İMALATÇI İŞLETMELERDE UYGUN TEDARİKÇİ SEÇİMİ: ANALİTİK HİYERARŞİ YÖNTEMİ İLE BİR KOBİ UYGULAMASI

Yıl 2008, Cilt: 22 Sayı: 2, 435 - 450, 27.11.2010

Orhan Küçük Fatih Ecer

Öz

Tedarikçi seçimi işletmeler için önemli karar problemlerinden
biridir. Bu konu imalatçı işletmeler için daha büyük önem taşımaktadır.
Özellikle esnek üretim yapılarıyla öne çıkan KOBİ’ler, üretim sürecinin tüm
aşamalarını uyumlu biçimde sürdürebilmek için satın alma uygulamalarını
iyileştirmek zorundadır. Uygun tedarikçi seçme faktörlerinin belirlenmesi ve
performansı iyi olan tedarikçilerle çalışılması bu bakımdan önemli olmaktadır.
Bu çalışmada imalatçı bir KOBİ için tedarikçi seçme faktörlerinin önem
düzeyleri, tedarikçilerin göreli skor değerleri ve uygun tedarikçiler, Analitik
Hiyerarşi Yöntemi ile belirlenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Analitik Hiyerarşi Yöntemi, tedarikçi seçimi, KOBİ, tedarikçi seçme yöntemleri

