SAĞLIKLI BESLENME TAKINTISI (ORTOREKSİYA) KAPSAMINDA TELEVİZYON SAĞLIK PROGRAMLARININ FORMAT YAPILARININ İNCELENMESİ

Yıl 2017, Sayı: 13, 87 - 102, 09.12.2017

Abdulkadir Atik Zeynep Biricik

Öz

Yaygın
ve popüler bir kitle iletişim aracı olan televizyonda yayımlanan sağlık
programları; izleyicilerin bilgilenmek amacıyla ilgiyle takip ettikleri
programlar arasında yer almaktadır. Modern kent yaşamının beraberinde getirdiği
zorluklar beden ve ruh sağlığını zorlamakta ve çeşitli sağlık sorunlarının
ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Öte yandan çoğunlukla beden üzerinden
kendini var eden tüketim pratikleri, modern çağın bireylerini her zamankinden
daha fazla bedenleriyle ilgilenmeye yönlendirmektedir. Bireylerde oluşan
sağlıklı yaşam ve sağlığını koruma hassasiyeti haberler, sağlık programları
gibi pek çok medya formunda ana ya da destekleyici konular olarak
işlenmektedir. Sağlık üzerine yapılan vurgular ve sağlık konusunun farklı
biçimlerde tekrar tekrar gündeme getirilmesi bazen amacını aşarak çeşitli
patolojik durumların ortaya çıkmasına da neden olabilmektedir. Sağlıklı
beslenme takıntısı olarak tanımlanan ortoreksiya sendromu da uzmanlara göre
modern zamanların hastalıklarından biri olarak kendini göstermektedir. Obsesif
kompulsif bozukluğun bir türü olan sağlıklı beslenme takıntısı, bireylerin
günlük hayatını olumsuz etkileyerek yaşam kalitesinin düşmesine yol açmaktadır.
Daha zayıf görünmek, özgüvenlerini artırmak ya da yedikleriyle kimlik oluşturma
gibi eğilimlere sahip olan bu bireyler bütün olanaklarını sağlıklı beslenme
uğrunda kullanabilmektedirler. Bu çalışmada, televizyon ortak bir kültürün
perspektifini yerleştirir, bakış açısından hareketle, sağlıklı beslenme
takıntısı açısından tematik haber televizyonlarında yayımlanan sağlık
programlarının oynadığı rol ele alınmaktadır. Çalışma Gerbner’in Ekinleme
Analizi’nde kullandığı mesaj analizi ölçeğinden hareketle sağlık programlarının
format yapısında sağlıklı beslenme vurgusunu; var olan (ilgi oranı), önemli
olan (vurgu oranı), değerli olan (yorum oranı) ve mesajın önerdiği ilişki
biçimleri (yapısal dağılım oranı) kapsamında analiz etmeyi öngörmektedir.   

Anahtar Kelimeler

sağlık iletişimi, televizyon, ortoreksiya

Kaynakça

• DONENİ, Marsili, GRAZİANİ, İMBRİALLE and CANNELLA,. (2004). “Orthorexia nervosa: A premilinary study with a proposal for diagnosis and an attempt to measure the dimension of the phenomenon”,Brief Report and New Hypothes.
• MATERA- BRYTEK,A., (2012). “Orthorexia nervosa – an eating disorder, obsessive- -compulsive disorder or disturbed eating habit?” Archives of Psychiatry and Psychotherapy, 2012; 1 : 55–60.
• MOROZE, Dunn,HOLLAND,Yager,WEİNTRAUB,. (2015).“Microthinking About Micronutrients: A Case Of Transition From Obsessions About Healthy Eating To Near-Fatal “Orthorexia Nervosa” And Proposed Diagnostic Criteria”,The Journal of Consultation and Liasion Psychiatry, volume:56, ıssue,4.