ANNELERİN BEBEK BAKIMI UYGULAMARI VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER: BİR KAPADOKYA ÖRNEĞİ

Yıl 2011, Cilt: 14 Sayı: 2, 23 - 30, 23.06.2011

Zehra (ışık) Çalışkan , Meral Bayat

Öz

Annelerin bebek bakımı uygulamaları ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi amacıyla tanımlayıcı olarak
yapılan bu çalışma, il belediye sınırları içerisindeki sağlık ocaklarına kayıtlı 0-11 aylık bebeklerin (320)
anneleriyle yapılmıştır. Çalışmaya katılmayı kabul eden annelere hazırlanan anket formu uygulanmış, veriler
tanımlayıcı istatistikler ve ki-kare testleri kullanılarak değerlendirilmiştir. Annelerin %6.3’ünün evde doğum
yaptığı, %74.7’sinin bebeklerine ilk gıda olarak anne sütü verdiği, %54.1’inin bebeklerini ilk 1 saat içerisinde
emzirdiği, bu davranışlarında ebe-hemşire önerisinin etkili olduğu, sezeryanla doğum yapan annelerin
bebeklerini geç besledikleri, formül mamayı sık kullandıkları bulunmuştur. Bebeklerde gaz sancısı, konak,
pamukçuk, pişik görüldüğü, eğitim düzeyi yüksek olan babaların daha çok bebek bakımına katıldığı saptanmıştır.
Annelerin kundak yapma, toprağa yatırma, tuzlama gibi bebek bakımında kullandıkları geleneksel
uygulamalarının olduğu belirlenmiş bu sonuçlar doğrultusunda annelere bebek bakımı ve beslenmesi
konularında eğitim verilmesi önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bebek bakımı, geleneksel uygulamalar, hemşirelik

Baby Care Applications of Mothers and The Acting Factors of These Applications: A Sample On Kapadokya

Öz

Our aim in this research is to determine baby care applications of mothers and acting these factors. In this study was used by descriptive research model, and studied 0-11 monthly infant’s (320) mothers at which registered to village clinic within boundaries of municipality. The mothers who accepted to take part in the research was applied to survey sheet and evaluated data by means of descriptive statistics and chickaree tests. 6,3% of the mothers gave birth at home, 74,7% of the mothers fed to infants by breast milk as initial food,54,1% suckled to infants within first one hour. In the acquiring to these attitudes, affected midwife-nurses’s offers, the mothers who born through cesarean fed to infants late, and used formula feeding. In the infants, gas pain, scurf, thrush, diaper rash was shown. The fathers who had high level education more participated in baby care. In the baby care, the mothers had traditional applications such as swaddle, wrapping with soil, salting. As a result, proposed to mothers training with respect to baby care and their nutrition. 

