Döviz Kurlarının Borç ve Hisse Senedine Dayalı Yabancı Sermaye Girişlerine Etkisi: Türkiye Üzerine Ekonometrik Tahminler

Yıl 2020, Cilt: 34 Sayı: 2, 393 - 411, 13.04.2020

Sevda Yapraklı

https://doi.org/10.16951/atauniiibd.622890

Öz

Bu çalışmanın amacı
Türkiye’de döviz kurlarının borç ve hisse senedine dayalı yabancı sermaye
girişleri üzerindeki etkilerini incelemektir. Bu amaçla 1992:01-2019:05
dönemine
ait aylık veriler
kullanılarak, Dinamik En Küçük Kareler (DEKK) yöntemi ile uzun dönem katsayı
değerleri tahmin edilmiştir. Model tahmin sonuçlarına göre değişkenler uzun
dönemde birlikte hareket etmektedirler. Ancak döviz kurunun borç senetlerine dayalı
Yabancı Sermaye Girişleri (YSG) üzerindeki etkisi pozitif, hisse senedine
dayalı YSG üzerindeki etkisi negatiftir. Bu bulgular Türkiye’de dış borç
yükünün fazla olduğuna ve firmaların yoğun bir şekilde dış kaynak kullanımına
yöneldiklerine işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Döviz Kuru, Borç ve Hisse Senedine Dayalı Yabancı Sermaye, Türkiye Ekonomisi, Eş-bütünleşme, Dinamik EKK

