INDIVIDUAL INNOVATION CHARACTERISTICS ACCORDING TO NURSES’ GENDER ROLES AND AFFECTING FACTORS

Yıl 2020, Cilt: 23 Sayı: 3, 397 - 409, 30.09.2020

Aslı Sis Çelik , Esra Bayrakçeken , Tülay Kılınç

https://doi.org/10.17049/ataunihem.618080

Cited By: 6

Öz

Aim: This study was carried out with the aim of determining the individual innovativeness characteristics according to nurses' gender roles as well as individual innovativeness characteristics and affecting factors as well as individual innovativeness characteristics according to gender roles.
Methods: This study which is cross-sectional type was carried out from January 1st to February 28th 2018 at the university hospital in a province in north-eastern Turkey with 222 nurses out of 580, who agreed to participate in the study.
Results: It was determined that among the masculine role adopters, The Individual Innovation Scale of Opinion Leadership and Risk Taking subscales average scores were higher, that the Resistance to Change subscale scores were lower, the scores of the Opinion Leadership and Risk Taking subscales of those who have adopted the feminine role are less while the Resistance to Change subscale scores were higher and the difference between the mean scores was found to be statistically significant (p <0.05). In addition, it was found that those who adopted the androgen role had a higher total score than the others in terms of Individual Innovation Scale (p <0.001). It was determined that nurses adopting feminine role approached innovation with a more traditional point of view and that the difference between the was found to be statistically significant (p <0.001).
Conclusion: It was found out that the majority of the nurses in the scope of the study, adopt the androgen role. They have low level of resistance to change and high level of individual innovativeness in general. It was determined that the androgen role adopters have higher level of innovativeness and that feminine role adopters approach in a traditional manner to wards innovations.

Anahtar Kelimeler

BEM, Individual Innovation, gender roles, nurse

HEMŞİRELERİN CİNSİYET ROLLERİNE GÖRE BİREYSEL YENİLİKÇİLİK ÖZELLİKLERİ VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Öz

Amaç: Bu çalışma hemşirelerin benimsedikleri cinsiyet rollerinin, bireysel yenilikçilik özelliklerinin ve etkileyen faktörlerin ayrıca cinsiyet rollerine göre bireysel yenilikçilik özelliklerinin belirlenmesi amacı ile yapılmıştır.
Yöntem: Kesitsel türde olan bu çalışma 1 Ocak-28 Şubat 2018 tarihleri arasında Türkiye’nin kuzeydoğusunda bulunan bir üniversitesi hastanesinde, çalışmaya katılmayı kabul eden 222 hemşire ile yürütülmüştür. Verilerin toplanmasında “Tanıtıcı Özellikler Formu”, “BEM Cinsiyet Rol Envanteri” ve “Hemşirelerde Bireysel Yenilikçilik Ölçeği” kullanılmıştır.
Bulgular: Androjen rolü benimseyen hemşirelerin Bireysel Yenilik Ölçeği Fikir Önderliği ve Risk Alma alt boyutları puan ortalamalarının daha yüksek, Değişime Direnç alt boyutu puan ortalamasının daha düşük olduğu, kadınsı rolü benimseyenlerin Fikir Önderliği ve Risk Alma alt boyutları puan ortalamalarının daha düşük, Değişime Direnç alt boyutu puan ortalamasının daha yüksek olduğu saptanmış ve puan ortalamaları arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu belirlenmiştir (p<0.05). Ayrıca androjen rolünü benimseyenlerin Bireysel Yenilik Ölçeği toplam puan ortalamasının diğerlerine göre daha yüksek olduğu saptanmıştır (p<0.001). Kadınsı rolü benimseyenlerin, yeniliklere yönelik gelenekselci yaklaştığı belirlenmiş, aralarındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu saptanmıştır (p<0.001).
Sonuç: Çalışma kapsamına alınan hemşirelerin çoğunluğu androjen roldedir. Genel olarak bireysel yenilikçilik düzeyleri yüksektir, yeniliklere değişime direnç düzeyleri ise düşüktür. Androjen rolünü benimseyenlerin yenilikçilik düzeyleri daha yüksek; kadınsı rolde olanların ise yeniliklere yönelik gelenekselci olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

