KONAKLAMA İŞLETMELERİNDE VERİ ZARFLAMA ANALİZİ YÖNTEMİYLE FAALİYET DENETİMİ: KAPADOKYA ÖRNEĞİ

Yıl 2008, Cilt: 22 Sayı: 1, 239 - 259, 27.11.2010

N. Özgür Doğan Ahmet Tanç

Öz

Faaliyet denetimi, sadece muhasebe ve finansla değil,
organizasyonun tamamı ile ilgilenen modern iç denetim kapsamında yer alan bir
kavramdır. Faaliyet denetimi kaynakların tahsisi ve kullanımı, yönetim
kontrollerinin değerlendirilmesi ve performans konularına odaklanmaktadır.
Doğası gereği, kullandığı denetim teknikleri bakımından diğer denetim
türlerinden farklılık göstermektedir. Bu çalışmada, turizm sektörünün önemli bir
parçası olan ve yoğun rekabetin yaşandığı konaklama işletmelerinin faaliyet
denetimleri konu edilmiştir. Bu çalışmanın amacı, Kapadokya Bölgesinde
faaliyet gösteren konaklama işletmelerinin göreceli etkinlik ölçümünü
parametrik olmayan bir yöntem olan Veri Zarflama Analizi (VZA) kullanarak
gerçekleştirmektir. Faaliyet etkinliğinin ölçümü için 18 konaklama işletmesi
değerlendirmeye alınmış ve yapılan analiz sonucu 4 işletmenin etkin olduğu
tespit edilmiştir. Ayrıca etkin olmayan konaklama işletmeleri tespit edildikten
sonra bu işletmelerin etkin olabilmeleri için bazı öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Faaliyet Denetimi, Performans Denetimi, Veri Zarflama Analizi (VZA), Konaklama İşletmeleri

