TÜRKİYE’DE BÖLGELER ARASI YAKINSAMA: PANEL BİRİM KÖK ANALİZİ

Yıl 2013, Cilt: 27 Sayı: 3, 125 - 143, 19.07.2013

Zehra Abdioğlu , Taner Uysal

Öz

Neoklasik büyüme modeli, nispi olarak yoksul bölgelerin daha
yüksek gelir düzeyine sahip bölgelerin kişi başına gelir düzeylerine uzun
dönemde yakınsayacaklarını öngörmektedir. Bölgelerin yakınsama eğilimine
sahip olup olmadığı konusu iktisadi araştırmalar açısından son derece önemli bir
konudur. Bu çalışmada Türkiye’de İstatistiki Bölge Birimi Düzey-2 (İBB
Düzey-2) kapsamında bulunan 26 bölge itibariyle Neoklasik büyüme modeli
temelli yakınsama hipotezinin 2004-2008 dönemi için geçerli olup olmadığı
incelenmiştir. Panel birim kök testleri kullanılarak yapılan analizde bölgelerin
gayri safi katma değerleri arasında herhangi bir yakınsama olmadığı tespit
edilmiştir. Çalışmada edinilen bulgular Türkiye’de bölgeler arasında ekonomik
eşitliğin sağlanması amacıyla etkin ve adil bölgesel politikaların gerekliliğini
ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Yakınsama, Neoklasik büyüme modeli, panel birim kök testleri

