COVİD-19 PANDEMİSİNDE KARANTİNA SÜRECİNE GİRMİŞ KİŞİLERİN İNTERNET HABER SİTELERİ VE SOSYAL MEDYADAKİ İNFODEMİYE İLİŞKİN TUTUMLARI

Yıl 2021, , 33 - 64, 23.12.2021

Elif Kebelek Besim Yıldırım

https://doi.org/10.32952/atauniiletisim.963918

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada, Covid-19 pandemi döneminde karantina sürecine girmiş kişilerin, pandemi ile ilgili
olarak internet haber siteleri ve özellikle sosyal medya platformlarında yayımlanan bilgilerin doğru ve
güvenirliliğine ilişkin görüşleri incelenmiştir. Bir yılı aşkın süredir küresel çapta etkili olan Covid-19
pandemisi sürecinde, internet haber sitelerinde ve sosyal medya kanallarında yoğun ve kesintisiz bilgi
paylaşımları yapılmakta; bu paylaşımların bazılarının doğruluğu kanıtlanabilirken, bazıları ise anonim
kalmakta ve güvenilir bir kaynağa dayandırılamamaktadır. Salgının kendisi kadar önemli ve müdahale
edilmesi gereken bir kavram olan infodemi (yanlış bilgi ve dezenformasyon salgını), özellikle
internetin sağladığı kolaylıklar neticesinde küresel düzeyde bir halk sağlığı sorunu olarak ortaya
çıkmıştır. İlgili literatürde, pandemiye ilişkin yayımlanan haberler ve sosyal medya paylaşımları
üzerine analizler yapıldığı ve insanlarla pandemi sürecine ilişkin anket uygulamalarının
gerçekleştirildiği tespit edilmiştir. Fakat karantina sürecine girmiş kişilerle gerçekleştirilen
çalışmaların eksik oluşu, bu araştırmanın önemini oluşturmaktadır. Covid-19 pandemisi döneminde
karantina sürecine giren insanların, internet haber siteleri ve özellikle sosyal medya üzerinden
yayımlanan bilgilerin doğru ve güvenirliliğine ilişkin görüşlerini incelemeyi amaçlayan bu çalışmada,
veri toplamak amacıyla yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Görüşmelere katılan kişiler,
birbirinden farklı demografik özelliklere sahip, 5 kadın ve 5 erkek olmak üzere toplam 10 katılımcıdan
oluşmaktadır. Görüşmeler sonucunda katılımcıların, karantina süreçlerinde internet kullanım
oranlarının arttığını ve pandemiye ilişkin ‘felaket senaryolarının’ ise insanları korkutmak amaçlı
çıkartıldığını düşündüğünü belirtmiştir. Katılımcılar ayrıca internet ve sosyal medyadan edindikleri
bilgiler çerçevesinde Covid-19 aşısına çok güvenmediklerini ve aşı hakkında çıkan olumsuz söylentiler
nedeniyle aşı olmak istemediklerini ifade etmiştir.

Anahtar Kelimeler

Covid-19 pandemisi, karantina süreci, infodemi, internet ve sosyal medya kullanımı, etik

Kaynakça

• AĞIN, Besna (2021). “What do We Really Need to Make A Film?: An Interview with Professor Jeremi Szaniawski”, Etkileşim. Sayı: 7. 242-247.
• AKGÜL, Mahmut (2020). “Çevrimiçi Ortamlarda Nefret Söylemi: Ekşi Sözlük’te 65 Yaş Üstü Sokağa Çıkma Yasağı Tartışmaları”, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi. Sayı: 51. 57-78.
• AKIM, Feride, BOZTEPE-TAŞKIRAN, Hatun (2021). “Covid-19 Pandemisi Sürecinde Markaların Dijital İletişim Faaliyetlerinin Diyalojik Yaklaşıma Dayalı Fayda Odaklı İletişim Ekseninden Değerlendirilmesi”, Uluslararası Halkla İlişkiler ve Reklam Çalışmaları Dergisi. Sayı: 1. 126-151.
