DOĞUM ÖNCESİ VE DOĞUM SONRASI BAKIM HİZMETLERİNİN NİCELİK VE NİTELİĞİ

Yıl 2010, Cilt: 13 Sayı: 4, 1 - 9, 04.01.2011

Filiz Ergin Hilmiye Aksu Hüseyin Demiröz

Öz

Araştırmanın amacı kırsal ve kentsel yapıda iki sağlık ocağında verilen doğum öncesi ve doğum sonrası
bakım hizmetlerini nicelik ve nitelik olarak değerlendirmektir. Araştırma geriye dönük tanımlayıcı tiptedir.
Araştırma verisi 367 gebe-lohusa izlem kartından toplanmıştır.
Her iki sağlık ocağında gebelik süresince yeterli izlem yapılma durumu %33.0; kentselde %48.7,
kırsalda %21.1’dir. Kentsel bölgede yaşayan kadınların %85.3’ü “iyi” nitelikte doğum öncesi bakım almışken,
kırsalda bu oran %56.2’dir. Kırsal bölgede yaşayan, düşük eğitimli, bir işte çalışmayan, iki yıldan kısa aralıklı
doğumları olan ve gebelik sayısı dört ve üzerinde olan kadınlarda doğum öncesi bakım niteliğinin “iyi”
olmadığı saptanmıştır. Kadınların doğum sonrası ortalama izlem sayıları 1.46±1.13 olarak saptanmıştır.
Araştırmada düşük eğitim düzeyi, herhangi bir işte çalışmama ve kırsal bölgede yaşama gibi sosyokültürel
farklılıkların doğum öncesi bakım hizmetlerini etkilediği saptanmıştır. Sağlık personelinin bu gruptaki
kadınlara daha duyarlı olması, doğum öncesi ve sonrası bakım hizmetlerinin önemi konusunda farkındalıklarını
artırması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Doğum öncesi bakım, doğum sonrası bakım, kadın sağlığı hizmetleri, nitelikli sağlık bakımı

