodemografik özellikler ile öz- bakım arasındaki ilişkiyi belirlemeye yönelik bir araştırma. Çınar dergisi 6(3): 64-66.
• Öztarhan S (1998). SAPD hastalarında ev ziyaretleri ve psikososyal destek. Çınar Dergisi 4(2): 36-37.
• Raton B (2001). Nursing Theories and Nursing Practica. FA Davis Company, Philadelphia: 172-176.
• Sarıkaya M, Tuncer M, Varan Hİ ve ark. (2001). Sürekli ayaktan periton diyalizi hastalarında peritonit sıklığı ile diyaliz yeterliliği ve nütrisyonel parametrelerin ilişkisi. Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi 10(4): 216-118.
• Shi YB, Dong JX, Han HQ (2001). Clinical effect of twin-bag CAPD used in ESRD. Peritoneal Dialysis International 21(2):59.
• Thomas NM (1997). Who Does Best on CAPD a study to ıdentify self-care determinants. EDNTNA ERCA 23: 17-21.
• Trisolini M, Roussel A, Zerhusen E et al. (2004). Activating chronic kidney disease patients and family members through the ınternet to promote ıntegration of care. International Journal of Integrated Care 4: 1- 19.
• Unsar S, Erol O, Mollaoglu M (2007). The self- care agency in dialyzed patients. Dialysis & Transplantation 36(2): 57-70.
• Velioğlu P (1999). Hemşirelikte Kavram ve Kuramlar. Alaş Ofset, İstanbul. s: 323-340.
• Verger C, Duman M, Durand PY et al. (2007). Influence of autonomy and type of home assistance on the prevention of peritonitis in assisted automated peritoneal dialysis patients. an analysis of data from the french language peritoneal dialysis registry. Nephrology Dialysis Transplantation 22(4): 1218-1223.
• Wang T, Izatt S, Dalglish C et al. (2002). Peritoneal dialysis in the nursing home. Internal Urology and Nephrology 34(3): 405- 408.
• Yürügen B (2001). Nefroloji Hastasının Hemşirelik Değerlendirilmesi. Böbrek Hastalıkları, Diyaliz ve Transplantasyon Hemşireliği Eğitim Programları Kitabı. İstanbul: 7-9.