ERZURUM KENTİ AMBALAJ ATIKLARININ GERİ DÖNÜŞÜMÜ İÇİN TERSİNE LOJİSTİK AĞI TASARIMI VE BİR KARMA TAMSAYILI PROGRAMLAMA MODELİ

Yıl 2010, Cilt: 24 Sayı: 1, 89 - 112, 06.07.2011

Sibkat Kaçtıoğlu Ümran Şengül

Öz

Doğayı koruma ve kirlenmesini önleme çabalarının en etkili
yolu, yeni-lenemeyen kaynaklardan tasarruf etmektir. Atıkların hem üretim
miktarını hem de ekonomik maliyetini azaltmak geri dönüşüm ile mümkündür.
Bunun anlaşılmasıyla dünyada önemli girişimler başlamış ve başta ambalaj
malzemeleri olmak üzere atık haline gelmiş tüm değerlendirilebilir
malzemelerin, malzeme ve/veya enerji biçiminde geri kazanımı genel bir hedef
haline gelmiştir. Günümüz şartlarında atıkların çevre ve ekonomi açısından en
etkin değerlendirme şekli, kaynakta geri dönüşümdür. Erzurum’da ambalaj
atıklarının büyük bir bölümü geri dönüştürülmeden toplanmakta ve atıkların
içerisindeki geri kazanılabilir ve değerlendirilebilir atıklar toprağa
gömülmektedir. Bu ambalaj atıklarından faydalanabilmek için uygun bir tersine
lojistik ağ oluşturmak gereklidir. Bu çalışmada, ambalaj atıklarının geri
dönüşümü ile ilgili tersine dağıtım sisteminin planlanması ve işleyiş etkinliğinde
karar almayı desteklemek için bir karma tamsayılı programlama modeli
geliştirilmiştir. Model altı farklı senaryo için LINGO optimizasyon programı ile
çözülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Tersine lojistik, Ağ tasarımı, Geri dönüşüm, Ambalaj atıkları, Tamsayılı Programlama