• AKYÜZ, Selman Selim (2020). “Yanlış Bilgi Salgını: Covid-19 Salgını Döneminde Türkiye’de Dolaşıma Giren Sahte Haberler”, Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Sayı: 34. 422-444.
• AKYÜZ, Selma Selim (2021). “Aşı Karşıtlığı ve Şeffaflık Algısında İletişim Pratikleri ve Siyasal Aidiyetlerin Rolü”, Yeni Medya Elektronik Dergisi. Sayı: 2. 172-185.
• ALANKUŞ, Zeynep (2021). “Covid-19’un Gölgesinde Dijital Pazarlama ve Yeni Yaklaşımlar”, Uluslararası Halkla İlişkiler ve Reklam Çalışmaları Dergisi. Sayı: 1. 94-125.
• ALTUNCU, Safa Nur, ALTUNCU, Muhammed Tarık (2021). “Mahremiyet, Verileştirme ve Dijital Kovid-19 Takip Uygulamaları”, TRT Akademi. Sayı: 11. 72-87.
• ARSLAN, Aziz (2021). “Halkla İlişkiler Modelleri Temelinde Sağlık İletişimi: Yeni Medya Üzerinden Sağlık Bakanlığı’nın İncelenmesi”, Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Medya ve İletişim Araştırmaları Hakemli E-Dergisi. Sayı: 8. 4-28.
• ATAM, Habip (2020). İstanbul’da virüsten korunmak için saf alkol içen 20 kişi öldü. https://www.sozcu.com.tr/2020/gundem/istanbulda-sahte-ickiden-olenlerin-sayisi-20ye-yukseldi-5689084/. (Erişim Tarihi: 16.03.2021).
• ATEŞ, Nur Banu, BARAN, Sinan (2020). “Kriz İletişiminde Sosyal Medyanın Etkin Kullanımı: Covid-19 (Koronavirüs) Salgınına Yönelik Twitter Analizi”, Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi Araştırma Dergisi. Sayı: 16. 66-99.
• AVŞAR, Bahadır (2021). “Uluslararası Haber Kanalı TRT World’ün Kovid-19 Küresel Pandemi Krizi Döneminde Sosyal Medya Kullanımı”, TRT Akademi. Sayı: 11. 132-155.
• AYAZ, Ferihan (2021). “Pandemic Contents Related To Refugees In Turkey: A Content Analysis Of The Online Websites Of The Three Most Circulating Newspapers”, İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi (İNİF E-Dergi). Sayı: 1. 239-259.
• AYDIN, Ali Fikret (2020). “Post-Truth Dönemde Sosyal Medyada Dezenformasyon: Covid-19 (Yeni Koronavirüs) Pandemi Süreci”, Asya Çalışmaları Akademik Sosyal Araştırmalar. Sayı: 12. 76-90.
• BAŞTÜRK, Elif, EKEN, İhsan (2020). “Covid-19 Sürecinde Telekomünikasyon Şirketlerinin Reklam Kampanyaları: Evde Kal Kampanyasının Göstergebilimsel Analizi”, Uluslararası Halkla İlişkiler ve Reklam Çalışmaları Dergisi, Sayı: 2. 24-55.
• BAYGÜL-ÖZPINAR, Şaha, AYDIN, Gülşah (2020). “Kriz İletişiminde İnfografik Kullanımı: Covid-19 Pandemi Sürecinde İnfografikler Üzerine Bir İnceleme”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Bahar (Covid19-Özel Ek). 240-261.
• BECAN, Cihan (2021). “Covid-19 Pandemi Döneminde Dijital Tüketim Alanı Olarak Yeni Nesil Alışveriş Platformlarına Yönelik Motivasyon Faktörleri Üzerine Bir Saha Araştırması”, İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi (İNİF E-Dergi). Sayı: 1. 53-78.
• BEKALU, Mesfin A, DHAWAN, Dhriti, MCCLOUD, Rachel, PINNAMANENI, Ramya, VISWANATH, Kasisomayajula (2021). “Adherence to Covid-19 mitigation measures among American adults: the need for consistent and unified messaging”, Health Education Research. Sayı: 2. 178-191.
