Türkiye’de Finansal ve Ticari Dış Açıklık ve Ekonomik Büyüme

Yıl 2020, Cilt: 34 Sayı: 2, 577 - 601, 13.04.2020

Ş. Mustafa Ersungur Yusuf Demirci

https://doi.org/10.16951/atauniiibd.671272

Cited By: 4

Öz

1980'lerden sonra gelişmekte olan ülkelerin yoğun katılımıyla artan küreselleşme olgusu, mal akımlarının yanında finansal hareketliliği de önemli ölçüde artırmıştır. Finansal serbestleşme olarak adlandırılan bu olgu, piyasalararası sınırların ortadan kalkmaya başladığı yeni süreçte sermaye hareketlerinin ülkelerin iktisadi büyümeleri üzerinde ne tür etkilere yol açtığı konusunda yoğun tartışmalara neden olmuştur. Söz konusu tartışmalar Türkiye için de geçerlidir. Bu nedenle finansal ve ticari dışa açıklığın Türkiye ekonomisi üzerindeki etkisi yapılan ekonometrik bir analizle incelenmiştir. Çalışmada 1998-2017 dönemine ait üçer aylık reel Gayri Safi Yurtiçi Hâsıla (GSYİH) büyüme oranı, finansal ve ticari dışa açıklık oranı değişkenleri kullanılmıştır. Yapılan analiz sonucunda; ticari dışa açıklığın %1 artması durumunda büyümenin %0,69 azaldığı finansal dışa açıklığın %1’lik artışında ise büyümenin %0,58 arttığı anlaşılmıştır. Ayrıca finansal dış açıklıktan GSYİH’ye doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Ticari dışa açıklık ile gerek finansal dışa açıklık gerekse de GSYİH arasında herhangi bir nedensellik ilişkisine rastlanmamıştır. Çalışmadan edinilen bulgular finansal serbestleşme ekonomik büyümeyi ilişkisi bakımından Neo-Klasik iktisadi ekolün görüşlerini destekler mahiyettedir.

