BÜTÇE AÇIKLARI İLE PARASAL BÜYÜME VE ENFLASYON ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE İÇİN BİR MODEL DENEMESİ

Yıl 2005, Cilt: 19 Sayı: 1, 81 - 98, 27.11.2010

C. Yenal Kesbiç Ercan Baldemir Esat Bakımlı

Öz

Bu çalışmanın amacı, bir bütçe finansman aracı olarak iç
borçlanmanın enflasyon üzerindeki etkisini ortaya koymaktır. Bu bağlamda,
Türkiye’de kalıcı bir durum kazanan enflasyonun mali politikalar ile güçlü
ilişkiler taşıdığı ve enflasyonu düşürmek için tercih edilecek yöntemin mutlaka
mali düzenlemeler içermesi gerektiği gösterilmektedir. Çalışmada öncelikle,
bütçe açıklarının finansmanında kullanılan kısa vadeli avans ve iç borçlanma ile
enflasyon arasındaki ilişki teorik olarak ortaya konmuş, daha sonra da durum
Türkiye açısından değerlendirilmiştir. Son olarak, iç borçlanma ile enflasyon
arasındaki ilişki eşanlı denklem sistemleri yardımıyla ekonometrik olarak analiz
edilmiştir. Türkiye’de bütçe açıklarının finansmanında kısa vadeli avans
kullanımının söz konusu olduğu dönem analiz edildiğinde para arzının arttığı ve
dolayısıyla enflasyonun bir yükseliş trendi içinde olduğu tespit edilmiştir. İç
borçlanma ile finansmanın yoğun olarak kullanıldığı 1997 sonrası dönemde ise
enflasyonun düşmekte olduğu görülmektedir. Bu durum, bu dönemde iç
borçlanmaların, borç servisi ile ortaya çıkan parasal genişleme etkisini ortadan
kaldırmasına ve para ikamesine bağlanabilir.

Anahtar Kelimeler

Bütçe açığı, parasal büyüme, enflasyon, eşanlı denklem sistemi

Kaynakça

• Agénor, Pierre-Richard, (2000), The Economics of Adjustment and Growth, Academic Press, San Diago, CA.
• Akkaya, Şahin, Halil Altıntaş (2004), “Para Arzının Enflasyona Etkisi: Türkiye Uygulaması: 1988-1997”, www.econturk.com/sahin.pdf
• Beaugrand, Philippe, Boileau Loko, and Montfort Mlachila, (2002) “The Choice Between External and Domestic Debt in Financing Budget Deficits: The case of Central and West African Countries”, IMF Working Paper, No: 02/79.
• Bakımlı, Esat, (2004) “İktisatta Belirsizlik Kavramı ve Enflasyon Belirsizliğinin İç Borçlanma Faizlerindeki Risk Primine Etkisi: Türkiye Örneği (1990-2003)”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla.
• Barro, Robert, (1974) “Are Government Bonds Net Wealth?”, Journal of Political Economy, Vol. 81.
• Calvo, Guillermo A. and Carlos A. Végh, (1999) “Inflation Stabilization and BOP Crises in Developing Countries”, NBER Working Paper, No: 6925.
• Catão, Luis and Marco Terrones, (2001) “Fiscal Deficits and Inflation: A New Look at the Emerging Market Evidence”, IMF Working Paper, No: 01/74.
• Friedman, M., (1975) Unemployment versus Inflation? An Evolution of Phillips Curve, IEA Lecture, No: 2.
• Gönül, Ayşenur, (1998), Bütçe Açıklarının Finansmanı ve Ekonomik Etkileri, DPT, Yayın No: 2490.
• Gujarati, Damodar N., (1999), Temel Ekonometri, Çev: Ümit Şenesen, Gülay Günlük Şenesen, Literatür Yayıncılık, Birinci Basım, İstanbul.
• Hazine Müsteşarlığı, www.hazine.gov.tr. [18.04.2004].
• Keyder, Nur, (1998) “ The Behaviour of Velocity and Its Policy Relevance ın Turkey”, METU Studıes ın Development, 25(3).
• Kibritçioğlu, Aykut, (2001) “Causes of Inflation in Turkey: A Literature Survey with Special Reference to Theories of Inflation”, University of Illinois, College of Commerce and Businnes Administration, Office of research, Working Paper No: 01 – 0115.
• Özatay, Fatih, (1997) “Sustainability of Fiscal Deficits, Monetary Policy, and Inflation Stabilization: The Case of Turkey”, Journal of Policy Modeling 19(6).
• Sargent, Thomas J., and Neil Wallace, (1981) “Some Unpleasant Monetarist Arithmetic”, Federal Reserve Bank of Minneapolis Quarterly Review (Fall).
• Serban, Marius, (2002) “Budget Deficit and Inflation”, Academy of Economic Studies, Doctoral School of Finance and Banking, Bucharest.
• TCMB, www.tcmb.gov.tr. [18.04.2004].
• Uygur, Ercan, (2001) “Enflasyon, Para ve Mali Baskı: İktisat Politikasında Geri Kalmışlık”, İktisat İşletme ve Finans, Yıl: 16, Sayı: 189.
• Woodford, Michael, (2001) “Fiscal Requirements for Price Stability”, Journal of Money, Credit, and Banking, Vol. 33, Issue 3, August.
• Yay, Gülsüm Gürkan, (2001) “Chicago Okulu: Milton Friedman ve Monetarizm”, II. Uluslararası Liberal İktisatçılar Kongresi’nde sunulan makale, Liberal Düşünce Topluluğu Dergisi, Sayı 24, www.liberal-dt.org.tr/dergiler/ldsayi24/2415.htm.