BEM, Bireysel Yenilikçilik, Cinsiyet Rolleri, hemşire

Kaynakça

• 1. Balkir ZG. Toplumsal Cinsiyet ve Toplumsal Cinsiyet Ayrımcılığı. Retrieved from TÜBAKKOM 1. Kadın Avukatlar Kurultayı: 2012;68-91.
• 2. Dökmen ZY. Toplumsal Cinsiyet: Sosyal Psikolojik Açıklamalar: Remzi Kitabevi, 2016;140.
• 3. Turan N, Öztürk A, Kaya H, Atabek Aşti T. Toplumsal Cinsiyet ve Hemşirelik. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 2011; 4(1): 167-73.
• 4. Bem SL, Lewis SA. Sex Role Adaptability: One Consequence of Psychological Androgyny. Journal of personality and Social Psychology, 1975; 31(4): 634-43.
• 5. Aliyev P. Beş Faktörlü Kişilik Özellikleri ve Cinsiyet Rollerinin Üniversite Alan Seçimi ile İlişkisinin İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi, İstanbul. 2008.
• 6. Bandura A. Social cognitive theory. In R. Vasta (Ed.), Annals of child development. Vol. 6. Six theories of child development, Greenwich, CT: JAI Press. 1989;1-60.
• 7. Feingold, A. Gender Differences in Personality: A Meta-Analysis. Psychological Bulletin. 1994; 116: 429-56.
• 8. Altın, B. Kadınlarda benimsenen cinsiyet rollerine göre kişilik özelliklerinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) İstanbul Bilim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2014.
• 9. Brown D. The role of work and cultural values in occupational choice, satisfaction, and success: a theoretical statement. Journal of Counseling & Development, 2002; 80(1): 48-56.
• 10. Yanıkkerem E, Altınparmak S, Karadeniz G. Gençlerin meslek seçimini etkileyen faktörler ve benlik saygıları. Nursing Forum Dergisi, 2004; 7(2): 61- 2.
• 11. Rogers EM. Diffusion of innovations (4 ed.). New York: Simon & Schuster Press.2003, 1-518.
• 12. Hurt HT, Joseph K, Cook CD. Scales For The Measurement of Innovativeness. Human Communication Research, 1977, 4(1):58-65.
• 13. Özgür H. Bilişim Teknolojileri Öğretmen Adaylarinin Eleştirel Düşünme Eğilimleri Iİle Bireysel Yenilikçilik Özellikleri Arasın-daki İlişkinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2013; 9(2): 409-20.
• 14. Özgür Ö, Orhan D, Dönmez P, Kurt AA. Öğretmen Adaylarının Bireysel Yenilikçilik Profilleri ve Teknoloji Tutum Düzeyleri Arasındaki İlişkinin Incelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2015; 5(1): 65-76.
• 15. Yilmaz R, Beşkaya YM. Eğitim Yöneticilerinin Yaşam Boyu Öğrenme Eğilimleri ile Bireysel Yenilikçilik Düzeylerinin İncelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2008; 51(1): 159-81.
• 16. Büyükbeşe T, Direkçi E, Erşahan B. Üniversite Öğrencilerinin Duygusal Zekalarının Iletişim Becerilerine ve Bireysel Yenilikçilik Seviyelerine Etkisi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2017; 7(2):221-36.
• 17. Adigüzel A, Kaya A, Balay R, Göçen A. Öğretmen Adaylarının Bireysel Yenilikçilik Özellikleri ile Öğrenmeye İlişkin Tutum Düzeyleri. Millî Eğitim, 2014;204:135-54.
• 18. Akgün F. Öğretim Elemanlarının Bireysel Yenilikçilik Özellikleri ve Öğretim Teknolojilerine Yönelik Kabulleri. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 2017; 8(3): 291-322.
• 19. Çetin D, Bülbül T. Okul Yöneticilerinin Teknostres Algıları ile Bireysel Yenilikçilik Özellikleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2017;17(3):1241-64.
• 20. Demir Başaran S, Keleş S. Yenilikçi Kimdir? Öğretmenlerin Yenilikçilik Düzeylerinin İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2015; 30(4):106-18.
• 21. Korucu AT, Olpak YZ. Öğretmen Adaylarının Bireysel Yenilikçilik Özelliklerinin Farklı Değişkenler Açısından Incelenmesi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 2015; 5(1): 111-27.
• 22. ICN. Delivering quality, serving communities: Nurses leading care innovations. International nurses day kit Retrieved from http://www.icn.ch/images/stories/documents/publications/ind/indkit2009.pdf
• 23. Arslan H, Konuk Şener D. Hemşirelikte Yeni ve Önemli Bir Kavram: Girişimcilik. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 2012; 20(2): 140-5.
• 24. Ünüvar P, Tagay Ö. Çalışan Evli Kadınların Toplumsal Cinsiyet Rolleri, Yaşam, İş Doyumu ve Evlilik Uyumlarının İncelenmesi. Kadın/Woman 2000, 2015; 16(1): 21-44.