• BİLGİÇ, Alican, AKYÜZ, Selman Selim (2020). “Türkiye’de Covid-19 Pandemisi Döneminde Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın Sosyal Medya Kullanımı: Twitter Paylaşımları İçerik Analizi”, Gaziantep University Journal of Social Sciences, Covid-19 Özel Sayısı. 230-243.
• Bilim Kurulu üyesinden ‘gümüş suyu’ iddiasına yanıt geldi. https:// www.sozcu.com.tr/2020/gundem/bilim-kurulu-uyesinden-gumus-suyu-iddiasina-yanit-geldi-5831873/. (Erişim Tarihi: 02.05.2021).
• BLOOMBERG, Jason (2018). Digitization, Digitalization, And Digital Transformation: Confuse Them at Your Peril. https://www.forbes.com/sites/jasonbloomb erg/2018/04/29/digitization-digitalization-and-digital-transformation-confuse-them-at-your-peril/?sh=7f28dfad2f2c (Erişim Tarihi: 06.03.2021).
• BOZKANAT, Esra (2021). “Koronavirüs Salgınında Medya Kullanımı: Küresel Raporlar Üzerinden Bir Derleme”, Etkileşim. Sayı: 7. 216-234.
• CAMBRIDGE DICTIONARY. https://dictionary.cambridge.org/tr/s%C3%B6zl% C3%BCk/ingilizce/digitalize?q=digitalization. (Erişim Tarihi: 16.03.2021).
• ‘COVİD-19 BİLGİ VE BİRLİK PLATFORMU TÜRKİYE’ Facebook Grubu. https://www.facebook.com/groups /424243785199249 (Erişim Tarihi: 06.05.2021).
• CORDOȘ, Ariana Anamaria, BOLBOACĂ, Sorana D. (2020). “Lockdown, Social Media exposure regarding COVID-19 and the relation with self-assessment depression and anxiety. Is the medical staff different?”, The International Journal Of Clinical Practic. Sayı: 4. 1-8.
• COŞKUN, Engin, ÇEPNİ-ŞENER, Betül (2020). “Türkiye’de Covid-19 Sürecinde Sosyal Medya Pazarlaması: Pegasus ve Bim Örneği”, İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi (İNİF E-Dergi). Sayı: 2. 27-42.
• ÇERÇİ, Merve, SEYFİ, Murat (2021). “Hedonic and Utilitarian Consumption in Covid-19 Process”, Erciyes İletişim Dergisi. Sayı. 1. 23-36.
• DEMİR, Demirhan Hanifi, BALCI, Emre Vadi (2019). “Kriz Haberciliği ve Etik Sorunsalı”, Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Yeni Düşünceler Hakemli E-Dergisi. Sayı:11. 48-56.
• DEMİR, Sertaç T. (2021). “Büyüyen Veri Küçülen İnsan: Şimdileşen Geleceği Kara Ayna’da Seyretmek”, TRT Akademi. Sayı: 11. 88-105.
• Dergipark Resmi İnternet Sitesi. https://dergipark.org.tr/tr/search?q=infodemi &section=articles. (Erişim tarihi: 05.05.2021).
• Dergipark Resmi İnternet Sitesi. https://dergipark.org.tr/tr/search?q=%27covid-19%27&section=articles&aggs%5Bsubjects.id%5D%5B0%5D=363. (Erişim Tarihi: 05.05.2021).
• Dergipark Resmi İnternet Sitesi. https://dergipark.org.tr/tr/search?q=%27covid-19%27&section=articles&aggs%5Bsubjects.id+%5D%5B0%5D=363&aggs%5Bsubjects.id%5D%5B0%5D=363. (Erişim tarihi: 09.05.2021).
• Dijital Tüketim Trendlerine Korona Virüs Etkisi. https://www.cimri.com/blo g/dijital-tuketim-trendlerine-korona-virus-etkisi/ (Erişim Tarihi: 30.04.2021).
• ECE, Özlem (2020). “Pandemi Sırasında ve Sonrasında Kültür-Sanat”, TRT Akademi. Sayı: 10. 882-887.
