MUHASEBE MESLEK MENSUPLARININ VERGİ KAYIP VE KAÇAKLARININ ÖNLENMESİNDEKİ ROLÜ: DOĞU KARADENİZ BÖLGESİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2011, Cilt: 25 Sayı: 2, 181 - 206, 08.07.2011

Abdulkerim Daştan

Öz

Beyan esasına dayalı vergileme anlayışında mükellef beyanının
gerçekleri yansıtabilmesi, etkin bir vergi denetimi yanında kaliteli muhasebe
hizmet sunumunu gerekli kılmaktadır. Muhasebe mesleği açısından bu
gereklilik, mesleğin, vergi mükellefi ile vergi idaresi arasında köprü görevi
görmesinden ileri gelmektedir. Kuşkusuz muhasebe mesleğinin ifa ettiği görev
vergileme ile sınırlı olmayıp, işletme ile ilgili finansal bilgilerin tamamını
kapsayıcı niteliktedir. Tam, doğru, tarafsız, zamanlı ve kaliteli muhasebe bilgisi,
işletme çıkar grupları açısından son derece önemlidir. Bu çalışmanın amacı;
vergi kayıp ve kaçaklarının önlenmesinde muhasebe mesleğinin rolünü meslek
mensuplarının muhasebe eğitiminden beklentileri eşliğinde araştırmaktır. Doğu
Karadeniz Bölgesinde faaliyette bulunan muhasebe meslek mensupları üzerinde
yapılan araştırma sonucu, kaliteli muhasebe eğitimi, hizmeti ve bilgisi ile etkin
işletme kararı yanında doğru bilgiye dayalı gerçek ve adil vergileme ile vergi
kayıp ve kaçaklarının önüne geçilmesinin mümkün olabileceğini ortaya
koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Vergi kayıp ve kaçağı, kayıtdışılık, muhasebe mesleği ve eğitimi