Kaynakça

• Altın, O., Demirci, S., Çakır, O. ve Semiz, H. (2006) “AB Genişleme Sürecinin Üye Ülkelerin İktisadi Büyümesi ve Dış Ticareti Üzerine Etkileri: Panel Data Analizi”, Erişim: 15 Eylül 2006, http://www.tcmb.gov.tr.
• Altınbaş, S., Doğruel, F. ve Güneş, M. (2002) “Türkiye’de Bölgesel Yakınsama: Kalkınmada Öncelikli İller Politikası Başarılı mı?”, VI. ODTÜ Uluslararası Ekonomi Kongresi , 11-14 Eylül, Ankara, ss.1 21. Barro, R. J. (1991) “Economic Growth in a Cross-Section of Countries”, Quarterly Journal of Economics, 106(2), ss.407 443.
• Barro, R. ve Sala-i-Martin, X. (1990) “Economic Growth and Convergence across the United States”, NBER Working Paper, 3419, ss.1 61.
• Barro, R. ve Sala-i-Martin, X. (1991) “Convergence across States and Regions”, Brooking Papers on Economic Activities , 1, ss.107 182.
• Barro, R. ve Sala-i-Martin, X. (1992) “Convergence”, Journal of Political Economy , 100(2), ss.223 251.
• Bassanini, A. ve Scarpetta, S. (2001) “The Driving Forces of Economic Growth: Panel Data Evidence for the OECD Countries”, OECD Economic Studies , 33, ss.1 56.
• Baumol, W. (1986) “Productivity Growth, Convergence and Welfare: What the Long Run Data Show”, American Economic Review, 76, ss.1072 1085. Berber, M., Yamak, R. ve Artan, S. (2000) “Türkiye’de Yakınlaşma Hipotezinin Bölgeler Bazında Geçerliliği Üzerine Ampirik Bir Çalışma: 1975-1997”, 9. Ulusal Bölge Bilimi ve Bölge Planlama Kongresi Bildiriler Kitabı , ss.51 59.
• Bernard, A. ve Durlauf, S. (1994) “Interpreting Tests of the Convergence Hypothesis”. NBER Technical Working Papers, 159, ss.1 17.
• Bernard, A. ve Jones, C. (1996) “Productivity and Convergence across U. S. States and Industries”, Empirical Economics, 21, ss.113 135.
• Caselli, F., Esquivel, G. ve Lefort, F. (1996) “Reopening the Convergence Debate: A New Look at Cross-Country Growth Empirics”, Journal of Economic Growth , 1(3), ss.363 389.
• Choi, I. (2001) “Unit Root Tests For Panel Data”, Journal of International Money and Finance , 20, ss.249 272.
• Crespo-Cuaresma, J., Dimitz, M. A., ve Ritzberger-Grunwald, D. (2002) “Growth, Convergence and EU Membership”, National Bank of Austria Working Paper , 62, ss.1 31.
• Dahlhaus, T. (2007), Testing for Output Convergence, Unpublished master thesis.
• Doğruel, F. ve Doğruel, A. (2003), “Türkiye’de Bölgesel Gelir Farklılıkları ve Büyüme”, A. H. Köse, F. Şenses ve E. Yeldan (der.), İktisat Üzerine Yazılar-1, Küresel Düzen: Birikim, Devlet ve Sınıflar, İstanbul, ss.287 3
• Dobson, S., Goddard, J. ve Ramlogan, C. (2003) “Convergence in Developing Countries: Evidence from Panel Unit Root Tests”, University of Otago Economics Discussion Papers ,305, ss.1 27.
• Dowrick, S. ve Nguyen, D. (1989) “OECD Comparative Economic Growth 1950-85: Catch-Up and Convergence”, American Economic Review, 79(5), ss.1010 1030.
• Drennan, M., Lobo, J. ve Strumsky, D. (2004) “Unit Root Test of Sigma Income Convergence across US Metropolitan Areas”, Journal of Economic Geography , 4, ss.583 595.
• Erk, N., Ateş, S. ve Direkçi, T. (2000) “Convergence and Growth within GAP Region (South Eastern Anatolia Project) and overall Turkey’s Regions”, IV. ODTÜ Uluslararası Ekonomi Kongresi ,13-16 Eylül, Ankara, ss.1
• Ersungur, Ş. M. ve Polat, Ö. (2006) “Türkiye’de Bölgeler Arasında Yakınsama Analizi”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , 8(2), ss.335 343.
• Evans, P. ve Karras, G. (1996) “Do Economies Converge? Evidence from a Panel of U.S. States”, Review of Economics and Statistics, 78(3), ss.384 38
• Filiztekin, A. (1998) “Convergence across Industries and Provincies in Turkey”, Koç University Working Paper , 8, ss.1 27.
• Fleissig, A. ve Strauss, J. (2001) “Panel Unit Root Tests of OECD Stochastic Convergence”, Review of International Economics, 9(1), ss.153 162.
• Guetat, I. ve Serranito, F. (2005) “Using Panel Unit Root Tests to Evaluate the Income Convergence Hypothesis in Middele East and North Africa Countries”, Maison des Sciences Économiques, 3, ss.1 49.
• Halaç, U. ve Kuştepeli, Y. (2008) “Türkiye’de Bölgesel Gelirin Yakınsaması: Gelir Dağılımı Açısından Bir Değerlendirme”, Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Discussion Paper Series , 8(1), ss.1 14.
• Hofer , H. ve Wörgötter, A. (1997) “Regional per Capita Income Convergence in Austria”, Regional Studies, 31(1), ss.1 12.
• Im, K., Pesaran, M. ve Shin, Y. (2003) “Testing for Unit Roots in Heterogeneous Panels”, Journal of Econometrics, 115, ss.53 74.
• Islam, N. (1995) “Growth Empirics: A Panel Data Approach”, Quarterly Journal of Economics , 110(4), ss.1127 1170.
• Karaalp, H. S. ve Erdal, F. (2009) “Türkiye’de İller ve Bölgeler Arasında Gelir Farklılıkları: Sigma Yakınsama Analizi”, I. Uluslar arası Davraz Kongresi , 24-27 Eylül, Isparta, ss.27 39.
• Karaca, O. (2004) “Türkiye’de Bölgeler Arası Gelir Farklılıkları: Yakınsama var mı?”, Türkiye Ekonomi Kurumu Tartışma Metni,7, ss.1 16.
• Kocenda, E. ve Papell, D. H. (1997) “Inflation Convergence within the European Union: A Panel Data Analysis”, International Journal of Finance and Economics , 2(3), ss.189 98.
• Kocenda, E. (2001) “Macroeconomic Convergence in Transition Countries”, Journal of Comparative Economics , 29, 1-23.
• Lee, K., Pesaran, M. ve Smith, R. (1997) “Growth and Convergence in a MultiCountry Emprical Stochastic Solow Model”, Journal of Applied Econometrics , 12, ss.357 392.
• Levin, A., Lin, C. ve Chu, C. (2002) “Unit Root Tests in Panel Data: Asymtotic and Finite-Sample Properties”, Journal of Econometrics, 108, ss.1 24. Maddala, G. ve Wu, S. (1999) “A Comparative Study Of Unit Root Tests With Panel Data and a New Simple Test”, Oxford Bulletin Of Economics and Statistics , ss.631 652.
• Mankiw, N. G., Romer, D. ve Weil, D. N. (1992) “A Contribution to the Empirics of Economic Growth”, Quarterly Journal of Economics, 107(2), ss.407 437.
• Sağbaş, İ. (2002) “Türkiye'de Kamu Harcamalarının Yakınsama Üzerine Etkisi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 4(2), ss.137 148.
• Sala-i Martin, X. (1995) “The Classical Approach to Convergence Analysis”, Economics Working Paper , 117, ss.1 44.
• Sala-i Martin, X. (1996) “The Classical Approach to Convergence Analysis”, Economic Journal , 106(437), ss.1019 1036.
• Saraçoğlu, B. ve Doğan, N. (2005) “Avrupa Birliği ve Avrupa Birliğine Aday Ülkelerin Yakınsama Hipotezi”, VII. Ulusal Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu , 26-27 Mayıs, İstanbul, ss.1 9.
• Solow, R. M. (1956) “A Contribution to the Theory of Economic Growth”, Quarterly Journal of Economics , 70, ss.65 94.
• Yamanoğlu, K. B. (2009) “Türkiye’de İller Arası Mali Yakınsama”, Anadolu International Conference in Economics , 17-19 Haziran, Eskişehir, ss.1
• Yamanoğlu, K. B. (2008) “Türkiye'de Sosyo Ekonomik Faktörlerin İller Arası Yakınsama Üzerine Etkileri” İstatistikçiler Dergisi, 1, ss.33 49.
• Zeren, F. ve Yılancı, V. (2011) “Türkiye’de Bölgeler Arası Gelir Yakınsaması: Rassal Katsayılı Panel Veri Analizi Uygulaması”, Business and Economics Research Journal , 2(1), ss.143 151.