YAŞAMA SAĞLIKLI BAŞLAMANIN BASAMAKLARI

Yıl 2019, Cilt: 22 Sayı: 1, 64 - 70, 04.04.2019

Elif Erbay , Sümeyra Topal , Sevin Altınkaynak

Öz

ÖZET

Yeterli fetal beslenme yani fetal programlama, vajinal
yolla dünyaya gelme ve anne sütü ile beslenmenin gerçekleşmesi sağlıklı yaşamın
en önemli basamaklarıdır. Bu basamaklara aykırı bir durum yetersiz fetal
beslenme ve/veya sezaryenle doğum ve/veya anne sütü alamayan bebekler hayata
sağlıklı başlayamamakta ve bu bebeklerde çocukluk hatta erişkin dönemde
enfeksiyöz, otoimmün, metabolik, kardiovasküler, endokrin ve alerjik
hastalıklar daha sık görülmektedir. Bu derlemede yaşama sağlıklı başlamanın
basamakları literatür ışığında tartışılacaktır.

Anahtar
Kelimeler: Fetal programlama; vajinal doğum; anne sütü; kronik
hastalıklar

ABSTRACT

Steps For
Starting Life Healthy

Adequeate fetal nutrition such as fetal programming,
vaginal birth and breastfeeding are the most important steps in a healthy life.
Infants with inadequeate fetal nutrition and/or cesarean delivery and/or no
breastfeeding cannost start life healthy and these infants can face infectious,
autoimmune, metabolic, cardiovascular, endocrine and allergic diseases more
frequently in childhood or even adult period. In this review, steps for
starting life healthy will be discussed in the light of literature.

