KONYA KENT MERKEZİNDE SOSYOEKONOMİK ÖZELLİKLERİ FARKLI OLAN BÖLGELERDE YAŞAYAN BİREYLERİN SOSYAL DESTEK VE RUHSAL SAĞLIK DURUMLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Yıl 2014, Cilt: 17 Sayı: 4, 207 - 215, 29.12.2014

Alime Selçuk Tosun Gürsoy Akça

Öz

ÖZET

Amaç: Bu araştırma, sağlıkta yaşanan sosyoekonomik eşitsizlikleri bireylerin sosyal destek ve ruhsal sağlık durumları kapsamında değerlendirmek amacıyla yapılmıştır.

Yöntem: Araştırma Konya kent merkezinde bulunan farklı sosyoekonomik özelliklere sahip iki sağlık ocağı bölgesinde gerçekleştirilmiştir.  Araştırmada küme örneklem yöntemi kullanılmıştır. Çalışma grubu her bölgeden 100’er kişi olmak üzere toplam 200 bireyden oluşmuştur.  Araştırmaya katılan bireyler 18-65 yaş arasındadır. Verilerin toplanmasında araştırmacı tarafından geliştirilen bilgi formu, ‘Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği (Multidimensional Scale of Perceived Social Support)’, ‘Genel Sağlık Anketi ’  kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde sayı, yüzde, ortalama, standart sapma, ki-kare, Kruskal Wallis, Mann-Whitney U  testi analizlerinden yararlanılmıştır, p<0.05 değeri önemli kabul edilmiştir. 

 Bulgular:  Araştırmada yaş, cinsiyet, eğitim durumu, oda sayısı, aylık gelir durumu, algılanan ekonomik durumu, algılanan sağlık durumu, sınıfsal konum ve yaşanılan bölgenin toplam genel sağlık anket puanı üzerinde belirleyici olduğu saptanmıştır (p<0.05). Eğitim durumu, doğum yeri, yaşamın çoğunluğunun geçirildiği yer, ailedeki birey sayısı, oda sayısı, aylık gelir durumu, algılanan ekonomik durum, sağlık güvence durumu ve sınıfsal konumun toplam çok boyutlu algılanan sosyal destek puanı üzerinde belirleyici olduğu tespit edilmiştir (p<0.05).

Sonuç: Sosyoekonomik durumun ruh sağlığı ve sosyal destek durumunu etkilediği ve dezavantajlı bölgelerin ruh sağlığı ve sosyal destek durumu bakımından daha olumsuz özelliklere sahip olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal destek, ruhsal sağlık, sosyo-ekonomik durum, hemşirelik

Factors Influencing Social Support and Mental Health Status of Individuals Living in Regions with Different Socio-Economic Characteristics in The Konya City Centre

Öz

Objective: This study was conducted to evaluate social support and general health status in the context of socioeconomic inequalities in health experienced individuals.

Method: The study was conducted in different socio-economic characteristics in two Primary Health Care Centers in Konya city center. Cluster sampling method was used. The study sample which included 100 individuals from each region was consisted of a total of 200 individuals. The study participants were between the ages of 18-65. An information form that was developed by the researcher and “Multidimensional Scale of Perceived Social Support” and “The 12-item General Health Questionnaire” were used to collect data. Number and percentage, mean and standart deviation, chi-square, Kruskal Wallis analyses and Mann-Whitney U test were used, p<0.05 was set as statistically significant.

Results: The predictors of total General Health Questionnaire score were age, gender, educational status, number of living rooms, income status, perceived income status, social class position, living district (p<0.05 for each). The predictors of total Multidimensional Scale of Perceived Social Support score were education level, place of birth, place where the majority of life was spent, size of household, number of living rooms, income status, perceived economic status, health insurance status, social class position.

Conclusion: Socioeconomic status has effect on mental health and social support status. Disadvantaged region has more negative characteristics about mental health and social support status.

Anahtar Kelimeler

Social support, mental health, socio-economic status, nursing

Kaynakça

• Aksüllü N, Doğan S. Huzurevinde ve Evde Yaşayan Yaşlılarda Algılanan Sosyal Destek Etkenleri ile Depresyon Arasındaki İlişki. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2004;5(1):76-84.
• Ayaz S, Efe Y, Korukluoğlu S. Jinekolojik Kanserli Hastaların Algıladıkları Sosyal Destek Düzeyleri ve Etkileyen Faktörler. Türkiye Klinikleri J Med Sci 2008;28(6):880-5.
• Belek İ. Genel Sağlık Anketi ile Ölçülen Ruhsal Sorunlar ve Sosyodemografik Eşitsizlikler. Türk Psikiyatri Dergisi 1999b;10(3):163-72.
• Belek İ. Sınıf Sağlık Eşitsizlik. 1. Baskı. İstanbul: Sorun yayınları; 1998. s.77-99.
• Belek İ. Sınıflar; Sağlık Düzeyleri, Sağlık Hizmeti Kullanımları ve Yararlandıkları Sağlık Kurumları Antalya’da İki Bölge, Yedi Sınıf. Toplum ve Hekim 1999a;14(1):55-67.
• Boratav K. İstanbul ve Anadolu’dan Sınıf Profilleri. 2. Baskı. İstanbul: İmge Kitabevi Yayınları; 2004. s. 23-27.
• Bozo Ö, Toksabay NE, Kürüm O. Activities of Daily Living, Depression, and Social Support Among Elderly Turkish People. The Journal of Psychology, 2009;143(2):193-205.
• Buzlu S, Bostancı N, Özbaş D. Yılmaz S. İstanbul'da Bir Sağlık Ocağına Başvuran Kadınların Genel Sağlık Anketine
• Değerlendirilmesi. Sted Dergisi 2006;15(9):134-8.
• Eker D, Arkar H, Yaldız H. Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeğinin Gözden Geçirilmiş Formunun Faktör Yapısı Geçerlik Güvenirliliği. Türk Psikiyatri Dergisi 2001;12(1):17-25.
• Eker D, Arkar H. Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeğinin Faktör Yapısı, Geçerlilik ve Güvenirliliği. Türk Psikoloji Dergisi 1995;10(34):45- 55.
• Ergül Ş. Yoksulluk Sağlık İlişkisi ve Hemşirelik Yaklaşımı.
• Yüksekokulu Dergisi. 2005;8(2):95-104.
• Hamzaoğlu O. Yoksulların Sağlığı Ne Durumda, Etken Ne, Sorun Nasıl Çözülür? Toplum ve Hekim 2004; 9(1):54–7.
• International Council of Nurses (ICN). Nurses Always There For You: Caring for Families. Information and Action Tool Kit, Geneva: 2002. p.19 International Council of Nurses (ICN). Nurses: Working
• Information and Action Tool Kit, Geneva: 2004. p.17 İnandı T. Sağlık Hakkı ve Eşitsizlikler. Toplum ve Hekim 1999;14(5):357-61.
• Durumlarının Atatürk Üniversitesi Hemşirelik With The Poor; Against
• Poverty. Health 1998;52(1):8-14.
• Zimet GD, Dahlen NW, Zimet SG, Farley GK. The Multidimensional Scale of Perceived Social Support. Journal of Personality Assessment 1998;52(1):30-41.