TÜRKİYE'DEKİ OTOMOTİV FİRMALARININ SERMAYE YAPISINA GÖRE ETKİNLİK ANALİZİ

Yıl 2009, Cilt: 23 Sayı: 1, 147 - 164, 27.11.2010

Ali İhsan Özdemir Recep Düzgün

Öz

Bu çalışmada Türkiye’deki otomotiv sektörü içinde faaliyet
gösteren ve ilk 500’e giren firmaların etkinliği, sermaye yapılarındaki
farklılıklar dikkate alınarak analiz edilmiştir. Sermaye yapılarına göre firmalar 4
ana gruba ayrılmaktadır: Kamu, yerli, yabancı ve karma sermayeli firmalar.
Karma sermayeli firmalar da kendi arasında çoğunluğu yerli ve yabancı diye iki
alt gruba ayrılmaktadır. Etkinlik analizlerinde non-parametrik matematiksel
programlama modeli olan Veri Zarflama Analizi (VZA) kullanılmıştır. Analizde
girdi olarak net aktifler, öz sermaye ve çalışan sayısı; çıktı olarak ciro, kar ve
ihracat değişkenleri kullanılmıştır. Analiz sonrasında sadece 6 firmanın
diğerlerine kıyasla etkin olarak çalıştığı ortaya çıkarken; bunların 3’ü yerli, 2’si
yabancı ve 1’i de karma sermayelidir. Etkin firmalar arasında kamu firmaları
yer almamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Veri Zarflama Analizi, Etkinlik, Otomotiv Sektörü

Kaynakça

• Anell, A. ve Willis, M. (2000) “International Comparision of Health Care System using Resource Profiles”, Bulletin of the World Health Organization, 78(6), ss.770 778.
• Atan, M. ve Çatalbaş, G. K. (2005) “Bankacılıkta Etkinlik ve Sermaye Yapısının Bankaların Etkinliğine Etkisi”, İşletme ve Finans Dergisi, (237), ss.49 62.
• Baysal, M. E.; Uygur, M. ve Toklu, B. (2004) “Veri Zarflama Analizi ile TCDD Limanlarında Bir Etkinlik Ölçümü Çalışması”, Gazi Üniversitesi Müh. Mim. Fak. Dergisi, 19(4), ss.437 442.
• Bayrak, Ayşe; Özcan, A. İ.; Anıl, N. K. ve Emre, F. (2004) “İstanbul İlinden Seçilmiş Tekstil Sektörüne Ait Firmaların Veri Zarflama Analizi ile Etkinliklerinin Ölçülmesi”, Review of Social, Economic & Business Studies, 3/4, ss.161 177.
• Blendon, R.J.; Schonen C.; Des Roches C.; Osborn R., and Zapert K. (2003) “Common Concerns Amid Diverse Systems: Health Care Experince in Five Countries”, Health Affairs, 22(3).
• Bozdağ; N.; Altan, Ş. ve Atan, M. (2001) “Toplam Etkinlik Ölçümü: Türkiye’deki Özel ve Kamu Bankaları için bir Uygulama”, V. Ulusal Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu, 19-22 Eylül 2001.
• Chandra, P.; Cooper, W. W.; Li, S. ve Rahman, A. (1998) “Using DEA to Evaluate 29 Canadian Textile Companies-Considering Returns to Scale”, International Journal of Production Economics, 54, ss.129 141.
• Charnes, A.; Cooper, W. W. ve Rhodes, E. (1978) "Measuring the Efficiency of Decision Making Units" European Journal of Operations Research, ss.429 444.
• Chen, Y. A. (2003) “Non-radial Malmquist Productivity Index with an Illustrative Application to Chinese Major Industries”, International Journal of Production Economics, 83, ss.27 35.
• Cooper, W. W.; Deng, H.; Gu, B.; Li, S. ve Thrall, R. M. (2001) “Using DEA to İmprove the Management of Congestion in Chinese Industries (1981- 1997)”, Socio-Economic Planning Sciences, 35, ss.227-242.
• Demir, Y ve Gençtürk, M. (2006) “İMKB’de İşlem Gören Yerli ve Yabancı Firmaların Göreli Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi İle Ölçümü”, Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Dergisi, 21(2), ss.49 74.
• Düzakın, E. ve Düzakın, H. (2007) “Measuring the Performance of Manufacturing firms with Super Slacks Based Model of Data Envelopment Analysis: An Application of 500 Major Industrial Enterprises in Turkey”, European Journal of Operational Research, 182, ss.1412 1432.
• Eleren, A. ve Özgür, E. (2006) “Türkiye’de Yabancı Sermayeli Mevduat Bankalarının Veri Zarflama Yöntemi ile Etkinlik Analizlerinin Yapılması”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, VIII(2), ss.53 76.
• Esenbel, Mine; Erkin, M. O. ve Erdoğan, F. K. (2007) “Veri Zarflama Analizi ile Dokuma, Giyim Eşyası ve Deri Sektöründe Faaliyet Gösteren Firmaların com/egitim/gazi001.html, E. T: 15.11.2007. Karşılaştırılması,
• http://analiz.ibsyazilim.
• Gülcü, A.; A. Coşkun; C. Yeşiltyurt vd. (2004) “Cumhuriyet Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi’nin Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Göreli Etkinlik Analizi”, C. Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi,5(2), ss.87 101.
• Haugland, S. A.; Myrtveit, I. ve Nygaard, A. (2007) “Market Orientation and Performance in the Service Industry: A Data Envelopment Analysis”, Journal of Business Research, 60, ss.1191 1197.
• Kayalı, C. A.; Kayalı, N. ve Kartal, B. (2004) “Veri Zarflama Analizinin Türk Sağlık Sektöründe Bir Uygulaması”, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), ss.67 78.
• Kayalıdere, Koray ve Kargın, S. (2004) “Çimento ve Tekstil Sektörlerinde Etkinlik Çalışması ve Veri Zarflama Analizi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1), ss.196 219.
• Köksal, C. Deniz (2007) “Ekmek Üretim İşletmelerinin Etkinliklerinin Değerlendirilmesi: Batı Akdeniz Bölgesinde Bir Uygulama”, 8. Türkiye Ekonometri ve İstatistik Kongresi” 24-25 Mayıs 2007.
• Kutlar, Aziz ve Kartal, M. (2004) “Cumhuriyet Üniversitesi’nin Verimlilik Analizi: Fakülteler Düzeyinde Veri Zarflama Yöntemiyle Bir Uygulama”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(2), ss.49 79.
• Mirmirani, S. ve Li, H. C. (1995) “Health care efficiency measurement: An application of Data Envelopment Analiysis”, International Review of Economics and Business, XLII(3).
• Pergelova, A. (2006) “AssessingAdvertisingEfficiency: TheCase Of The SpanishAutomobileIndustry”, III. Jornada De Pre-Comunıcacıones A Congresos De Economıa Y Admınıstracıón De Empresas, ss.1 24.
• Shammari, M. (1999) “Optimization Modeling for Estimating and Enhancing Relative Efficiency with Application to Industrial Companies”, European Journal of Operational Research, 115, ss.488 496.
• Yeşilyurt, C. ve Alan, M. A. (2003) “Fen Liselerinin 2002 yılı Göreceli Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi (VZA) Yöntemi ile Ölçülmesi”, C. Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 4(2), ss.91 104.
• Yılmaz, C.; Özdil, T. ve Akdoğan G. (2002) “Seçilmiş İşletmelerin Toplam Etkinliklerinin Veri Zarflama Yöntemi ile Ölçülmesi”, Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,(4), ss.174 183.