Kaynakça

• ……………… Sağlık Bakanlığı, Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü, 19 Şubat 2008 tarih ve 2008/13 sayılı Doğum Öncesi Bakım İzlem Protokolü Genelgesi. http://www.saglik.gov.tr/TR/Genel/BelgeGoster.aspx ?F6E10F8892433CFF1A9547B61DAFFE2A4F192C 55D7367761&Vurgulanacak=Do%c4%9fum%20%c 3%b6ncesi%20bak%c4%b1m%20izlem%20protokol %c3%bc (erişim: 01.10.2009)
• ………… Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetlerinin Yürütülmesi Hakkında Yönerge (2001). 32-34.
• …………… Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması. Hacettepe Toplum Araştırmaları Enstitüsü. Hacettepe Üniversitesi, (2009). Ön Raporu. Ankara.
• …………… Türkiye Ulusal Anne Ölümleri Çalışması (2005). Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, ICON-INSTITUT Public Sector Gmbh ve BNB Danışmanlık, Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü ve Avrupa Komisyonu Türkiye Delegasyonu, Ankara. 51-88.
• Ağrıdağ G, Alparslan ZN, Apan E (1994). Doğum öncesi bakım hizmetinde gebe-lohusa izleme fişi bilgilerinin değerlendirilmesi (I):Bilgilerin yeterliliği. IV. Ulusal Halk Sağlığı Kongre Kitapçığı 250-252.
• Akın A, Doğan B.G, Enünlü T ve ark. (2002). Türkiye’de doğum öncesi bakım hizmetlerinden yararlanma. (Ed) Akın A. Türkiye’de Ana Sağlığı, Aile Planlaması Hizmetleri ve İsteyerek Düşükler, Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması-1998 İleri Analiz Sonuçları. Hacettepe Üniversitesi Türkiye Aile Sağlığı ve Planlaması Vakfı UNFPA. Ankara. 212.
• Beşer E, Ergin F, Sönmez A (2007). Aydın il merkezinde doğum öncesi bakım hizmetleri. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 6(2):137-141.
• Beyzadeoğlu H, Ekuklu G, Gül H (2004). Edirne Muradiye sağlık ocağı bölgesinde Mayıs-Ağustos 2003 döneminde gebelik yaşayan kadınların doğum öncesi bakım almasını etkileyen etmenler. IX. Halk Sağlığı Kongresi. Kongre Kitapçığı 224.
• Çağlayan Ç, Etiler N (2006). Kocaeli ili körfez ilçesi sağlık ocaklarında 1999 Marmara depremi sonrasında yapılan gebe ve bebek izlemlerinin değerlendirilmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin 5(5): 364-373.
• Çetin F, Güneş G, Karaoğlu L ve ark. (2005). Turgut Özal Tıp Merkezinde doğum yapan annelerin doğum öncesi bakım alma ve emzirmeye başlama durumları ve etkileyen faktörler. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 12(4):247-252.
• Dibek Mısıroğlu E, Aliefendioğlu D, Fidan K ve ark. (2006). Sağlık Bakanlığı Ankara Etlik Doğumevi ve Kadın Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesinde doğum yapan annelerin antenatal bakım hizmetlerinden yararlanma durumunun değerlendirilmesi. Perinatoloji Dergisi 14(1): 7-13.
• Döner B (2004). Karabağlar bölgesinde Haziran ayında doğum yapan kadınların sağlık ocaklarından aldıkları doğum öncesi bakım hizmetlerinin değerlendirilmesi. IX. Halk Sağlığı Kongresi. Kongre Kitapçığı 235.
• Ergin F, Başar P, Karahasanoğlu B ve ark. (2005). Güvenli olmayan doğumlar ve doğum sonrası evde bakım hizmetlerinin değerlendirilmesi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 4(6): 321-329.
• Kılıç S, Uçar M, Temir P ve ark. (2007). Hamile kadınlarda doğum öncesi bakım alma sıklığı ve bunu etkileyen faktörler. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 6(2):91-97.
• Küçük E, Çan G, Topbaş M (2004). Giresun I nolu Sağlık Ocağı bölgesinde doğum yapan kadınların doğum öncesi, doğum ve doğum sonu bakım alma sıklığı. IX. Halk Sağlığı Kongresi. Kongre Kitapçığı 232.
• Nothnagle M, Marchi K, Egerter S et al. (2000). Risk factors for late or no prenatal care following medicaid expansions in California. Maternal and Child Health Journal 4(4): 251-259.
• Ocakoğlu H, Gülay M, Kizek Ö ve ark. (2008). Nilüfer Halk Sağlığı Eğitim ve Araştırma Bölgesinde 2005-2006 yıllarındaki gebelik sonuçları ve ilişkili riskler. TAF Preventive Medicine Bulletin 7(6):491496.
• Okyay P, Gemalmaz A, Beşer E ve ark. (2005). Aydın bir merkez sağlık ocağı bölgesinde Form 005gebe-lohusa izleme fişlerinin değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 12(1):31-35.
• Özvarış Ş.B, Akın A (2002). Türkiye’de doğum öncesi bakım hizmetlerinden yararlanma.(Ed)Akın A. Türkiye’de ana sağlığı, aile planlaması hizmetleri ve isteyerek düşükler, Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması-1998 ileri analiz sonuçları. Hacettepe Üniversitesi Türkiye Aile Sağlığı ve Planlaması Vakfı UNFPA. Ankara. 1-61.
• Sönmez Y (2007). Doğum öncesi bakım hizmetleri. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi 16(1): 9-12.
• Yıldızoğlu İ, Ökten Ş (2001). Gebelerin doğum öncesi bakım hizmetlerinden yararlanma durumları. Hemşirelik Forumu Dergisi 4(6):51-55.