CARİ AÇIK VE TASARRUF İLİŞKİSİ: Caldéron Argümanı Bağlamında Türkiye Örneği

Yıl 2018, Cilt: 32 Sayı: 2, 315 - 334, 11.05.2018

Dilara Ayla , Yakup Küçükkale

Öz

Öz:
Cari açık ile yurtiçi
tasarruflar arasındaki ilişki son yılların en çok tartışılan konularından
biridir. Yurtiçi tasarruf eksiğini sermaye ithalatı ile giderip yüksek büyüme
rakamları tutturmak isteyen ülkeler, doğal olarak cari açık problemiyle karşı
karşıya kalmaktadırlar. Bu süreç, ilk bakışta, cari açık ile yurtiçi tasarruf
arasında ters yönlü bir ilişki olması gerektiği şeklinde algılanmaktadır.
Nitekim yurtiçi tasarruf ne kadar az ise cari açık o kadar büyük olacaktır.
Ancak, bazı durumlarda beklentiye uymayan ters sonuçlarla da karşılaşılabilir.
Nitekim bu çalışmada, Türkiye örneği incelenirken, cari açık ile yurtiçi
tasarruf arasında -beklentilere ters bir şekilde- doğru yönlü bir ilişki tespit
edilmiş ve bu sürpriz sonucun neden ve nasıl ortaya çıktığı açıklanmaya
çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tasarruf, Cari İşlemler Açığı, makroekonomi