Anahtar Kelimeler

Baby Care, Traditional application, nursing

Kaynakça

• Akyüz A, Kaya T, Şenel N (2007). Annenin emzirme davranışının ve emzirmeyi etkileyen durumların belirlenmesi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 6(5): 331-335
• Balkaya Akdolun N (2002). Postpartum dönemde annelerin bakım gereksinimleri ve ebe-hemşirenin rolü.
• Yüksekokulu Dergisi 6 (2): 42-49
• Başer M, Mucuk S, Korkmaz Z ve ark. (2005). Postpartum dönemde anne ve babaların yenidoğan bakımına ilişkin gereksinimlerinin belirlenmesi. Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi (Ek Sayı: Hemşirelik Özel Sayısı) 54-58.
• Beji-Kızılkaya N, Coşkun A, Yıldırım G (2003). Doğum olayının kadının fonksiyonel durumu üzerine etkisi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 1: 22-29
• Bekar M (2001). Kültürlerarası (Transkültürel) hemşirelik. Toplum ve Hekim 16(2):136-141
• Biltekin Ö, Boran Ö, Denkli M ve ark. (2004). Naldöken sağlık ocağı bölgesinde 0-11 aylık bebeği olan annelerin doğum öncesi dönem ve bebek bakımında geleneksel uygulamaları. Sted Dergisi 13 (5): 166- 168.
• Çalışkan (Işık) Z, Yaramış N, Karataş N ve ark. (2005). Bebeklik ve çocuklukta karşılaşılan sorunlara ilişkin geleneksel inanç ve uygulamalar. 13.Ulusal Neonatoloji Kongresi (Uneko 13) ve Yenidoğan Hemşireliği Kongresi Bildiri Kitabı, Kayseri, 489.
• Çavuşoğlu H (2004). Çocuk Sağlığı Hemşireliği. 7. Baskı, Sistem Ofset Basımevi, Ankara.
• Eğri G, Gölbaşı Z (2007). 15-49 yaş grubu evli kadınların doğum sonu dönemde bebek bakımına yönelik geleneksel uygulamaları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni (6) 5: 313-320
• Günay İ, Mermer G, Mermer N ve ark. (2003). Kemalpaşa ilçe merkezinde emzirme durumu. II.Ulusal Ana Çocuk Sağlığı Kongresi Bildiri Kitabı, İstanbul, 152.
• İnal S, Bozkurt G, Erdim L (2003) Çocuğun beslenme şeklinin sağlık durumuna etkisi. II. Ulusal Ana Çocuk Sağlığı Kongresi Bildiri Kitabı, İstanbul, 175.
• Karadakovan A (1998). Türk kültüründe sağlık uygulamaları ve kalite. Hemşirelik-Ebelik Eğitim ve Uygulamalarında Kayseri, 12-25.
• Kılıç T, Aytaç G, Gökçe S ve ark. (2002). Aydın merkez 5 no’lu sağlık ocağı bölgesinde annelerin 0-6 aylık bebek beslenmesi konusundaki bilgi tutum ve davranışları. VIII. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Bildiri Kitabı, Diyarbakır, 720-722.
• Konakçı S, Kılıç B (2002). Sezeryan ile doğumlar artıyor. Sted Dergisi 11(8): 286-288.
• Kösecik M, Cebeci B, Koç A ve ark. (1998). Şanlıurfa’da 5 yaş altı çocukların hastaneye yatırılma ve ölüm nedenleri. Genel Tıp Dergisi 8 (1):37-40
• Kramer Ms, Kakuma R (2004). The optimal duration of exclusive breastfeeding: a systematic review. Adv Exp Med Biol 554: 63-77.
• Oral S (1997). Çocuk sağlığına giriş. Halk Sağlığı Temel Bilgiler. Editör: Bertan M, Güler Ç. Güneş Kitabevi, Ankara.
• Özvarış Ş (2001). Sağlık Eğitimi ve Sağlığı Geliştirme. Hacettepe Halk Sağlığı Vakfı, Ankara.
• Özyazıcıoğlu N (2000). Erzurum il merkezinde 12 aylık çocuğu olan annelerin çocuk büyütmeye ilişkin yaptıkları geleneksel uygulamalar. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Erzurum.
• Şenses M, Yıldızoğlu İ (2002). Sekiz ayrı ildeki kaynana ve gelinlerin loğusalık ve çocuk bakımında geleneksel uygulamaları. Çocuk Forumu Dergisi 5(2): 44-48.
• Taşkın L (2003). Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği. 6.Baskı, Sistem Ofset Matbaacılık, Ankara.
• Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (2003). Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü, Devlet Planlama Teşkilatı ve Avrupa Birliği, Ankara.
• Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (2008). Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü, Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı ve TÜBİTAK, Ankara.
• (http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2008/data/TNS
• A-2008_ana_Rapor-tr.pdf Erişim Tarihi: 17.05.2010) Ünsal H, Atlıhan F, Özkan H ve ark. (2005). Toplumda anne sütü verme eğilimi ve buna etki eden faktörler. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 48: 226-233
• Yılmaz Ş, Seviğ Ü (2003). Vajinal yol ve sezeryanla doğum yapan kadınların doğumdan sonra kendi ve yenidoğan
• Uluslararası Üreme Sağlığı ve Aile Planlaması Kongresi Bildiri Kitabı, Ankara, 162-163. 3.