Kaynakça

• Ammons, Jane C., Matheww J. Realff, David Newton (1999), “Reverse Production System Design And Operation For Carpet Recycling”, Submitted For Publication Consideration To The European Journal Of Operational Research, 38(3), Ss.547-567.
• Alıdı Abdulaziz S., (1992), “An Integer Goal Programming Model For Hazardous Waste Treatment And Disposal” Applied Mathematical Modeling,Vol. 16, , S. 645-651.
• Baetz Brian W., Alan Neebe W., (1994), “A Planning Model Fort He Development Of Waste Material Recycling Programmes”, Journal Of Operational Research Society, Vol. 45, S. 1374-1384.
• Bloemhof-Ruwaard, J.M., Van Wassenhove, L.N., Gabel, H.L., And Weaver, P.M., “An Environmental Life Cycle Optimization Model For The European Pulp And Paper Industry”,2005, Omega, Vol. 24(6), S. 615- 629.
• Brıto, M.P., Flapper, S.D.P., Dekker R., (2002), “Reverse Logistics: A Review Of Case Studies”, Econometric Institute Report Eı 2002-21.
• Caruso C.,A. Colorni, M. Paruccini, (1993), “The Regional Urban Solid Waste Management System: A Modeling Approach”, European Journal Of Operational Research, , Vol. 70, S. 16-30.
• Chang Ni-Bin, Lin T.T., (1997), “Optimal Siting Of Transfer Station Locations İn A Metropolitan Solid Waste Management System”, Journal Of Environmental Science And Heath,Vol. A32 (8), , S. 2379-2401.
• Demirel, Özgün N, Gökçen H. (2008), “Geri Kazanımlı İmalat Sistemleri İçin Lojistik Ağı Tasarımı: Literatür Araştırması”, Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak.Der., (24)4. Ss. 905-912.
• Erdal Murat, Görçün Ömer Faruk, Görçün Özhan, Saygılı Mehmet Sıtkı, Entegre Lojistik Yönetimi, 2008, Beta Yayınları, 1. Baskı, S.503-504.
• Fleıschemann, M., Jacqueline, M., Van Der Laan, E., Van Nunen, Jo A.E.E. And Van Wassenhove, L.N. (1997) ; “Quantitative Models For Reverse Logistics: A Review”, European Journal Of Operational Research, 103(2),Ss.1-17.
• Gaurang,S.Patel (2006),“A Stochastic Production Cost Model For Remanufacturing Systems”,The Doctor Of Philosophy Thesis, Umı Number: 1456981.
• Gönüllü M.Talha, (Temmuz 2009), “Ambalaj Atıklarının Sürüdürelebilir Geri Dönüşümü Ve Tüm Taraflarla Birlikte Belediyelere Düşen Görevler”, T.C. Marmara Ve Boğazları Belediyeler Birliği, Marmara Sürdürülebilir Kalkınma Platformu, S.2.
• Gottinger W Hans, (1988), “A Computational Model For Solid Waste Management With Application”, European Journal Of Operational Research, Vol. 35, , S.350-364.
• Gürel Oğuz, (6-7 Aralık 2007), “İlimizde Ambalaj Atıkları Yönetimine İlişkin Uygulamalar Ve Karşılaşılan Sıkıntılar”, Türkiye’de Ambalaj Atıkları Yönetimi Ve Uygulamaları Semineri, Erzurum.
• Jacobs Timothy L., Evertt Jess W.,(1992) ,“Optimal Scheduling Of Consecutive Landfill Operations With Recycling”, Journal Of Environmental Engineering, Vol. 118, S. 420-429
• Lu Z., Bostel, N., Ve Dejax, P., (2004), “The Simple Plant Location Problem With Reverse Flows”. In: A. Dolgui, J.Soldek, O. Zaikin (Eds.), Supply Chain Optimization. Kluwer Academic Publishers, In Pres.
• Lund Jay R.,(1990) , “Least-Cost Scheduling Of Solid Waste Recycling”, Journal Of Environmental Engineering, Vol. 116, S. 182-197.
• Pati R.K., Vrat P., , Kumar P., (2008), “A Goal Programming Model For Paper Recycling System”, Omega, Vol. 36, S.406.
• Pıerce, J.J., G.M. Davidson, (1982), “Lineer Programming İn Hazardous Waste Management”, Journal Of Environmental Engineering, Div. Asce, Vol. 108, S. 1014-1028.
• Özge Hanay, Koçer Nilüfer, (2006), “Elazığ Kenti Katı Atıkları Geri Kazanım Potansiyelinin Belirlenmesi”, Fırat Üniv. Fen Ve Müh. Bil. Dergisi, , Cilt 18(4), S. 508.
• Kılıç Hüseyin Selçuk, (2005), “Tersine Lojistik Ve Bir Beyaz Eşya Üreticisi Firmada Geri Dönüşüm Sistemi Ağ Tasarımının Yapılması”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü,S. 12.
• Koban , E, Keser H.Y,(2007), Dış Ticarette Lojistik, Ekin Yayınevi, Bursa, 1. Basım.
• Köse Sevda, Baskak Murat, “Atık Kızartma Yağları Geri Kazanımı İçin Tersine Lojistik Ağı Tasarımı”, Yöneylem Araştırması Ve Endüstri Mühendisliği 29. Ulusal Kongresi, 2009.
• Sağlam Nihat, (2006), “Erzurum Şehir Merkezi Çevre Problemleri Çözüm Önerileri” Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Setaputra Robert, (2005), “Role Of Return Policy İn Reverse Logistics: Issues And Optimum Policies”, The Doctor Of Philosophy Thesis, The University Of Wisconsin, , S.16.
• Storm Jeffery R.,(19989, “Application Of A Reverse Logistics Model For Optimizing Scrap Tire Processing”, Master Of Science Thesis Submitted To The University Of Texas At El Paso, S.12.
• Şengül Ümran,2009, İletisim.Atauni.Edu.Tr/Eisemp/Html/ Tammetinler /273.Pdf: S.16-17.
• Yaman Turan, “İstanbul'da Kentsel Katı Atık Yönetimi Ve Geri Kazanım Potansiyelinin Belirlenmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Mühendislik Ve Fen Bilimleri Enstitüsü, 2007, S. 21.
• Wang, .H., Even, J.C., Adams, S.K., (1995), “A Mixed Integer Linear Model For Optimal Processing And Transport Of Secondary Materials”, Resources, Conservation And Recycling, , Vol: 15, S. 65-78
• www.atikyonetimi.cevreorman.gov.tr/evsel/16.doc, erişim tarihi; 25.02.2009, s.9-10
• www.cevreonline.com/atik2/ambalaj.htm
• www.supply-chain.org
• www.cowiprojects.com/4CountryEnvironmentalProject/.../UrbanEnvironmental Plans/ERZURUM_%20UEMP_Final_3July08_
• www.tisk.org.tr/duyuru/erdem_gorgun_11_08.ppt, s.18
• www.cindil.net/tanimt.html
• www.geridonusum.org/m.-talha-gonullu/cop-yonetimi-ve-ekonomisi.html
• Ambalaj Atıkları Kontrolü Yönetmeliği,2007:27(4) sayı: 26562
• www.geridonusum.org/m.-talha-gonullu/cop-yonetimi-ve-ekonomisi.html
• www.aktifsmmm.com.tr/VUK/Tbl/vuktbl333.ek.htm
• www.atikyonetimi.cevreorman.gov.tr/ambalaj/lisansli_firma_liste.htm