Kaynakça

• Akal, Z. (2002), İşletmelerde Performans Ölçüm Ve Denetimi-Çok Yönlü Performans Göstergeleri, 5. Basım, Milli Prodüktivite Merkezi (Mpm) Yayınları, Yayın No:473, Ankara.
• Anderson, R.I., Mary Fısh, Yı Xıa, Frank Mıchello (1999), “Measuring Efficiency İn The Hotel İndustry: A Stochastic Frontier Approach”, Hospitality Management, 18, Pp. 45–57.
• Arens, A., Randal J. Elder, Mark Beasly (2005), Auditing And Assurance Services: An Integrated Approach, 11. Edition, Prentice-Hall Inc., Usa.
• Azad, A.N. (1994), “Operational Auditing In Us Colleges And Universities”, Managerial Auditing Journal, Vol. 9, No. 2, Pp. 12-19.
• Barros, C.P. (2005), “Measuring Efficiency İn The Hotel Sector”, Annals Of Tourism Research, Vol. 32, No. 2, Pp. 456–477.
• Barros, C.P., Marıa Jose´ Mascarenhas (2005), “Technical And Allocative Efficiency İn A Chain Of Small Hotels”, Hospitality Management, 24, Pp. 415–436.
• Basso, A., Stefanıa Funarı (2001), “A Data Envelopment Analysis Approach To Measure The Mutual Fund Performance”, European Journal Of Operational Research, 135, Pp. 477–492.
• Bowlın, W.F. (1998), “Measuring Performance: An Introduction To Data Envelopment Analysis (Dea)”, The Journal Of Cost Analysis, Fall, Pp. 3–27.
• Bozkurt, N. (1999), Muhasebe Denetimi, 2. Baskı, Alfa Basım Yayım, İstanbul.
• Chandra, P., Wıllıam W. Cooper, Shanlıng Lı, Atıqur Rahman (1998), “Using Dea To Evaluate 29 Canadian Textile Companies – Considering Returns To Scale”, International Journal Of Production Economics, Vol. 54, Pp. 129–141.
• Chıang, W.E., Mıng-Hone Tsaı, Lı Shau-Meı Wang (2004), “A Dea Evaluation Of Taipei Hotels”, Annals Of Tourism Research, Vol. 31, No. 3, Pp. 712–715.
• Colbert, A., Reuven R. Levary, Mıchael C. Shaner (2000), “Determining The Relative Efficiency Of Mba Programs Using Dea”, European Journal Of Operational Research, Vol. 125, Pp. 656–669.
• Cook, J.W., Gary M. Wınkle (1984), Auditing, Third Edition, Houghton Mifflin Company, Boston.
• Cooper, W.W., L.M. Seıford, J. Zhu (2004), “Handbook On Data Envelopment Analysis”, Springer (Kluwer Academic Publishers), Boston.
• Erdoğan, M. (2005), Denetim, 2. Baskı, Maliye Ve Hukuk Yayınları, Ankara.
• Gray, I., Stuart Manson (2000), The Audit Process-Principles, Practice And Cases, Second Edition, Thomson Learning, London.
• Gücenme, Ü. (2004), Muhasebe Denetimi, Alfa Akademi Basım Yayım, İstanbul.
• Gülcü, A., Akın Coşkun, Cavit Yeşilyurt, Sibel Coşkun, Timur Esener (2004), “Cumhuriyet Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi’nin Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Göreceli Etkinlik Analizi”, C.Ü. İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt:5, Sayı:2, Ss. 87-104.
• Haas, D.A., Frederıc H. Murphy (2003), “Compensating For Non-Homogeneity İn Decision-Making Units İn Data Envelopment Analysis”, European Journal Of Operational Research, Vol. 144,Pp.530–544.
• Hwang, S.N., Te-Yı Chang (2003), “Using Data Envelopment Analysis To Measure Hotel Managerial Efficiency Change İn Taiwan”, Tourism Management 24, Pp. 357–369.
• Jın’e, Y.; Lı Dunjıa (1997), “Performance Audit In The Service Of Internal Audit”, Managerial Auditing Journal, Vol. 12, No. 4, Pp. 192–195.
• Kaval, H. (2005), Muhasebe Denetimi, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Keh, H.T., Sıngfat Chu, Jıye Xu (2006), “Efficiency, Effectiveness And Productivity Of Marketing İn Services”, European Journal Of Operational Research, 170, Pp. 265–276.
• Kiracı, M. (2003), “Faaliyet Denetimi İle İç Kontrol İlişkisi”, Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:4, Sayı:2, Ss. 67-78.
• Köksal, C.D., A. Akın Aksu (2005), “Bağımsız Ve Zincir Otel İsletmelerinin Veri Zarflama Analizi İle Etkinliklerinin Karşılaştırılması: Antalya Bölgesinde Bir Çalışma”, İşletme Ve Finans Dergisi, Sayı: 235, Ss. 95–107.
• Köksal, C.D., A. Akın Aksu (2007), “Efficiency Evaluation Of A-Group Travel Agencies With Data Envelopment Analysis (Dea): A Case Study İn The Antalya Region, Turkey”, Tourism Management, Vol. 28, Pp.830–834.
• Kubalı, D. (1999), “Performans Denetimi”, Amme İdaresi Dergisi, Sayı:1, Ss. 31-62.
• Meıgs, W.B., O. Ray Whıttıngton, Kurt Pany, Robert F. Meıgs (1989), Principles Of Auditing, Ninth Edition, Irwin, Homewood.
• Murthı, B.P.S., Yoon K. Choı, Preyas Desaı (1997), “Efficiency Of Mutual Funds And Portfolio Performance Measurement: A Non- Parametric Approach”, European Journal Of Operational Research, 98, Pp. 408–418.
• Norman, M., Barry Stoker (1991), Data Envelopment Analysis: The Assesment Of Performance, John Wiley&Sons, Chichester.
• Önüt, S., Selin Soner (2006), “Energy Efficiency Assessment For The Antalya Region Hotels İn Turkey”, Energy And Buildings, 38, Pp. 964–971.
• Premachandra, I., John G Powell, Jıng Shı (1998), “Measuring The Relative Efficiency Of Fund Management Strategies İn New Zealand Using A Spreadsheet-Based Stochastic Data Envelopment Analysis Model”, International Journal Of Management Science (Omega), Vol. 26, No.2, Pp. 319–331.
• Prıeto, A.M., Jose L. Zofıo (2001), “Evaluating Effectiveness İn Public Provision Of Infrastructure And Equipment: The Case Of Spanish Municipalities”, Journal Of Productivity Analysis, 15, Pp. 41–58.
• Reeve, J.T. (1981), “Eight Points On Operational Audits”, Journal Of Accountancy, Pp. 38–40.
• Scheel, H. (2006), “Efficiency Measurement System (Ems)”, Holger Scheel’s Dea Page, Http://Www.Wiso.Uni-Dortmund.De/Lsfg/Or/ Scheel/ Ems/, E.T.: 26.08.2006.
• T.C. Sayıştay Başkanlığı (2000), Performans Ve Risk Denetim Terimleri, Sayıştay Yayın İşleri Müdürlüğü, Ankara.
• Tarım, A. (2001), Veri Zarflama Analizi: Matematiksel Programlama Tabanlı Göreli Etkinlik Ölçüm Yaklaşımı, Sayıştay Başkanlığı Yayınları, Ankara.
• Tarım, Ş., H. Işın Dener, Armağan Tarım (2000), “Efficiency Measurement İn The Hotel Industry: Output Factor Constrained Dea Application”, Anatolia: An International Journal Of Tourism And Hospitality Research, Vol. 11, No.2, Pp. 111–123.
• Whıttıngton, O.R., Kurt Pany (1998), Principles Of Auditing, 12th Edition, Mc Graw-Hill, Boston.
• Yolalan, R. (1993), İşletmelerarası Göreli Etkinlik Ölçümü, Mpm Yayınları, Yayın No: 483, Ankara.