• ELCİYAR, Kemal (2021). “Overloading In Lockdown: Effects of Social, Information And Communication Overloads In Covid-19 Days”, İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi (İNİF E-Dergi). Sayı:1. 329-342.
• EL-GİLANY, Abdel-hady (2020). “Infodemics of Covid-19 Pandemic”, Turkish Journal of Public Health. Sayı: COVID-9 Special. 86-95.
• ERSÖZ, Betül (2020). “Yeni Nesil Web Paradigması-Web 4.0”, Bilgisayar Bilimleri ve Teknolojileri Dergisi. Sayı: 2. 58-65.
• FRANSA'NIN NEWYORK'TAKİ BİRLEŞMİŞ MİLLETLER DAİMİ TEMSİLCİLİĞİ (2020). Cross-Regional Statement on “Infodemic” in the Context of Covid-19.
• htps://onu.deleg france.org/Declaration-interregionale-sur-l-infodemie-dans-lecontexte-du-COVID-19 (Erişim Tarihi: 04.03.2021).
• GARCİA, Leila Posenato, DUARTE, Elisete (2020). “Infodemic: excess quantity to the detriment of quality of information about Covid-19”, Epidemiol Servis Sosu. Sayı: 4. 1-4.
• GERAY, Haluk, AYDOĞAN, Aylin (2010). “Yeni İletişim Teknolojileri ve Etik”, Bülent Çaplı ve Hakan Tuncel (der.), Televizyon Haberciliğinde Etik içinde. Ankara: Fersa Matbaacılık. 305-321.
• GÜZ, Nüket, MERAL, Pınar Seden, BOZKURT, Serap, DURMAZ, Yemliha (2021). “Corona Günlerinde Geleneksel Medya ve Yeni Medya Üzerine Bir Araştırma”, Medya ve Kültürel Çalışmalar Dergisi. Sayı: 1. 3-15.
• GORGULU, Vehbi (2020). “Fearing coronavirus: the role of digital health news consumption and competence”, Journal of Internet Applications and Management. Sayı: 2. 101-112.
• GRIFFITH, Janessa, MARANI, Hüseyin, MONKMAN, Helen (2021). “Covid-19 vaccine hesitancy in Canada: content analysis of tweets using the theoretical domains framework”, J Med İnternet Res. Sayı: 4. 1-10.
• GULER, Sakir (2020). “Exploring The Communication Expectations Of Health Care Workers: Empirical Evidence From Turkey”, Economics Business and Organization Research, Proceedings of The Third Economics, Business And Organization Research (EBOR) Conference. 433-442.
• GÜNEY, Büşra (2017). “Dijital Bağımlılığın Dijital Kültüre Dönüşmesi: Netlessfobi”, Yeni Medya Elektronik Dergi. Sayı: 2. 207-213.
• HUANG, Chaolin, vd. (2020). “Clinical features of patients infected with 2019 novel coronavirus in Wuhan, China”, The Lancet. 497-506.
• İRGE, N. Filiz (2012). “Enformasyon Toplumu ve Toplumsal Değişim Sürecinde Sosyal Medya”, Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Sayı: 17. 63-86.
• JAIROUN, Ammar Abdulrahman, AL-HEMYARİ, Sabaa Saleh, ABDULLA, Naseem Mohammed, EL-DAHİYAT, Faris, JAİROUN, Maimona, AL-Tamimi, Saleh Karamah, BABAR, Zaheer-Ud-Din (2021). “Correction to: Online medication purchasing during the Covid-19 pandemic: a pilot study from the United Arab Emirates”, Joural of Pharmaceutical Policy and Practice. Sayı: 1. 1-7.
• KARABABA, Pınar (2020). “Büyük Kapanmada Yeni Yöntemler: Pandemide Feminist ÖzDüşünümselliği Uygulamak”, Moment Dergi, İletişim Çalışmalarında Yeni Yaklaşımlar, Sayı: 2. 129-148.
• KAZAZ, Mete, PALA, Saibe, KAZAZ, Arzu (2021). “Covid-19 Aşı Haberlerinde Çerçeveleme: Haber Sitelerinde Aşı Haberlerinin Sunumu”, İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi (İNİF E-Dergi). Sayı: 1. 343-361.