Kaynakça

• Arıcan, E. (2005), “Ricardocu Denklik Teoremi ve Teorilerde Kamu Açıklarına İlişkin Yaklaşımlar: Türkiye Ekonomisine İlişkin Bir Uygulama”, Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, 20(1), ss. 77-94.
• Atış, A. G. ve Saygılı, F. (2014), “Türkiye’de Cari Açığın Belirleyicilerinin Ampirik Analizi”, Sosyoekonomi, 10(21), ss. 87-104.
• Bahmani-Oskooee, M. ve Chi Wing Ng, R. (2002), “Long-Run Demand for Money in Hong Kong: An Application of The ARDL Model”, International Journal Of Business and Economics, 1(2), ss. 147-155.
• Bayraktutan, Y. ve Demirtaş, I. (2011), “Gelişmekte Olan Ülkelerde Cari Açığın Belirleyicileri: Panel Veri Analizi”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(2), ss. 1-28 .
• Bilgili, F. ve Bilgili, E. (1998), “Bütçe Açığının Cari İşlemler Dengesi Üzerindeki Etkileri: Teori ve Uygulama”, İktisat İşletme ve Finans Dergisi, 146, ss. 4-16.
• Brown, R. L., Durbin, J. ve Evans, J. M. (1975), “Techniques For Testing The Constancy of Regression Relations Overtime”, Journal of The Royal Statistical Society, 37(13), ss. 149-163.
• Caldéron, C., Chong, A. ve Loayza, N. (2000), “Determinants of Current Account Deficits in Developing Countries”, Policy Research Working Paper(2398), ss. 1-37.
• Dickey, D. A. ve Fuller, W. A. (1979), “Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series With a Unit Root”, Journal of the American Statistical Association, 74, ss. 427-431.
• Dickey, D. A. ve Fuller, W. A. (1981), “Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series with a Unit Root”, Econometrica, 49(4), ss. 1057-1072.
• Eken, A. (1990), “Cari İşlemler Dengesi Üzerine Model Çalışması”, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Araştırma Genel Müdürlüğü Tartışma Tebliği(9020), ss. 73-90.
• Enders, W. (1995), Applied Econometric Time Series, New York: John Wiley & Sons, Inc.
• Frimpong, J. M. ve Oteng-Abayie, E. F. (2006), “Bounds Testing Approach: An Examination of Foreign Direct Investment, Trade and Growth Relationships”, Munich Personel RePEc Archive (MPRA)(352), ss. 1-22.
• Glick, R. ve Rogoff, K. (1995), “Global Versus Country-Specific Productivity Shocks and The Current Account”, Journal of Monetary Economic, 35(1), ss. 159-192.
• Granger, C. W. ve Newbold, P. (1974), “Spurious Regressions in Econometrics”, Journal of Econometrics, 2(2), ss. 111-120.
• Hasan, A. ve Nasir, Z. (2008), “Macroeconomic Factors and Equity Prices: An Empirical Investigation by Using ARDL Approach”, The Pakistan Development Review, 47(4), ss. 501- 513.
• Kolsuz, G. ve Yeldan, E. (2014), “1980 Sonrası Türkiye Ekonomisinde Büyümenin Kaynaklarının Ayrıştırılması”, Çalışma ve Toplum Dergisi(1), ss. 49-66.
• Kremers, J. J., Ericsson, N. R. ve Dolado, J. J. (1992), “The Power of Cointegration Tests”, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 54(3), ss. 325-348.
• Kutlar, A. ve Şimşek, M. (2001), “Türkiye’de Bütçe Açıklarının Dış Ticaret Açıklarına Etkileri Ekonometrik Bir Yaklaşım: 1984(4)-2000(2)”, Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Dergisi, 16(1), ss. 1-13.
• MacKinnon, J. G. (1991), Critical values for cointegration tests, Chapter 13 in Long-Run Economic Relationships: Readings in Cointegration, ed. R. F. Engle and C. W. J. Granger, Oxford University Press.
• Lim, C. ve McAleer, M. (2001), “Cointegration Analysis of Quarterly Tourism Demand By Hong Kong and Singapore For Australia”, Applied Economics, 33, ss. 1599-1619.
• Pesaran, M. H., Shin, Y. ve Smith, R. J. (1996), “Testing for The Existence of A Long-Run Relationship”, University of Cambridge, DAE Working Paper (9622), ss. 1-20.
• Pesaran, M. H., Shin, Y. ve Smith, R. P. (2001), “Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationship”, Journal of Applied Econometrics, 16(3), ss. 289-326.
• Pesaran, M. H. ve Pesaran, B. (1997), Working with Microfit 4.0: Interactive Econometric Analysis, Oxford University Press.
• Pesaran, M. H. ve Shin, Y. (1998), “An Autoregressive Distributed Lag Modelling Approach to Cointegration Analysis”, Econometric Society Monographs, 31, ss. 371-413.
• Pesaran, M. H. ve Smith, R. P. (1998), “Structural Analysis of Cointegrating VARs”, Journal of Economic Survey, 12(5), ss. 471-505.
• Sharifi-Renani, H. (2007), “Demand for Money in Iran: An ARDL Approach”, MPRA(8224), ss. 1-10.
• Şimşek, M. ve Kadılar, C. (2004), “Türkiye’nin İthalat Talebi Fonksiyonunun Sınır Testi Yaklaşımı ile Eşbütünleşme Analizi: 1970-2002”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 5(1), ss. 27-34.
• Terzi, N. ve Sarıdoğan, E. (2007), “An Econometric Analysis of The Current Account Deficit in Turkish Economy”, Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, 22(1), ss. 123-142.
• Toda, H. Y. Ve Yamamoto, T. (1995), “Statistical İnference in Vector Autoregressions with Possibly İntegrated Processes”, Journal of Econometrics, 66(1-2), ss. 225-250.
• Utkulu, U. (2003), “Türkiye'de Bütçe Açıkları ve Dış Ticaret Açıkları Gerçekten İkiz Mi? Koentegrasyon ve Nedensellik Bulguları”, D.E.Ü.İ.İ.B.F.Dergisi, 18(1), ss. 45-61.
• Yavuz, N. Ç. (2006), “Türkiye'de Turizm Gelirlerinin Ekonomik Büyümeye Etkisinin Testi: Yapısal Kırılma Ve Nedensellik Analizi”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7(2), ss. 162-171.
• Zengin, A. (2000), “Reel Döviz Kuru Hareketleri ve Dış Ticaret Fiyatları (Türkiye Ekonomisi Üzerine Ampirik Bulgular”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2(2), ss. 27-41.