Anahtar Kelimeler

Finansal Serbestleşme, Ticari Serbestleşme, Ekonomik Büyüme

Kaynakça

• Acar, Y. (2002). İktisadi Büyüme ve Büyüme Modelleri. Bursa: Vipaş A.Ş.
• Acaravcı, A. (2000). Uluslararası Sermaye Hareketleri ve Türkiye Ekonomisi Üzerine Etkileri(1986-1998). Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Afşar, M. (2007). The Causality Relationship Between Economic Growth and Foreing Direct Investment ın Turkey. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1-9.
• Agrawal, P. (2000). Economic Impact of Foreign Direct Investment ın South Asia. Indira Gandhi Institute of Develeopment Research, 1-22.
• Ağayev, S. (2010). Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları Ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Geçiş Ekonomileri Örneğinde Panel Eştümleşme Ve Panel Nedensellik Analizleri. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 159-184.
• Aizenman, J. (2008). On The Hidden Links Between Financial and Trade Opening. Journal of International Money and Finance, 372-386.
• Alam, I., & Quazi, R. M. (2003). Determinants of Capital Flight: An Econometric Case study of Bangladesh. International Review of applied Economics, 85-103.
• Al-Irani, M., & Al-Shamsi, F. (2007). Foreign Direct Investment and Economic Growth in the GCC Countries: A Causality Investigation Using Heterogeneous Panel Analys. Middle East Economic Association and Loyola, 1-32.
• Ayaydın, H. (2010). Doğrudan Yabancı Yatırımlar İle Ekonomik Büyüme Arasındaki İliskinin İncelenmesi, Türkiye Örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1-13.
• Bayraktutan, Y., & Arslan, İ. (2008). Türkiye'de Sabit Sermaye Yatırımlarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Ko-Entegrasyon Analizi. KMU İİBF Dergisi, 1-12.
• Borenztein, E., De Gregorio, J., & Lee, J.-W. (1995). How Does Foreign Direct Investment Affect Economic. National Bureau of Economic Research Working Paper , 1-21.
• Carmignani, F., & Chowdhury, A. (2005). Does Financial Openness Promote Economic Integration? Unu-Wider Research Paper , 1-15.
• Çeştepe, H., Yıldırım, E., & Özbek, Z. (2017). Ticari ve Finansal Dışa Açıklığın Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Üzerine Ampirik Kanıtlar. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1-17.
• Dalkılıç, R. (2015). Finansal Serbestleşmenin Türkiye Ekonomisi Üzerindeki Etkileri. Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Durusoy, S. (2000). Finansal Liberalleşmenin Sorgulanmasının Nedenleri. Dış Ticaret Dergisi, 15-25.
• Faras , R. Y., & Ghali, K. H. (2009). Foreign Direct Investment and Economic Growth: The Case of the GCC Countries. International Research Journal of Finance and Economics, 134-145.
• Feridun, M., & Sissoko, Y. (2011). Impact of FDI on Economic Development: A Causality Analysis for Singapore. International Journal of Business and Economic Sciences Applied Research (IJBESAR), 7-17.
• Gemech, F., & Struthers, J. (2003). The Mckinnon-Shaw Hypothesis: Thirty Years on: A Review of Recent Developments in Financial Liberalization Theory. Annual Conference on “Globalisation and Development (s. 1-25). Glasgow: Development Studies Association (DSA).
• Ghatak, S. (1997). Financial Liberalization:The Case of Sri Lanka. Emprical Economics, 117-129.
• Gujarati, D. (1999). Temel Ekonometri. İstanbul: Literatür Yayıncılık.
• İlter, Ş., & Doğan, B. B. (2018). Ticari Ve Finansal Dışa Açıklık Oranı İle Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 89-115.
• Katerina, L., John, P., & Athanasios, V. (2004). Foreign Direct Investment And Economic Growth In Transition Economies. South Eastern Europe Journal of Economics , 97-110.
• Keho, Y. (2017). The İmpact Of Trade Openness On Economic Growth: The Case Of Cote d’Ivoire. Cogent Economics & Finance , 1-14.
• Kim, D.-H., Lin, S., & Suen, Y. (2012). Dynamic Effects Of Financial Openness On Economic Growth And Macroeconomic Uncertainty. Emerging Markets Finance and Trade, 25-54.
• Kim, K., & Bang, H. (2008). The Impact of Foreign Direct Investment on Economic Growth: A Case Study of Ireland. Korea Instıtute For Internatıonal Economıc Polıcy (Kıep) Working Paper, 1-43.
• Kıran, B., & Güriş, B. (2011). Türkiye'de Ticari ve Finansal Dışa Açıklığın Büyümeye Etkisi: 1992-2006 Dönemi Üzerine Bir İnceleme. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 69-80.
• Korkmaz, T., Çevik, E. İ., & Birkan, E. (2010). Finansal Dışa Açıklığın Ekonomik Büyüme ve Finansal Krizler Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği. Yaşar Üniversitesi Dergisi, 2821-2831.
• Kornecki, L., & Borodulin, V. (2010, 20 12). Foreıgn Dırect Investment Stock Contrıbutes To Economıc Growth In The U.S. Economy. Florida, Dayton Beach, USA.