• KEMP, Simon (2021). Dijital 2021: 'Dijitalin Durumuna' Dair En Son Bilgiler.
• https://wearesocial.com/blog/2021/01/digital-2021-the-latest-insights-into-thestate-of-digital#. (Erişim Tarihi: 06.03.2021).
• KILIÇ, Burhan (2020). “İzolasyon Sürecinin Çalışma ve İletişim Biçimlerinde Meydana Getirdiği Değişimin İletişim Fakültelerinde Çalışan Araştırma Görevlileri Ekseninde İncelenmesi”, Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Medya ve İletişim Araştırmaları Hakemli E-Dergisi. Sayı: 7. 87-106.
• KIRIK, Ali Murat (2013). “Kişisel Bir Dünya Modeli: İnteraktif Televizyon Yayıncılığı”, Uluslararası Hakemli Beşeri ve Akademik Bilimler Dergisi, 2 (3). 66-75.
• KOPARAN, Emre, BEKALP, Berman (2020). “İzolasyon Sürecinde İletişim ve Üretim Süreçleri: Kadınların Home Office Dolayımlı Mesai ve İş Yükü Dönüşümü”, Moment Dergi, İletişim Çalışmalarında Yeni Yaklaşımlar. Sayı:2. 149-172.
• KORAP-ÖZEL, Elif, DENİZ, Şadiye (2019). ““Tık” ve “Etik” Arasında Sıkışan Gazetecilik: İnternet Gazeteciliğinin Ortaya Çıkardığı Yeni Etik Sorunlar ve Gazetecilerin Konuya Bakış Açısı Üzerine Bir Araştırma”, Erciyes İletişim Dergisi. Sayı: 1. 443-466.
• Koronavirüsün sembolü olarak tuvalet kâğıdı. https://www.dw.com/tr/koronav ir%C3%BCs%C3%BCn-sembol%C3%BC-olarak-tuvaletk%C3%A2%C4%9F%C4%B1d%C4%B1/a-52901783. (Erişim Tarihi: 02.05.2021).
• KURT, Hanifi (2014). “Journalism Practice and Social Media”, Gaziantep University Journal of Social Sciences. Sayı: 4. 821-835.
• KUŞ, Oğuz (2021). “Kovid-19 Salgını ve Mültecilere Yönelik Dijital Nefret Söylemi: Büyük Veri Perspektifinden Metin Madenciliği Tekniği ile Kullanıcı Kaynaklı İçeriklerin Analizi”, TRT Akademi. Sayı: 11. 106-131.
• KUTLU, Mahmut (2021). “Covid-19 Capslerinin Henri Bergson’un Gülme Teorisiyle Göstergebilimsel Analizi”, Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi. Sayı: 37. 1-1.
• LEWANDOWSKY, Stephan, ECKER, Ullrich KH., COOK, John, (2017). “Beyond Misinformation: Understanding and Coping with the “Post-Truth” Era”, Journal of Applied Research in Memory and Cognition. Sayı: 4. 353-369.
• LINKS, Frederiko (2020). “Countering the ‘Disinfodemic’ Namibian Social Media & Covid-19 disinformation”, Institute for Public Policy Research. Sayı: 1. 1-5.
• MADEN, Selin (2020). “Covid-19 Salgını ve Sağlık Haberciliği: Prof. Dr. Erkan Yüksel ile Söyleşi”, Etkileşim. Sayı: 6. 205-213.
• Marketlerde yeni dönem! Cezalar artacak, fiyatlar karşılaştırılabilecek. https://www.internethaber.com/marketlerde-yeni-donem-cezalar-artacak-fiyatlarkarsilastirilabilecek-2163614h.htm. (Erişim Tarihi: 14.05.2021).
• MEZDA, Kenan (2021). “Covid-19 Pandemisi Sürecinin Türkiye’deki Sinema Salonlarına Etkisi Üzerine Bir Analiz”, Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Medya ve İletişim Araştırmaları Hakemli E-Dergisi. Sayı: 8. 72-90.