Kaynakça

• Albayrak, E. ve Erensal, Y. C. (2004), “Using Analytic Hierarchy Process (AHP) To Improve Human Performance: An Application Of Multiple Criteria Decision Making Problem”, Journal of Intelligent Manufacturing, 15(4), 491-503.
• Anderson, D. R., Sweeney D. J. ve Williams T. A. (1997), An Introduction To Management Science: Quantitative Approaches To Decision Making, Minneapolis/St. Paul: West Pub. Co.
• Aydeniz, N. (2004), “Analitik Hiyerarşi Sürecinin Tedarikçi Seçimi Problemine Uygulanması”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 189-205.
• Barbarosoğlu, G. ve Yazgaç, T. (1997), “An Application of the Analytic Hierarchy Process to the Supplier Selection Problem”, Production and Inventory Management Journal, 14-21.
• Bayramlı G. Ve Çakmakçı M. (2007), “KOBİ’lerde Verimlilik: Ana ve Yan Sanayi İlişkilerinde Tedarik Zinciri Yönetimi”, 7. Üretim Araştırmaları Sempozyumu, 15-17 Kasım, Ankara. (Sempozyum bildiri kitabı henüz basılmamıştır).
• Business School Occasional Papers Series Paper, ISBN 1 85901 197 7.
• Çaloğlu vd. (2007), “KOBİ’lerin Tedarikçi Seçim Kriterlerinin Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) Belirlenmesi”, 7. Üretim Araştırmaları Sempozyumu, 15-17 Kasım, Ankara. (Sempozyum bildiri kitabı henüz basılmamıştır).
• Cedimoğlu, İ. H. ve Tunacan, T. (2004), “Örüntü Tanıma Sistemiyle Tedarikçi Seçimi”, Yöneylem Araştırması/Endüstri Mühendisliği-XXIV Ulusal Kongresi, 15-18 Haziran, Gaziantep–Adana, (http://yaem2004. cukurova.edu.tr/pages/XXIV_YAEM_2004).
• Chan, F. T. S. ve Chan H. K. (2004), “Development Of The Supplier Selection Model- A Case Study In The Advanced Technology Industry”, Proceedings of the Institution of Mechanical Engineers, 218(12), 1807-1824.
• Dağdeviren, M. ve Eren, T. (2001), “Tedarikçi Firma Seçiminde Analitik Hiyerarşi Prosesi ve 0-1 Hedef Programlama Yöntemlerinin Kullanılması”, Gazi Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, 16(2), 41-52.
• Dickson G. W. (1966), “An Analysis of Vendor Selection: Systems and Decisions”, Journal of Purchasing, Vol. 1, No. 2, 5-17.
• Ding vd. (2003), “A Simulation-Optimization Approach Using Genetic Search For Supplier Selection”, Proceedings of the 2003 Winter Simulation Conference, Volume 2, Issue : 7-10 Dec. 2003, ss: 1260 – 1267.
• Durdudiler, M. (2006), “Perakende Sektöründe Tedarikçi Performans Değerlemesinde Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul. Ve Bulanık AHP Uygulaması”,
• Expert Choice, 11.5 version, 2007.
• Gibney, R. ve Shang J. (2007), “Decision Making In Academia: A Case Of The Dean Selection Process”, Mathematical and Computer Modelling, 46 (7-8), 1030-1040.
• Güner, H. (2005), “Bulanık AHP Ve Bir İşletme İçin Tedarikçi Seçimi Problemine Uygulanması”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Güngör, İ. ve İşler, D. B. (2005), “Analitik Hiyerarşi Yaklaşımı İle Otomobil Seçimi”, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 21-33.
• Jong-Moon J. ve Seung-Gook H. (2004), “A Study on Supplier Evaluation and Selection Method Based on Dependence”, Journal ref: Journal of Advanced Computational Intelligence and Intelligent Informatics, Vol.8, No.4 ss. 415-420.
• Karaerkek, S. (1992), “Dünya’da ve Türkiye’de Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler”, ASO Dergisi, Yıl: 16, Sayı: 115, Ankara., s. 9.
• KOSGEB (1997), AB Bülteni, Ankara.
• Küçük, O. (2007), Girişimcilik ve Küçük İşletme Yönetimi, 3. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara.
• Küçük, O. (2007), “Etkin Tedarik Zinciri Yönetimi (TZY) İçin Tedarikçi Seçme Faktörlerinin Önem Düzeylerinin Belirlenmesi: Bir Uygulama”, 7. Üretim Araştırmaları Sempozyumu, 15-17 Kasım, Ankara. (Sempozyum bildiri kitabı henüz basılmamıştır).
• Liu, Fuh-Hwa F. ve Hui L. H. (2005), “The Voting Analytic Hierarchy Process Method For Selecting Supplier”, International Journal of Production Economics, 97, 308–317.
• Narasimahn R. (1983), “An Analytical Approach to Supplier Selection”, Journal of Purchasing and Management, 19(4), 27-32.
• Nydick, R. L. ve Ronald P. H. (1992), “Using the Analytic Hierarchy Process to Structure the Supplier Selection Procedure”, International Journal of Purchasing and Materials Management, 28 (2), 31-36.
• Öz, E. ve Baykoç Ö. F. (2004), “Tedarikçi Seçimi Problemine Karar Teorisi Destekli Uzman Sistem Yaklaşımı”, Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Der., Cilt 19, No 3, 275-286.
• Resmi Gazete “Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Tanımı, Nitelikleri ve Sınıflandırılması Hakkında Yönetmelik”, Sayı: 25997, 18 Mayıs 2006.
• Wei-Ning, P. ve Low, C. (2006), “Supplier Evaluation And Selection Via Taguchi Loss Functions And An AHP”, International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 27, 625–630.
• Saat, M. (2000), “Çok Amaçlı Karar Vermede Bir Yaklaşım: Analitik Hiyerarşi Yöntemi”, Gazi Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, 2, 149-162.
• Saaty, T. L. (1980), The Analytic Hierarchy Process, McGraw Hill, USA.
• Saaty, T. L. (1986), “Axiomatic Foundation Of The Analytic Hierarchy Process”, Management Science, 32(7), 841-855.
• Saaty, T. L. (1994), “How To Make A Decision: The Analytic Hierarchy Process”, Interfaces, 24(6), 19-43.
• Sekreter, M. S. vd. (2004), “Şirketlerin Derecelendirilmesine İlişkin Bir Model Önerisi: Gıda Sektörüne Yönelik Bir Uygulama”, Akdeniz İ.İ.B.F Dergisi, 8, 139-155.
• Soner, S. ve Önüt, S. (2006), “Çok Kriterli Tedarikçi Seçimi: Bir Electre-AHP Uygulaması”,Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Sigma,4,110-120
• Şahin vd. (2004), “Farklı Ürün Gruplarına Göre Tedarikçi Seçimi”, Yöneylem Araştırması/Endüstri Mühendisliği XXIV. Ulusal Kongresi, Gaziantep – Adana, 15-18 Haziran 2004, (http://yaem2004. cukurova.edu.tr /pages/XXIV_YAEM_2004).
• Taşkın, H. vd. (2004), “Bulanık Mantık Yaklaşımıyla Tedarikçi Seçim Metodu”, Yöneylem Araştırması/Endüstri Mühendisliği XXIV. Ulusal Kongresi, Gaziantep – Adana, 15-18 Haziran 2004, (http://yaem2004.cukurova.edu.tr/pages/XXIV_YAEM_2004).
• Timor, M. ve Sipahi, S. (2005), “Fast-Food Restaurant Site Selection Factor Evaluation By The Analytic Hierarchy Process”, The Business Review, 4(1), 161-167.
• Tseng, Y.-J. ve Lin, Y.-H. (2005), “A Model for Supplier Selection and Tasks Assignment”, Journal of American Academy of Business, 6(2), 197- 207.
• Wind, Y. ve Saaty, T. L. (1980), “Marketing Applications Of The Analytic Hierarchy Process”, Management Science, 26(7), 641-658.
• Wu, C.-R. vd. (2006), “Evaluating The Organizational Performance Of Taiwanese Hospitals Using The Fuzzy Analytic Hierarchy Process”, Journal of American Academy of Business, 9(2), 201-210.