DİYABETİK HASTALARIN AYAK BAKIMIYLA İLGİLİ BİLGİ VE TUTUMLARININ İNCELENMESİ

Yıl 2015, Cilt: 18 Sayı: 2, 116 - 124, 28.01.2015

Nesrin Nural Sevilay Hintistan

https://doi.org/10.17049/ahsbd.53764

Cited By: 4

Öz

Amaç: Bu çalışma diyabetik hastaların ayak bakımıyla ilgili bilgi ve tutumlarını incelemek amacı ile
tanımlayıcı olarak gerçekleştirildi.
Yöntem: Araştırmanın evrenini çalışmanın yapıldığı tarihlerde endokrin servisinde tip 2 diyabet
tanısıyla yatan 568 hasta oluşturdu. Örneklemi güç analizi (%95) ve basit rastgele örneklem yöntemiyle
belirlenen 74 tip 2 diyabet hastası oluşturdu. Verilerin analizinde frekans ve yüzde değerleri, ortalama, standart
sapma, ki-kare testi kullanıldı.
Bulgular: Araştırmaya alınan hastaların yaş ortalamasının 64.10±12.06 yıl olduğu, %54.1’inin erkek
ve %29.7’sinin okuma yazma bilmediği belirlenmiştir. Hastaların %75.7’sinin diyabetik ayakla ilgili kronik
komplikasyonu ve %33.8’inin ayak yarası öyküsü bulunmaktadır. Hastaların %16.2’si canı istedikçe ayak
jimnastiği yapmakta, %41.9’u her gün ayağını kontrol etmekte ve %48.6’sı ayağına nemlendirici sürmekte,
%5.4’ü ayağını ütüyle, %4.1’i sıcak suda bekleterek ısıtmakta, %73.0’ı ayak tırnaklarını düz ve küt kesmekte,
%74.4’ü ayakkabı seçimine özen göstermekte, %43.2’si yalınayak dolaşmaktadır. Hastaların yarıdan fazlası
diyabete ilişkin eğitim almıştır. Diyabetik ayağı olan bireylerin HbA1c düzeyi yüksektir (p < .035). Alınan
diyabet eğitimi ile diyabetik ayak öyküsü arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmamaktadır
(p=.160).
Sonuçlar: Hastaların ayak bakımına ilişkin bilgi eksikliği, ayak ülserlerine yol açabilecek
uygulamalarının olduğu ve glisemik düzeyleri hedeflenen değerin üzerinde olduğu belirlenmiştir. Hastaların
diyabet hemşiresi tarafından daha yakın takip edilmesi, diyabetik ayak ünitesinin kurulması, diyabet ekibinin,
hastanın ve ailesinin eğitilmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Diyabetik ayak, Bilgi, Tutum, Hemşirelik