• Kula, F. (2003). Uluslararası Sermaye Hareketlerinin Etkinliği: Türkiye Üzerine Gözlemler. Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi, 141-154.
• Mangır, F., Kabaklarlı, E., & Ayhan, F. (2017). An Analysıs For The Relatıonshıp Between Trade Openness And Economıc Growth: Evıdence For Ten Afrıcan Countrıes. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 58-71.
• Mıhçı, S. (1999). Finansal Serbestleşme ve Derinleşmenin Yatırım Tasarruflar ve İktisadi Büyüme Üzerine Etkileri. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Mishkin, F. S. (2001). Financial Policies and The Prevention of Financial Crises In Emerging Market Countries. NBER Working Papers, 1-36.
• Moudatsou, A., & Kyrkilis, D. (2009). Foreign Direct Investment And Economic Growth: Granger Causality Tests In Panel Data Model-Comparative Results In The Case Of European Union Countries. EEFS2008 Conference (s. 1-16). Warsaw: Eu (European Union Countries) And Asean Association Of South East Asian Nations Conference.
• Musullugil, A. (2007). Finansal Serbestleşme ve Ekonomik Büyüme: Türkiye Örneği. Muğla: Muğla Üniversitesi Sosyal Bllimler Enstitüsü.
• Narayan, P. K. (2005). The Saving And İnvestment Nexus For China: Evidence From Cointegration Tests. Applied Economics, 1979-1990.
• Onur, S. (2005). Finansal Liberalizasyon ve GSMH Büyümesi Arasındaki İlişki. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 128-151.
• Parasız, İ. (2003). Büyüme Teorileri, Dinamik Makro Ekonomiye Geçiş. Bursa: Ezgi Kitabevi Yayınları.
• Pesaran, M. H., Shin, Y., & Smith, R. J. (2001). Bound Testing Approaches To The Analysis Of Level Relations. Journal of Applied Econometrics, 289-326.
• Pesaran, M., Shin, Y., & Smith, R. J. (2001). Bounds Testing Approaches To The Analysis Of Level Relationships. Journal of Applied Econometrics, 286-326.
• Quinn, D. P. (1997). The Correlates of Changes in International Financial Regulation. American Political Science Review, 531-551.
• Rashid, A., Kashif, R., & Sobia, S. (2017). Impact of Trade Openness on Economic Growth: A Case Study of Pakistan. Review of Economics and Development Studies, 57-68.
• Sani Ibrahim, S., & Tanimu, N. (2016). The Linkages between Trade Openness,Financial Openness and Economic Growth in Nigeria. Munich Personal RePEc Archive, 1-17.
• Saygılı, F. (2001). Finansal Serbestleşmenin Türkiye'de Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları Üzerine Etkisi. Ege Akademik Bakış, 165-178.
• Stiglitz, J. E. (2000). Capital Market Liberalization, Economic Growth and Instability. World Development Volume, 1075-1086.
• Taban, S. (2008). İktisadi Büyüme Kavram ve Modeller. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Taş, S. (2001). Finansal Liberalizasyon, Uluslararası Sermaye Hareketleri ve Türkiye Ekonomisi Üzerindeki Etkileri. Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Toda, H. Y., & Yamomoto, T. (1995). Statistical Inference in Vector Autoregressions With Possibly Integrated Processes. Journal Of Econometrics, 225-250.
• Topal, M. H., & Şentürk, S. H. (2019). Dolaylı Vergi Reformlarının Türk Vergi Sisteminin Esnekliği Ve Canlılığı Üzerindeki Etkisi. Güncel Maliye Tartışmaları-1: Prof. Dr. Ömer Faruk Batırel'e Armağan (s. 189-222). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Tükel, Ö. (2007). Finansal Serbestleşmenin Türkiye'nin Ekonomik Performansı Üzerine Etkileri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Uçak, A. (2006). Finansal Serbestleşmenin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi. İstanbul: Marmara Üviversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Utkulu, U., & Kahyaoğlu, H. (2005). Ticari ve Finansal Dışa Açıklık Türkiye’de Büyümeyi Ne Yönde Etkiledi? Türkiye Ekonomi Kurumu Tartışma Metni (s. 1-31). İzmir: Türkiye Ekonomi Kurumu.
• Ümit, A. Ö. (2016). Türkiye’de Ticari Açıklık, Finansal Açıklık ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkiler: Sınır Testi Yaklaşımı . Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 255-272.
• Vogelsang, T. J., & Perron, P. (1998). Additional Tests For a Unit Root Allowing For a Break in The Trend Function at an Unknown Time. International Economic Review, 1073-1100.
• Walter, E. (2004). Applied Econometrics Time Series. Newyork: John Wiley High Education.
• Yapraklı, S. (2007). Ticari ve Finansal Dışa Açıklık İle Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye Üzerine Bir Uygulama. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 63-83.
• Zhu, M. (2018). An Empirical Study on the Relationship between Economic Openness and Economic Growth in China. International Journal of Computer Applications Technology and Research , 203-207.