Kaynakça

• Altuğ, O. (1994), Kayıt Dışı Ekonomi, Cem Ofset Matbaacılık, İstanbul.
• Aslanoğlu, S. (2008), “Türkiye’de Kayıt Dışı Ekonomi ve Kayıt Dışı Ekonomiyi Azaltmaya Yönelik Çözüm Önerileri”, MUFAD, Sayı.39, (Temmuz), ss.199-211.
• Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 25, Sayı: 2, 2011 205 Aydın, S. (2003), “Vergi Kaybı, Nedenleri ve Yöntemleri”, Vergi Sorunları Dergisi, Sayı: 178, (Temmuz), ss.19-26.
• Aysan, M.(1979), “Türkiye’de Muhasebe Eğitimi Nasıl Yapılmalıdır?”, Türkiye I. Muhasebe Eğitimi Sempozyumu, 20-21 Nisan, ss. 250-284.
• Batırel, Ö.F. (1996), “Vergi Kaçakçılığı ve Vergiye Gönüllü Uyum”, Vergi Dünyası Dergisi, (Mart), www.hud.org.tr,(20.07.2010).
• Bayraktar, H. H– Saruç, N. T ve Sağbaş İ. (2004), “Vergi Kaçırmayı Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi ve Vergi Kaçaklarının Önlenmesi: Anket Çalışmasının Bulguları”, 19. Maliye Sempozyumu, Antalya, ss.204254.
• Daştan, A. (2008), Bilgi ve Eğitim Teknolojilerinde Yaşanan Gelişmelerin Muhasebe Eğitimine Etkisi: Türkiye Değerlendirmesi, SPK Yayını, Nr: 209, Ankara.
• Daştan, A. (2001), “Meslek Ahlakı Kuralları ve Muhasebe Mesleğindeki Yeri”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Erkuş, H.ve Karagöz, K. (2009); “Türkiye’de Kayıt Dışı Ekonomi ve Vergi Kaybının Tahmini”, Maliye Dergisi, Sayı: 156 (Ocak-Haziran), ss.126-140.
• Fırat, H. (2001), “Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Açısından Muhasebe Mesleğinin Misyonu ve Vizyonu”, V. Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu, Türmob Yayınları, Sayı: 172, ss.77-102.
• Gücenme, Ü. (2004), “Kayıt Dışı Ekonomi ile Mücadele ve Vergi Denetiminin Yeniden Yapılandırılması”, MUFAD, Sayı:23 (Temmuz), ss.22-27. Güngör, K. (2003), “Ağır Vergi Yükünün Kayıt Dışı Ekonomi Üzerindeki Etkisi ve Türkiye”, Vergi Sorunları Dergisi, Sayı: 172, (Ocak), ss.111-128.
• Gürbüz, V. (2008), “Kayıt Dışı Ekonomi, Vergi Kaçırma ve Vergi Denetimi”, 23. Türkiye Maliye Sempozyumu, (7-11 Mayıs), ss.251-269.
• Heper, F. ve Ak, A. (2008), “Kayıt Dışı Ekonomi ve Vergi Sosyolojisinin Kayıt Dışılığı Belirlemedeki Önemi: Kanada ve Türkiye’den Sosyolojik Çalışma Örnekleri”, 23. Türkiye Maliye Sempozyumu, (7-11 Mayıs), ss.271-288.
• Işık, N. ve Acar, M. (2003), “Kayıtdışı Ekonomi: Ölçme Yöntemleri, Boyutları, Yarar Ve Zararları Üzerine Bir Değerlendirme”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 21, (TemmuzAralık), ss. 117-136.
• Karabulut, M. (1996); “Vergi Aflarının Vergi Ahlakı Üzerine Etkileri–Türkiye Örneği”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Manisa.
• Karakoç, Y. (2004), “Hukuki Nedenlerden Kaynaklanan Vergi Kayıp ve Kaçakları (Düzenleme-Uygulama-Yargılama”, 19. Maliye Sempozyumu, Antalya, ss.90-114.
• Kızılot, Ş. ve Çomaklı, Ş. E. (2004), “Vergi Kayıp ve Kaçakları ve Kayıtdışı Ekonomi İlişkisi ve Boyutlarının Mevzuat Açısından Değerlendirilmesi”, 19. Maliye Sempozyumu, Antalya, ss.115-157.
• Önder, İ. (2001), “Kayıt Dışı Ekonomi ve Vergileme”, İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Sayı 23-24, (Mart), ss.241-253.
• Pehlivan, O. (1986), “Vergi Denetimi ve Vergi Denetiminde Etkinlik”, Vergi Dünyası Dergisi, Sayı: 62 (Ekim), ss.35-42.
• Saruç, N. T. (2003a), “Vergi Etiğinin Vergi Kaçırma Üzerindeki Etkisi: Deney ve Anket Yöntemiyle Yapılan Bir Araştırma”, Vergi Sorunları Dergisi, Sayı: 176, (Mayıs), ss.156-166.
• Saruç, N. T. (2003b), “Vergi Ödemeyi Etkileyen Faktörler: Anket Araştırmalarının Sonuçları”, Vergi Sorunları Dergisi, Sayı: 178, (Temmuz), ss.152-165.
• Savaşan, F. (2004), “Türkiye’de Kayıtdışı Ekonomi ve Vergi Kaybı Tahminleri”, 19. Maliye Sempozyumu, Antalya, ss.51-73.
• Saygılıoğlu, N. (1990), “Ülkemizde Vergi Kayıplarının Boyutları ve Ölçülebilirliği (I)” Vergi Dünyası Dergisi, (Temmuz), www.hud.org.tr,(20.07.2010).
• Şimşek, M. (2011) “Son Makroekonomik Gelişmeler İle 2010 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Gerçekleşmelerini Değerlendirmek Üzere Düzenlenen Basın Toplantısı Konuşma Metni” 17 Ocak 2011.
• Tekin, S. (2003), “Kayıtdışı Ekonomi ve Vergi Denetimi”, Vergi Sorunları Dergisi, Sayı: 181 (Ekim), ss.66-73.
• Tunçer, M. (2003); “Vergi Ahlakı-Vergi Uyumu İlişkisi ve Türkiye”, Vergi Sorunları Dergisi, Sayı: 181, (Ekim), ss.92-114.
• Zaif, F. (2004), “Muhasebe Eğitiminde Yeni Yaklaşımlar”, Türkiye XXIII. Muhasebe Eğitimi Sempozyumu, (19-23 Mayıs), ss.53-62.