Kaynakça

• American Diabetes Association. Diabetes Care; 2015. 38(1):33-40
• Acemoğlu  H,  Ertem  M,  Bahçeci  M,  Tuzcu  A. Tip 2 Diyabetes
• Hizmetlerinden   Yararlanma   Düzeyleri.The Eurasian Journal of Medicine. 2006;38 (3):89-95
• Arıcan   Ö,   Şaşmaz   S. Diyabetik Hastalarda Ayak Bakımı.Turkiye   Klinikleri   J   Med Sci 2004; 24 (5):541-6
• Aydoğan Ü,   Akbulut   ,     Doğaner   Y C. Diyabetik Ayak. 2010. TAF Prev Med Bull, 9(4): 375-382.
• Batkın   D,   Çetinkaya   F. Diabetes Mellitus Hastalarının   Ayak   Bakımı   ve   Diabetik   Ayak   Hakkındaki   Bilgi,   Tutum   ve   Davranışları.   Sağlık   Bilimleri Dergisi 2005;14(1): 6-12,
• Bölükbaş   N,   Paydaş   M,   Bostan   Ö.   Diyabetli Hastaların   Ayak  Bakımı  ile  İlgili    Davranışlarının   ve   Mevcut   Ayak   Durumlarının   Saptanması.   Fırat   Sağlık   Hizmetleri Dergisi 2006;1(2): 82-91
• Clayton W, ElasyTom A. A Review of the Pathophysiology, Classification, and Treatment of Foot   Ulcers   in   DiabeticPatients.Clınıcal   Dıabetes 2009;27 (2):53-7
• Delamater A M. Clinical Use of Hemoglobin A1c to İmprove   Diabetes   Management. Clinical Diabetes, 2006; 24(1): 6-8.
• Demir   T,   Akıncı   B,   Yeşil   S.   Diyabetik Ayak Ülserlerinin   Tanı   ve   Tedavisi.   DEÜ   Tıp   Fakültesi   Dergisi 2007;21(1): 63-70
• Dorresteijin J A N, Valk G D. Patient Education for Preventing Diabetic Foot Ulceration. Diabetes Metab Res Rev 2012; 28(1): 101–6 Hastaların  
• Sağlık Based Primary Care Clinic in Nigeria: Original Research. African Primary Health Care and Family Medicine, 2010; 2(1): 1-3.
• Kartal   A,   Çağırgan   M G, Tığlı   H,   Güngör   Y, Karakuş   N,   Gelen   M. Tip   2   Diyabetli   Hastaların   Bakım   ve   Tedaviye   Yönelik   Tutumları   ve   Tutumu   Etkileyen   Faktörler.TAF PrevMed Bull 2008; 7(3):223-30
• Kulkarni K D. Value of Diabetes Self-Management Education.  Clınıcal Dıabetes  2006;;24  (2):54
• Miulescu R   D,   Neamţu M C,   Dănoiu   S,   Paun   D,   Margina D. Prevalence   Of   Foot   Ulcer   ın   Dıabetıc   Patıents.    Clinical  Anatomy    2014;;  13(3):411-2
• Ndip A, Ebah L, Mbako A. Neuropathic Diabetic Foot Ulcers –Evidence-to-Practice. International Journal of General Medicine 2012;5:129-34
• Peeples M, Seley J J. Diabetes Care: The Need for Change. AJN; American Journal of Nursing 2007; 107(6):13-9
• Pehlivan   E,   Günaydın Y. Elazığ   Eğitim   ve   Araştırma  Hastanesi  Endokrin  Polikliniğine  Başvuran   Tip II Diyabetli   Hastaların   HbA1c   Düzeyleri   ve   İlişkili  Faktörler.    İnönü  Üniversitesi  Sağlık  Bilimleri   Dergisi. 2014; 3(1): 6-11
• Policarpo N D S, Moura J R A, Melo Junior E B D, Almeida P C D, Macedo S F D, Silva A R V D. Knowledge, Attitudes and Practices for the Prevention of Diabetic Foot. Revista Gaşcha   de   Enfermagem,   2014;35(3): 36-42.
• Seid, A., & Tsige, Y. Knowledge, Practice and Barriers of Foot-Care among Diabetic Patients Attending Felege Hiwot Referral Hospital, Bahir Dar, North West Ethiopia. Advances in Nursing, 2015;13:1-9
• TA S. Glycemic Targets. Diabetes Care, 2015; 38(1): 33-40
• Terzi E, Peksarı   Y. Diabetes Mellitusun Deri Bulguları   ve   Diyabetik   Ayak. T Klin Dermatoloji 2003; 13(1):50-60
• Hailu E, Mariam W H, Belachew T, Birhanu Z. Self-Care Practice and Glycaemic Control Amongst Adults with Diabetes at the Jimma University Specialized Hospital in South-West Ethiopia: A Cross-Sectional Study: Original Research. African Primary Health Care and Family Medicine, 2012; 4(1): 1-6.
• Heitzman J. Foot Care for Patients with Diabetes. Topics in Geriatric Rehabilitation 2010;26 (3): 250– 63
• Huizinga M M, Peltier A. Painful Diabetic Neuropathy: A Management-Centered Review. Clınıcal  Dıabetes  2007;;25  (1):6-14
• van Dam H A, Van der Horst , Van den Borne B, Ryckman R, Crebolder H. Provider–Patient İnteraction  in  Diabetes  Care:   Effects  on  Patient   Self- Care and Outcomes: A Systematic Review. Patient Education and Counseling, 2003; 51(1): 17-28.
• Yekta Z, Pourali R, Nezhadrahim R, Ravanyar L, Ghasemi-rad M.Clinical and Behavioral Factors Associated
• Hospitalized Patients with Diabetic Foot Ulcer Diabetes. Metabolic Syndrome and Obesity: Targets and Therapy 2011;4(Oct): 371–5 Outcome in