• 25. Öztürk A, Kara A, Körük S. Üniversite Öğrencilerinin Kişilik Özellikleri, Cinsiyet Rolleri ve Yüz Kızarma Eğilimlerinin Sosyal Görünüm Kaygılarını Yordama Gücü ve Aralarındaki İlişki. Electronic Turkish Studies, 2015; 10(10): 733-48.
• 26. Görmüş AŞ, Aydın S, Ergin G. İşletme Bölümü Öğrencilerinin İletişim Becerilerinin Cinsiyet Rolleri Bağlamında İncelenmesi. Afyon Kocatepe University Journal of Social Sciences, 2013; 15(1): 109-28.
• 27. Güçer E, Yayla Ö, Koç B. Tüketicilerin Biyolojik Cinsiyet ve Cinsiyet Kimliği Rollerinin, Konaklama İşletmelerinin Uyguladıkları Reklamlara Yönelik Tutumlara Etkisinin İncelenmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 2013; 5(4): 133-45.
• 28. İlhan T. Üniversite Öğrencilerinde Yalnızlık: Cinsiyet Rolleri ve Bağlanma Stillerinin Yalnızlığı Yordama Güçleri. Educational Sciences: Theory & Practice, 2012; 12(4): 2377-96.
• 29. Eryilmaz A, Atak H. Beliren Yetişkinlik Döneminde Özsaygı, Cinsiyet ve Toplumsal Cinsiyet Rollerine Göre Romantik Yakınlığı Başlatmanın İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 2011; 12(1):587-600.
• 30. Arsel CO, Batigün AD. İntihar ve Cinsiyet: Cinsiyet Rolleri, İletişim Becerileri, Sosyal Destek ve Umutsuzluk Açısından Bir Değerlendirme. Türk Psikoloji Dergisi, 2011;26(68): 1-10.
• 31. Kavuncu AN. Bem Cinsiyet Rolü Envanterini Türk Toplumuna Uyarlama Çalısmaları. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 1987, 1-96.
• 32. Dökmen Z. Bem Cinsiyet Rolü Envanterinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 1991; 35(1): 81-9.
• 33. Dökmen ZY. Bem Cinsiyet Rolü Envanteri Kadınsılık ve Erkeksilik Ölçekleri Türkçe Formunun Psikometrik Özellikleri. Kriz Dergisi, 1999; 7(1):27-40.
• 34. Sarıoğlu Kemer A, Altuntaş S. Bireysel Yenilikçilik Ölçeği’nin Hemşireliğe Uyarlanması: Türkçe Geçerlik - Güvenirlik Çalışması. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 2017; 14(1): 52-61.
• 35. Başoğlu M, Durmaz Edeer A. X ve Y Kuşağındaki Hemşirelerin ve Hemşirelik Öğrencilerinin Bireysel Yenilikçilik Farkındalıklarının Karşılaştırılması. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2017; 6(4): 77-84.
• 36. Sönmez B, Yıldırım A.Bir Üniversite Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin Yenilikçi Davranışları ve Yenilikçi Davranışlarını Etkileyen Faktörlere İlişkin Görüşlerinin Belirlenmesi: Niteliksel Bir Çalışma. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 2014; (2):49-59.
• 37. Clement-O’brien KF, Polit D, Fitzpatrick J. Innovativeness of Nurse Leaders. Journal of Nursing Management, 2011; 19: 431-8.
• 38. Yigit S, Aksay K. A Comparison Between Generation X and Generation Y in Terms Of Individual Innovativeness Behavior: The Case of Turkish Health Professionals. International Journal of Business Administration, 2015; 6(2): 106-17.
• 39. Uçtu AK, Karahan N. Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin Cinsiyet Rolleri, Toplumsal Cinsiyet Algısı ve Şiddet Eğilimleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2016; 5(8): 2882-905.
• 40. Aktaş S, Yilar Erkek Z, Korkmaz H. Ebe ve Hemşirelerin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumları ve Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. Journal of Human Sciences, 2018; 15(2): 823-34.
• 41. Demirtaş-Madran H. Cinsiyet, Cinsiyet Rolü Yönelimi ve Düşünme İhtiyacı. Türk Psikoloji Yazıları, 2012; 15(29):1-10.
• 42. Kumcağiz H, Şahin C, Akilli N. Hemşirelerin Iş Doyumunun Yordayıcısı Olarak Toplumsal Cinsiyet Rolleri. Journal Of Human Sciences, 2017; 14(4): 4289-99.
• 43. Erkan E, Abaan S. Devlete ve Özel Sektöre Bağlı Hastanelerde Çalışan Servis Sorumlu Hemşirelerinin İşe ve İnsana Yönelik Liderlik Yönelimlerinin İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 2006; 13(1): 1-3.
• 44. Yiğit R. Klinik Sorumlu Hemşirelerinin Liderlik Davranışları. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2000; 4(1): 21-32.
• 45. Sakalli Uğurlu N. Cinsiyetçilik: Kadınlara ve Erkeklere İlişkin Tutumlar ve Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik Kuramı. Türk Psikoloji Yazıları, 2003; 6(11-12): 1-20.