Kaynakça

• Agarwal, R. N. (1997), “Foreign Portfolio Investment in Some Developing Countries: A Study of Determinants and Macroeconomic Impact”, Indian Economic Review, 32(2): 217-229.
• Aranyarat, M.C. (2012), “The Effect of Exchange Rate Volatility on Foreign Direct Investment and Portfolio Flows to Thailand”, Chulalongkorn University, Phayathai, https://www.bot.or.th/Thai/Segmentation/Student/setthatat/DocLib_Settha_ME_2554/M_Doc_Prize3_2554.pdf, (E.T. 25.06.2019).
• Arslan, S. ve Çiçek, M. (2017), “Yabancı Portföy Yatırımları ile Döviz Kuru İlişkisi: Türkiye'de Yabancı Sermayenin Vergilendirilmesi”, Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, Özel Sayı: 292-299.
• Aslan, N., Terzi, N. ve Siampan, E. (2014), “Türkiye’de Kısa Vadeli Sermaye Hareketlerinin Ekonomik Büyüme ve Reel Döviz Kuru ile İlişkisi”, Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 5(10): 15-32.
• Bahmani-Oskooee, M. ve Hajilee, M. (2013), “Exchange Rate Volatility and Its Impact on Domestic Investment”, Research in Economics, 67(1): 1-12.
• Bai, J. ve Perron, P. (2003), “Computation and Analysis of Multiple Structural Change Models”, Journal of Applied Econometrics, 18: 1-22.
• Balkan, E., Biçer, F.G. ve Yeldan, A.E. (2002), “Patterns of Financial Capital Flows and Accumulation in the Post-1990 Turkish Economy”, METU International Conference on Economics, VI, Ankara.
• BIS (2010), “Handbook on Securities Statistics. Part 2: Debt Securities Holdings”, https://www.imf.org/external/np/sta/wgsd/pdf/090710.pdf, (16.08.2019).Byrne, J. P. ve Davis, E.P. (2005), “Investment and Uncertainty in the G7”, Review of World Economics, 141: 1-32
• Caballero, R. ve Krishnamurthy A. (2004), “Smoothing Sudden Stops”, Journal of Economic Theory, 119: 104-127.
• Caporale, G.M., Ali, F.M. ve Spagnolo, N. (2015), “Exchange rate Uncertainty and International Portfolio Flows: A Multivariate GARCH-in-Mean Approach”, Journal of International Money and Finance, 54(6): 70-92.
• Combes, J-L., Kinda, T ve Plane, P. (2011), “Capital Flows, Exchange Rate Flexibility and the Real Exchange Rate”, IMF Working Paper, W.P. No: 11/9.
• Demir, M. ve Sever, E. (2009), “Kısa Vadeli Sermaye Hareketlerinin Nedenleri, Etkileri ve Sermaye Hareketliliğinde Devleti Rolü: Türkiye Üzerine Bir İnceleme”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(29): 214-239.
• Dua, P. ve Sen, P. (2006), “Capital Flow Volatility and Exchange Rates: The Case of India”, Indian Economic Review, 48(1): 189-219.
• Ekeocha, P.C. (2012), “Modelling the Long Run Determinants of Foreign Portfolio Investment in Nigeria”, Journal of Economics and Sustainable Development, 3(8): 194-206.
• Erataş, F. ve Öztekin, D. (2010), “Kısa Vadeli Sermaye Akımlarının Belirleyicileri: Türkiye Örneği”, Ekonomi Bilimleri Dergisi, 2(2): 57-64.
• Esteve, V. ve Martinez-Zahonero, J.L. (2007), “Testing the Long-Run Relationship between Health Expenditures and GDP in the Presence of Structural Change: The Case of Spain”, Applied Economic Letters, 14: 271-276.
• Garg, R ve Dua, P. (2014), “Foreign Portfolio Investment Flows to India: Determinants and Analysis”, World Development. 59: 16-28.
• Gelman, M., Jochem, A., Reitz, S. ve Taylor, M.P. (2015), “Real Financial Market Exchange Rates and Capital Flows”, Journal of International Money and Finance, 54: 50-69.
• Güneş, S. (2007), “Uluslararası Sermaye Hareketlerini Etkileyen Faktörler: Türkiye Örneği”, Sosyoekonomi, 1: 11-32.
• Hernandez, L., Mellado, P. ve Valdes, R. (2001), “Determinants of Private Capital Flows in the 1970s and 1990s: Is There Evidence of Contagion?”, IMF Working Papers, WP/01/64.
• IMF (2009), Balance of Payments and International Investment Position Manual, Sixth Edition, Washington D.C.
• Ireland, P.N. (2010), “Monetary Transmission Mechanism”, S.N. Durlauf ve L.E. Blume (der.), Monetary Economics, Palgrave Macmillan, UK: 216-223.
• Işık, N. (2005), “Finansal Krizlerin Ortaya Çıkmasında Sermaye Hareketlerinin Rolü: Rusya, Türkiye ve Arjantin Krizleri”, Selçuk Üniversitesi Karaman İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2(5): 83-97.
• İnandım, Ş. (2005), Kısa Vadeli Sermaye Hareketleri ile Reel Döviz Kuru Etkileşimi: Türkiye Örneği, Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Piyasalar Genel Müdürlüğü, Ankara.
• İnsel A. ve N. Sungur (2003), “Sermaye Akımlarının Temel Makroekonomik Göstergeler Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği-1989: III-1999:IV”, Türkiye Ekonomi Kurumu Tartışma Metni 2003/8, http://www.tek.org.tr, (E.T. 12.09.2019).
• Johnston, J. ve Dinardo, J. (1997), Econometric Methods, Fourth Edition, McGraw-Hill Companies, New York.
• Kang, S., Kim, S., Kim, S.H. ve Wang, Y.M. (2002), Understanding the Determinants of Capital Flows in Korea: An Empirical Investigation, Korea Institute for International Economic Policy, Seoul, Korea.
• Kara, S.U. (2007), The Determinants of Capital Flows: The Turkish Evidence, (Unpublished Master Thesis), The Graduate School of Social Sciences of Middle East Technical University, Ankara.
• Karacan, R. (2010), “Faiz, Döviz Kuru İlişkisinin Makroekonomik Performansa Etkisi Üzerine Bir Değerlendirme”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(2): 72-92.
• Keskin, N. (2008), “Finansal Serbestleşme Sürecinde Uluslararası Sermaye Hareketleri ve Makroekonomik Etkileri: Türkiye Örneği”, Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, 45(526): 17-58.
• Kim, S., Kim. S.H. ve Choi, Y. (2013), “Determinants of International Capital Flows in Korea: Push vs. Pull Factors”, Korea and the World Economy, 14(3): 447-474.
• Kodongo, O. ve Ojah, K. (2012), “The Dynamic Relation Between Foreign Exchange Rates and International Portfolio Flows: Evidence from Africa's Capital Markets”, International Review of Economics and Finance, 24: 71-87.
• Margolin, D. (2007), “Financial Stability and Local Currency Bond Markets”, CGFS Papers, WP No: 28: 1-142.
• Obstfeld, M. (1998), “The Global Capital Market: Benefactor or Menace?”, Journal of Economic Perspectives, 12(4): 9-30.
• Rashid, A. ve Khalid, A. (2017), “The Impact of Exchange-Rate Uncertainty on Foreign Portfolio Investment in Pakistan”, International Journal of Business & Management, 12(2): 88-102.
• Ratnawati, F., Ratnawati, M. ve Ratnawati, K. (2015), “Dynamic Relationship Between Exchange Rates and Stock Prices in Asia”, Journal of Economics, Finance & Accounting-JEFA, 2(1): 124-134.
• Serven, L. (2003), “Real Exchange Rate Uncertainty and Private Investment in LDCs”, Review of Economics and Statistics, 85: 212-218
• Sevüktekin, M. ve Nargeleçekenler, M. (2010), Ekonometrik Zaman Serileri Analizi, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Sirr, G. Garvey, J. ve Gallagher, L. (2011), “Emerging Markets and Portfolio Foreign Exchange Risk: An Empirical Investigation Using a Value-At-Risk Decomposition Technique”, Journal of International Money and Finance, 30(8): 1749-1772.
• Smyth, R. ve Nandha, M. (2003), Bivariate Causality Between Exchange Rates and Stock Prices in South Asia”,. Applied Economic Letters, 10(11): 699-704SPK, (2016), “Yatırımcı Bilgilendirme Kitapçıkları: Yatırım Yaparken Nelere Dikkat Etmeliyim”, http://www.spk.gov.tr/Sayfa/Dosya/75, (E.T. 25.05.2019).
• Şenol, Z. ve Koç, S. (2018), “Yabancı Portföy Yatırımları, Borsa ve Makro Ekonomik Değişkenler Arası İlişkilerin VAR Yöntemiyle Analizi: Türkiye Örneği”, International Journal of Economic and Administrative Studies, 21:1-20.
• Tiruneh, M.W. (2003), “External Imbalances as an Explanation for Growth Rate Differences Across Time and Space: An Econometric Exploration”, https://edoc.ub.uni-muenchen.de/1734/1/WorkieTiruneh_Menbere.pdf, (E.T. 13.04.2019).
• Topçu, M. (2014), “Kriz, Küreselleşme, Sermaye Hareketleri ve 2001 Krizine Gelinen Süreçte İktisadi Politika Yanlışları”, Akademik Hassasiyetler, http://academicelegance.com/article/download/5000146102/5000149302, (E.T. 12.04.2019).
• Wong, H.T. (2017), “Real Exchange Rate Returns and Real Stock Price Returns”, International Review of Economics & Finance, 49: 340-352.
• Yapraklı, S, Bozma, G. ve Akdağ, M. (2019), “Döviz Kurlarının Yabancı Portföy Yatırımları Üzerindeki Etkilerinin ARDL ve NARDL Yöntemleri ile İncelenmesi”, İzmir İktisat Dergisi, 34(1): 1-13.