Keywords:
Nurse; medication errors;
prevention; strategy

Anahtar Kelimeler

fetal programlama, vajinal doğum, anne sütü, kronik hastalıklar

Kaynakça

• Abrahams SW, Labbok MH. Breastfeeding and otitis media: a review of recent evidence. Current allergy and asthma reports 2011;11(6):508.
• Akyol A, Yağcı ŞG, Tekirdağ Aİ. Sağlık personelinin doğum şekli ve özelliklerinin sağlık personeli olmayanlarla karşılaştırması. JOPP Derg 2011;3(2):55-63.
• Andreas NJ, Kampman B, Le-Doare KM. Human breast milk: A review on its composition and bioactivity. Early Human Development 2015 http:// dx.doi.org/10.1016/j.earlhumdev.2015.08.013
• Balcı E. Anne Sütünün Çocuk Büyüme ve Gelişmesi Üzerine Etkisi. Türk Aile Hek Derg 2011; 15(3):135-8.
• Çetin F, Güneş G, Karaoğlu L, Üstün Y. Turgut Özal Tıp Merkezinde doğum yapan annelerin doğum öncesi bakım alma ve emzirmeye başlama durumlarını etkileyen faktörler. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2005;12:247-52.
• De Boo HA, Harding JE. The developmental origins of adult disease (Barker) Hypotesis. Australian and New Zealand Journal of Obstetrics and Gynecology 2006;46:4-14.
• Deminguez-Bello MG, Costello EK, Contreras M, Magris M, Hidalgo G, Fierer N, Knight R. Delivery mode shapes the acquisition and structure of the initial microbiota across multiple body habitats in newborns. PNAS 2010;107(26):11971-5.
• Dilli D, Oğuz ŞS, Dilmen U. Fetal programlanma. Türkiye Çocuk Hast. Derg 2010;4(4):245-52.
• Duran Ö, Ceyhan O. Tokat Karşıyaka Doğum ve Çocuk Bakımevinde Doğan Bebeklerin Gebelik Haftası, Doğum Şekli, Doğum Ağırlığı, Boy Uzunluğu ve Anomali Durumu İle Anne Ve Babaya Ait Özellikler Arasındaki İlişki. Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi (E.Ü.Journal of Health Sciences) 2004;13(1):26-34.
• Ergöl Ş, Kürtüncü M. Bir üniversite hastanesinde kadınların sezaryen doğum tercihlerini etkileyen faktörler. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 2014;26-34.
• Global strategy for infant and young child feeding. Geneva: World Health Organization; 2003 http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/42590/1/9241562218.pdf. Erişim tarihi: 10.02.2018
• Gouchon S, Gregori D, Picotto A, Patrucco G, Nangeroni M, Giulio P. Skin-to-skin contact aft er cesarean delivery: An experimental study. Nursing Research 2010, 59(2), 78–84. doi:10.1097/NNR.0b013e3181d1a8bc
• Güney R, Çınar N. Anne Sütü ve Mikrobiyota Gelişimi. Journal of Biotechnology and Strategic Health Research 2017;1: 17-24.
• Hales CN, Barker DJP. Type-2 (non-insulin depended) diabetes mellitus: the thrifty hypotesis. International Journal of Epidemiology2013;42:1215-22.
• Hassiotou F, Geddes D. Breastmilk composition is dynamic: infant feeds, mother responds. Splash, 2013 December (http://milkgenomics.org/article/breastmilk-composition-dynamic-infant-feeds-mother-responds/)
• Hila M, Neamtu B, Neamţu ML. The role of the bioactive factors in breast milk on the immune system of the infant. Acta Medica Transilvanica 2014;2(4):290-4.
• Horta BL, Victora CG, World Health Organization. Short-term effects of breastfeeding: a systematic review on the benefits of breastfeeding on diarrhoea and pneumonia mortality. 2013.
• Huang L, Chen Q, Zhao Y, Wang W, Fang F, Bao Y. Is elective cesarean section associated with a higher risk of asthma? A meta-analysis. Journal of Asthma 2015;52(1):16-25.
• Hung KJ, Berg O. Early skin-to-skin aft er cesarean to improve breastfeeding. American Journal of Maternal/Child Nursing 2011;36(5):318–324. doi:10.1097/NMC.0b013e3182266314
• Jeurink PV, Van Bergenhenegouwen J, Jimenez E, Knippels LMJ, Fernández L, Garssen J et al. Human milk: a source of more life than we imagine. Beneficial Microbes 2012;4(1):17-30.
• Jones C, Pearce B, Barrera I, Mummert A. Fetal programming and eating disorder risk. Journal of Theoretical Biology 2017;428: 26-33.
• Kotecha SJ, Gallacher DJ, Kotecha S. The respiratory consequences of early-term birth and delivery by cesarean sections. Paediatric Respiratory Reviews 2016, 19: 49-55.
• Kwon EJ, Kim YJ. What is fetal programming?: a lifetime health is under the control of in utero health. Obstet Gynecol Sci 2017;60(6):506-19.
• Lau C, Rogers JM, Desai M, Ross MG. Fetal programming of adult disease – implications for prenatal care. Obstetrics and Gynecology 2011;117(4):978-85.
• Li YN, Cheng HJ, Liu L, Giao HM. Effect of caesarean section on wheezing disorders. Posters / Paediatric Respiratory Reviews 2012;13S1:S51–85.
• Marciniak A, Patro-Malysza J, Kimber-Trojnar Z, Marciniak B, Oleszczuk J. Fetal programming of the metabolic syndrome. Taiwanese Journal of Obstetrics & Gynecology 2017;56:133-8.