• MOUSOULIDOU, Marilena, SIAKALLI, Michailina, CHRISTODOULOU, Andri, ARGYRIDES, Marios (2021). “The impact of the Covid-19 pandemic on mental health: evidence from Cyprus”, International Journal of Environmental Research & Public Health. Sayı: 8. 1-13
• ÖYMEN, Gözde (2020). “Lüks Endüstrisinde İntikam Alışverişi Kavramına Genel Bir Bakış”, Intermedia International E-journal. Sayı: 12. 150-160.
• ÖZÇAĞLAYAN, Mehmet (2014). “Gazetelerin Gelişimi ve Gazeteciliğin Geleceği (Yeni Teknolojiler ve Medya Ekonomisi Açısından Genel Bir Değerlendirme”, Marmara İletişim Dergisi. Sayı: 13. 131-159.
• ÖZTUNÇ, Mustafa (2020). “İnternet Haberciliğinde Koronavirüs Salgınının Sunum Biçimi”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi. Sayı: 3. 2825-2840.
• ÖZTUNÇ, Mustafa (2021). “Covid-19 Pandemi Süresince Türkiye’nin Aldığı Ekonomik Tedbirlere Yönelik Haberlerin Söylem Analizi”, Erciyes İletişim Dergisi. Sayı: 1. 231-255.
• ÖZTÜRK, Bahar, ÇETİNKAYA, Abuzer (2021). “Pandemi Döneminde Bir Eğitim Aracı Olarak Televizyon: Trt Eba Tv”, İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi (İNİF E-Dergi). Sayı: 1. 140-162.
• PAMUK, Şevket (2020), Tarihte Küresel Salgınlar ve İktisadi Sonuçları. https://sarkac.org/2020/04/tarihte-kuresel-salginlar-ve-iktisadi-sonuclari/. (Erişim Tarihi: 09.04.2021).
• PANTANO, Eleonora, PIZZI, Gabriele, SCARPI, Daniele, DENNIS, Charles (2020). “Competing during a pandemic? Retailers’ ups and downs during the Covid-19 outbreak”, Journal of Business Research. 209–213.
• PAPUÇÇİYAN, Arden (2020). Türkiye'de corona virüs görülmesi ile marketlerde ciro ve sipariş adedi nasıl değişti?. https://webrazzi.com/2020/03/25/corona-virus-salginionline-market-alisverislerimizi-nasil-degistirdi/. (Erişim Tarihi: 27.04.2021).
• SARGIN, Nurten, KUTLUCA, Volkan (2020). “Covid-19 Salgını Sürecinde Yetişkinlerin Tepkileri”, Bilge Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. Sayı: 2. 64-70.
• SARI, Adem, ÖZTUNÇ, Mustafa (2021). “Kriz İletişiminde Sosyal Medya: Koronavirüs Krizinde Fahrettin Koca’nın Twitter Kullanımı”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi. Sayı: 1. 801-818.
• SARIOĞLU, Elif Başak, TURAN, Erkan (2020). “Covid-19 ile İlgili Haberlerde Bilginin Yeniden Üretilmesi Sürecinin İnfodemik Açıdan Analizi”, Turkish Studies. Sayı: 6. 819-837.
• SIRT, Erhan, ERGENÇ, Erkut (2021). “Kamu Diplomasisinde Halkla İlişkilerin Rolü ve Önemi: Covid-19 Salgını Sonrasında Türkiye’nin Dış Yardımları Örneği”, İletişim Çalışmaları Dergisi. Sayı: 2. 263-290.
• SOĞUKDERE, Şuheda, ÖZTUNÇ, Mustafa (2020). “Sosyal Medyada Koronavirüs Dezenformasyonu”, Kastamonu İletişim Araştırmaları Dergisi. Sayı: 5. 59-85.
• Sokağa çıkma yasağını duyanlar akın etti! Metrelerce kuyruk oluştu. https://www.hurriyet.com.tr/galeri-sokaga-cikma-yasagini-duyanlar-akin-ettimetrelerce-kuyruk-olustu-41491950/2. (Erişim Tarihi: 30.04.2021).
