YENİ ZELANDA’DA MEYDANA GELEN TERÖR EYLEMİNİN ULUSLARARASI MEDYADA SUNULUŞ BİÇİMLERİ ÜZERİNE ELEŞTİREL SÖYLEM ANALİZİ

Yıl 2020, Sayı: 19, 5 - 22, 30.04.2020

Mehmet Emin Satır

https://doi.org/10.32952/atauniiletisim.676974

Cited By: 3

Öz

Toplumsal hayatta meydana gelen olayları, kamuoyuna duyurmak ve bilgi akışını sağlamak amacıyla faaliyet gösteren medya kuruluşları, haber olgusunun en önemli aktarıcıları konumundadırlar. Bir ürün olarak haber, haber ajansları ve diğer medya kuruluşları tarafından üretilerek, hedef kitle ile paylaşılır. Bu çerçevede üretilen ya da inşa edilen bir şey olarak haber, ideolojiden bağımsız olarak değerlendirilemez. Dolayısıyla haberlerin içerikleri, sunuluş biçimleri ve taşımış oldukları anlam, belirli iktidar yapılanmalarının ideolojilerini taşımakta ve aktarmaktadırlar. Bu bağlamda medya, iktidar ve ideoloji arasında önemli bir ilişki bulunmaktadır. Medya içerikleri olarak haberlerin taşımış oldukları ideolojiler, kapalı bir şekilde varlık göstermektedir. Dolayısıyla haberlerin ideolojik olarak çözümlenmesi, medya, iktidar ve ideoloji arasındaki ilişkiyi göstermek arasından oldukça işlevseldir. Bu bağlamda yapılmış olan bu çalışmada, 15 Mart 2019 tarihinde Yeni Zelanda’da meydana gelen terör saldırısını aktaran haberleri incelenmiştir. Çalışma, Reuters, Anadolu Ajansı, Sputnik, CNN International ve El Cezire haber ajansları ile sınırlandırılmıştır. Çalışma sınırlılığında yer alan ajansların olayın gerçekleştiği gün ve sonraki iki günde olaya ilişkin olarak vermiş olduğu haberler, haber, ideoloji ve iktidar arasındaki ilişkiyi ortaya çıkartmak amacıyla eleştirel söylem analizi yöntemiyle incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yeni Zelanda Saldırısı, Haber, İdeoloji, Eleştirel Söylem Analizi, Haber Ajansları

Kaynakça

• Althusser, Louis (1994). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları. (Çev. Yusuf Alp ve Mahmut Özışık). İstanbul: İletişim Yarınları.
• Curran, James (2014). “Medya ve Demokrasi: Yeniden Değer Biçme”, Medya Kültür Siyaset içinde. (Ed. Süleyman İrvan). Ankara: Pharmakon Yayınları. 135-193.
• Çoban, Savaş (2014). “İktidarın Medyası”, Medya ve İktidar içinde . (Ed. Esra Arsan & Savaş Çoban) İstanbul: Evrensel Yayınları. 27-53.
• Devran, Yusuf (2010). Haber-Söylem-İdeoloji. İstanbul: Başlık Yayınları.
• Dijk, Teun. Van (2009). “News, Discourse and Ideology”, The Handbook of Journalism Studies içinde (Ed. Karin Wahl-Jorgensen & Thomas Hanitzsch). New York: Routledge Press. 191-204.
• Dijk, Teun. Van (2003). “Critical Discourse Analysis”, Handbook of Discourse Analysis içinde (Ed. Deborah Schiffrin, Deborah Tannen & Heidi Hamilton). Oxford: Blackwell Publishing. 352-371.
• Fairclough, Norman (2003). “Politik Söylem” Söylem ve İdeoloji içinde (Ed. Barış Çoban & Zeynep Özarslan). İstanbul: Su Yayınevi. 173-185.
• Foucault, Michel (1993). Ders Özetleri. (Çev. Selahattin Hilav). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Foucault, Michel (2014). Özne ve iktidar. (Çev. Işık Ergüden). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Girgin, Atilla (1988). Haber Yazma Teknikleri. Ankara: İnkılap Kitabevi.
• Güngör, Nazife (2013). İletişim: Kuramlar ve Yaklaşımlar. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• İnceoğlu, Giritli. Yasemin & Çomak, Nebahat. Akgün (2009). “Teun A. Van Dijk”, Metin Çözümlemeleri içinde. (Ed. İnceoğlu, Giritli. Yasemin & Çomak, Nebahat. Akgün). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. 19-83.
• Kaya, Ahmet, Raşit (2016). İktidar Yumağı: Medya-Sermaye-Devlet. Ankara: İmge Kitabevi.
• Keane, John (2010). Medya ve Demokrasi. (Çev. Haluk Şahin). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Laclau, Ernesto (1985). İdeoloji ve Politika. (Çev. Hüseyin Sarıca). İstanbul: Belge Yayınları.
• Laclau, Ernesto (2007). Popülist Akıl Üzerine. (Çev. Nur Betül Çelik). Ankara: Epos Yayınları.
• Özer, Ömer (2001). Haber Söylem İdeoloji: Eleştirel Haber Çözümlemeleri. Konya: Literatürk Yayınevi.
• Purvis, Trevor & Hunt, Alan (1993). “Discourse, Ideology, Discourse, Ideology, Discourse, Ideology….”, The British Journal of Sociology. 44 (3), 473-499.
• Sancar, Serpil (1997). İdeolojinin Serüveni. Ankara: İmge Yayınları.
• Saussure, Ferdinand (1998). Genel Dilbilim Dersleri. (Çev. Berke Vardar). İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Schudson, Michael (2009). “Haber Üretiminin Sosyolojisi”, Matrisi Şimşek Olan Metinler içinde (Ed. Nurdoğan Rigel & Şebnem Çağlar), (Çev. Bahar Muratoğlu). İstanbul: Anonim Yayıncılık. 21-37.
• Terry, Eagleton (1996). İdeoloji. (Çev. M. Özcan). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Thompson, John (2008). Medya ve Modernite. (Çev. Serdar Öztürk). İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Tokgöz, Oya (1981). Temel Gazetecilik. Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.
• Voloşinov, Valentin. Nikolayeviç (2001). Marksizm ve Dil Felsefesi. (Çev.Mehmet Küçük). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• https://www.aa.com.tr/tr/dunya/yeni-zelandada-iki-camiye-teror-saldirisi-49-kisi-yasamini-yitirdi/1418614# (e.t. 29.05.2019)
• https://www.reuters.com/article/us-newzealand-shootout-shock/mosque-shooting-erodes-new-zealand-reputation-for-safety-tolerance-idUSKCN1QW12N (e.t. 30.05.2019)
• https://edition.cnn.com/2019/03/14/asia/christchurch-mosque-shooting-intl/index.html (e.t. 30.05.2019).
• https://www.aljazeera.com/news/2019/03/shooter-situation-zealand-mosque-attack-190315015927391.html (e.t. 30.05.2019).
• https://sputniknews.com/asia/201903151073255627-new-zealand-mosques-shooting/ (e.t. 31.05.2019).