• Monteiro LJ, Norman JE, Rice GE, Illanes SE. Fetal programming and gestational diabetes mellitus. Plasenta 2016;48, supplement 1, Trophoblast Research, Vol 30: S54-60.
• OECD, Caesarean Sections, Total, Per 1 000 live births, 2015. https://data.oecd.org/healthcare/caesarean-sections.htm (Erişim Tarihi: 25.02.2018)
• OECD, Health at a Glance 2015: OECD Indicators, OECD Publishing, Paris. http://dx.doi.org/10.1787/health_glance-2015
• Özbilgin E, Özbek E, Atlıhan F, Genel F. Bebeklerde 0-4 ay arası beslenme biçiminin psikomotor gelişime etkisi. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hast. Dergisi 2011;1(1):20-5. doi:10.5222/buchd.2011.020
• Özdemir K, Altınkaynak S, Çınar N. Fetal beslenmenin erişkin sağlığına etkileri. Sted 2015;24(2):64-8.
• Özkaya E, Sazak S, Güzelçiçek A, Samancı N. Farklı beslenme modellerinin hayatın ilk 12 ayındaki fiziksel büyüme üzerine etkileri. Dicle Tıp Dergisi 2010;37(4):339-45.
• Perez PF, Dore J, Leclerc M, Levenez F, Benyacoub J, Serrant P et al. Bacterial imprinting of the neonatal immune system: lessons from maternal cells? Pediatrics 2007;119:e724-32.
• Pistiner M, Gold DR, Abdulkerim H, Hoffmann E, Celedon JC. Birth by cesarean section, allergic rhinitis, and allergic sensitization among children with a parental history of atopy. J Allergy Clin Immunol 2008;122:274-9.
• Riskin A, Almog M, Peri R, Halasz K, Srugo I, Kessel A. Changes in immunomodulatory constituents of human milk in response to active infection in the nursing infant. Pediatric research 2012;71(2):220.
• Roberts VH, Frias AE, Grove KL. Impact of maternal obesity on fetal programming of cardiovascular disease. Physiology 2015;30:224-31.
• Ross MG, Beall MH. Adult sequelae of intrauterine growth restriction. Semin Perinatol 2008;32:213-8.
• Rowe-Murray H, Fisher J. Baby Friendly Hospital Practices: cesarean section is a persistent barrier to early initiation of breastfeeding. Birth 2002;29:124-31.
• Samur G. (2008). Anne Sütü. T.C. Sağlık Bakanlığı, Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Sevelsted A, Stokholm J, Bønnelykke K, Bisgaard H. Cesarean section and chronic immun disorders. Pediatrcis 2015;135(1):e92-8.
• Stout SA, Espel EV, Sandman CA, Glynn LM, Davis EP. Fetal programming of children’s obesity risk. Psychoneuroendocrinology 2015;53:29-39.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü Doğum ve Sezaryen Eylemi Yönetim Rehberi, Ankara; 2010.
• Thavagnanam S, Fleming J, Bromley A, Shields MD, Cardwell CR. A meta-analysis of the association between Caeserean section and childhood asthma. Clinical and Experimental Allergy 2007;38:629-33.
• Topal S, Çınar N, Altınkaynak S. Emzirmenin Anne Sağlığına Yararları. J Hum Rhythm 2017;3(1):25-31.
• Toscano M, De Grandi R, Grossi E, Lorenzo D. Role of the Human Breast Milk-Associated Microbiota on the Newborns’ Immune System: A Mini Review. Frontiers in Microbiology 2017;8:1-5.
• Türkiye İstatistik Kurumu, İstatistiklerle Çocuk, 2016 Raporu. http://www.tuik.gov.tr/HbPrint.do?id=24645 (Erişim Tarihi: 25.02.2018)
• Türkiye İstatistik Kurumu, 2017. Basın odası haberleri – 07 Haziran 2017. http://www.tuik.gov.tr/basinOdasi/haberler/2017_31_20170607.pdf (Erişim Tarihi: 25.02.2018)
• UNICEF, 2015. The State of the World’s Children 2015: Reimagine the Future: Innovation for Every Child. 2014. http://www.unicef.org/publications/files/SOWC_2015_Summary_and_Tables.pdf (Erişim tarihi: 04.08.2017).
• Vatansever Z, Okumuş H. Gebelerin Doğum Şekline Karar Verme Durumlarının İncelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi 2017;6(2):81-7.
• Victora CG, Bahl R, Baros AJ, França GVA, Horton S, Krasevec S et al. Breastfeeding in the 21st century: epidemiology, mechanisms, and lifelong effect. The Lancet 2016;387(10017):475-90.
• World Health Organization, 2003. Infant and Young Child Feeding: A tool for assessing national practices, policies and programmes, http://whqlibdoc.who.int/publications/2003/9241562544.pdf (Erişim tarihi: 28.07.2017)
• World Health Organization, 2018. Obesity and overweight. Fact Sheet, Reviewed February 2018, (http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs311/en/) (Erişim Tarihi: 18.03.2018)
• Yıldırım M, Şahin K, Elevli M, Selçuk Duru HN, Çivilibal M. Bebeklerde beslenme şeklinin büyüme üzerine etkileri. Haseki Tıp Bülteni 2015;53(3):199-203.
• Zanardo V, Svegliado G, Cavallin F, Giustardi A, Cosmi E, Litta P, Trevisanuto D. Elective cesarean delivery: does it have a negative effect on Breastfeeding? Birth 2010;37(4):275-9.