• Sokağa Çıkma Yasağının Ardından Marketler ve Fırınlar Önünde Oluşan Kuyruk Sosyal Medyanın Gündeminde. https://onedio.com/haber/sokaga-cikma-yasaginin ardindan-marketler-ve-firinlar-onunde-olusan-kuyruk-sosyal-medyaningundeminde-902479. (Erişim Tarihi: 30.04.2021).
• SOLTANINEJAD, Kambiz (2020). “Methanol Mass Poisoning Outbreak: A Consequence of Covid-19 Pandemic and Misleading Messages on Social Media”, The International Journal of Occupational and Environmental Medicine. Sayı: 3.
• SPRING, Marianna (2020). Koronavirüs: Yanlış bilgiler ve sahte haberler, hayatlara mal oluyor. https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-52828823 (Erişim Tarihi: 16.03.2021).
• SUCU, İpek (2020). “Yeni Dünya Düzeninde Dönüşümün İletişim ve Medyadaki İlk Adımları: Covid-19 Sonun Başlangıcında Yeni Bir Dijital Çağ”, İnsan ve Sosyal Bilimler Dergisi. Sayı: 2. 556-566.
• SUNAL, Gözde, BAĞDATLI-KALKAN, Seda (2020). “Üniversite Öğrencilerinin Film İzleme Alışkanlıklarının Covid-19 Pandemisi Sürecinde Değişiminin Belirlenmesi”, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi. Sayı: 52. 187-200.
• TAN, Ömer Faruk (2021). “The Impact of News about Pandemic on Borsa Istanbul during the COVID-19 Financial Turmoil”, Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi. Sayı: 37. 1-1.
• TOKGÖZ, Cemile (2020). “Covid-19 İle Mücadelede Konumsal Gözetimin Kurumsallaşması”, Kültür ve İletişim. Sayı: 46. 310-341.
• TOPRAK, Bahar (2021). Türkiye'de salgın döneminde internet kullanımı arttı. https://www.trthaber.com/haber/turkiye/turkiyede-salgin-doneminde-internetkullanimi-artti-555072.html. (Erişim Tarihi: 04.2021).
• TOPSAKAL, Taybe (2021). “Dijital Ortamda Yanlış Bilgi Ve Haberlerin Yayılması: Koronavirüs Salgın Haberlerine Dair Bir İnceleme”, İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi (İNİF E-Dergi). Sayı: 1. 383-401.
• TRT AKADEMİ (2020). Salgın Yayıncılığı. TRT Akademi. Salgın Yayıncılığı, 1-249.
• TUFAN-YENİÇIKTI, Nagihan (2020). “Sağlık Bakanlığının Instagram Paylaşımları Üzerinden Göstergebilimsel Bir İnceleme #Hayatevesığar”, Gaziantep University Journal of Social Sciences. Covid-19 Özel Sayısı. 365-385.
• TUNCER, Fatih Fuat (2020). “Öngörülemeyen Bir Küresel Düzen ve Covid-19: Covid-19 Karikatürleri ile Yeni Düzen Okuması”, Gaziantep University Journal of Social Sciences. Covid-19 Özel Sayısı. 42-58.
• TURAN, Abdulmenaf, HAMZA-ÇELİKYAY, Hicran (2020). “Türkiye’de Kovid-19 ile Mücadele: Politikalar ve Aktörler”, Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi. (Sayı: 1. 1-25.
• TURGUT, Fehmi (2021). “Operasyon Kovid-19: Türkçe yayın yapan yabancı haber platformlarında kovid-19 salgını sürecinde Türkiye konulu haber başlıklarında kullanılan olumsuz etkili dil ve dilbilimsel manipülasyonlar”, Journal of Awareness. Sayı: 1. 73-79.
• TÜRK DİL KURUMU (TDK). https://sozluk.gov.tr/. (Erişim Tarihi: 10.03.2021)
• TÜRK TABİPLERİ BİRLİĞİ COVİD-19 DANIŞMA VE İZLEME KURULU (2020). Covid-19 Pandemisi İki Aylık Değerlendirme Raporu. https://www.ttb.org.tr/userfiles/files/covid19-rapor.pdf. (Erişim Tarihi: 02.05.2021).
• TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU (TÜİK) (2020). Hanehalkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştırması. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hane halki-BilisimTeknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2020-33679. (Erişim Tarihi: 06.03.2021).
• TÜZÜN, Hakan, DEMİRKÖSE, Hacer, ÖZKAN, Seçil, UĞRAŞ-DİKMEN, Asiye, İLHAN, Mustafa Necmi (2020). “Covid-19 Pandemisi ve Risk İletişimi”, Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi. Özel Sayı. 1-8.
• ULAŞ, Mehmet, YEŞİL, Abuzer (2020). “Batı Dijital Medyasının Türkiye’ye Yönelik Algı Manipülasyonu: Koronavirüs Haberleri Üzerine Ampirik Bir Araştırma”, Erciyes İletişim Dergisi. Sayı: 2. 939-963.
• ÜNAL, Recep, TAYLAN, Ahmet (2017). “Sağlık İletişiminde Yalan Haber - Yanlış Enformasyon Sorunu ve Doğrulama Platformları”, Atatürk İletişim Dergisi. Sayı:14. 81 - 100.
• Ünlü e-ticaret sitesindeki makarna ve kolonya fiyatları tepki çekti. https://www.haberler.com/unlu-e-ticaret-sitesindeki-makarna-ve-kolonya13003853-haberi/. (Erişim Tarihi: 02.05.2021).
• VATANDAŞ, Saniye (2021). “Gazete Haberlerinde Korku Sunumunun Göstergebilimsel Çözümlemesi (Covıd-19 Örneğinde)”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. Sayı: 78.1060-1079.
• WORLD HEALTH ORGANIZATION (WHO). https://search.bvsalud.org/globalliterature-on-novel-coronavirus-2019-ncov/. (Erişim Tarihi: 05.05.2021).
• WORLD HEALTH ORGANIZATION (WHO). https://search.bvsalud.org/globalliterature-on-novel-coronavirus-2019-ncov/. (Erişim Tarihi: 05.05.2021).
• YANIK, Tolga (2020). Online market alışverişi sektöründe hızlı büyüme sürüyor. https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/online-market-alisverisi-sektorunde-hizlibuyume suruyor/1914526. (Erişim Tarihi: 27.04.2021).
• YETKİN-CILIZOĞLU, Gamze, DONDURUCU, Zeynep, ÇETİNKAYA, Aysel (2020). “Sosyal Pazarlama Bağlamında Covid-19 Salgını Sürecinde GSM Operatörlerinin Youtube Reklamlarının Analizi”, Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (UKSAD). Sayı: 1. 280-299.
• YILDIRIM, Arif (2020). “Dijital Çağda Dijital Pandemi: Türkiye’de Covid-19 Gündemi”, Intermedia International E-journal. Sayı: 13. 381-401.
• YILDIRIM, Ozan, İPEK, İdil (2020). “Yeni Koronavirüs Salgını Dolayısıyla Gündeme Gelen Sosyal İzolasyon ve Gönüllü Karantina Döneminde İnternet ve Sosyal Medya Kullanımı”, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi. Sayı: 52. 69-94.
• YILMAZ-ALTUNTAŞ, Elgiz, BAŞARAN, Mirey, ÖZEKE, Buket, YILMAZ, Hilal (2020). “Covid-19 Pandemisi Sürecinde Üniversite Öğrencilerinin Yükseköğretim Kurumlarının Uzaktan Eğitime Yönelik Stratejilerine ve Öğrenme Deneyimlerine İlişkin Algı Düzeyleri”, Uluslararası Halkla İlişkiler ve Reklam Çalışmaları Dergisi. Sayı: 2. 8-23.
• ZÜLFİKAR, H., ÖZMEN, S. (2020). “Covid 19 Pandemisi Sürecinde Ramazan Bayramı’nın Bireylerde Yarattığı Tüketim Algısı ve Davranışları”, Intermedia International E-journal. Sayı: 13. 547-558