GÖSTERGEBİLİMİN ÇÖZÜMLEME MODELLERİ IŞIĞINDA REKLAM ANLATILARI

Yıl 2020, Sayı: 20, 73 - 102, 23.12.2020

Esra Saniye Tuncer

https://doi.org/10.32952/atauniiletisim.733404

Cited By: 11

Öz

Bu çalışmada, dili ve söylemiyle iletişim olgusu ve sürecine dahil olan ve birer popüler kültür ürünü ve üreticisi olan reklam metinlerinin göstergebilim yöntemine uygun şekilde analizi gerçekleştirilmektedir. Diğer bir ifadeyle, reklam metinlerinin içerdiği göstergeler, anlamın oluşum koşulları incelenmektedir. Araştırma, ‘yargısal örneklem’ yöntemiyle (seçmece yöntem) belirlenen 6 (altı) adet reklam metniyle sınırlandırılmıştır. Çalışmada, genel olarak reklam analizinde kullanılan göstergebilimsel çözümleme modelleri örneklerle açıklanmış ve seçki reklamların göstergebilimin kuramsal modelleriyle nasıl ilişkilendirildikleri yine örnekler aracılığıyla betimlenmiştir. Ayrıca, ‘göstergebilim ve reklam’ kavramlarının izahı ve ilişkisi hakkında bilgiler sunulmuş; reklama (reklamcılık alanına) uyarlanabilecek göstergebilim modellerinin geliştirilmesine yönelik önerilerde
bulunulmuştur. Çalışmada elde edilen bulgulara göre, göstergebilimsel modeller ışığında bir çerçevesinin çizildiği reklam metinlerinde ‘mutluluk ve mutsuzluk, güçlü ve güçsüz, gençlik ve yaşlılık, ölüm ve yaşam ve en nihayetinde doğa ve kültür’ karşıtsallıklarının, ‘giz, yalan ve doğru’ üçgeninin ve ‘gerçek ve sahte’ ikileminin, temel söylem olarak kurgulandığı (çerçevelendiği) saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Göstergebilim, gösterge, reklam, reklam anlatısı, gerçeğin inşası

Kaynakça

• BARTHES, Roland (2014). Görüntünün Retoriği, Sanat ve Müzik. (Çev. A. Koç ve Ö. Albayrak). İstanbul: YKY.
• BARTHES, Roland (1999). Göstergebilimsel Serüven. (Çev. Mehmet Rifat ve Sema Rifat). İstanbul: Kaf Yayıncılık.
• BARTHES, Roland (1988). Anlatıların Yapısal Çözümlemesine Giriş. (Çev. Mehmet Rifat ve Sema Rifat). İstanbul: Gerçek Yayınevi.
• BERGER, Arthur Asa (1996). Göstergebilimsel Çözümleme. (Çev. N. Bayram). Kitle İletişiminde Çözümleme Yöntemleri içinde (ss. 11-41). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi E.S.B.A.Ç. Vakfı Yayınları.
• BÜKER, Seçil ve KIRAN, Ayşe (1999). Reklamlarda Kadına Yönelik Şiddet. İstanbul: Alan Yayıncılık.
• ÇAMDERELİ, Mete (2004). Yönetişim ve Reklam İletişimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• ÇİÇEK, Mehmet (2014). “Dilbilim/Göstergebilim Ayrımında Gösterge Türleri Üzerine”, İletişim Araştırmalarında Göstergebilim/Yazınsaldan Görsele Anlam Arayışı. Konya: Literatürk Academia.
• DAĞTAŞ, Banu (2000). “28 Şubat Süreci Söyleminin Türk Yazılı Basınında Ticari Ürün ve Hizmetlerin Reklam Metinlerinde Analizi”, İletişim Dergisi: Halkla İlişkiler ve Reklamcılık. 5 (5), 131-153.
• GÜZ, Nüket vd. (2002). Etkili İletişim Terimleri. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• KIRAN, Zeynel ve KIRAN, Ayşe (2000). Yazınsal Okuma Süreçleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• KÜÇÜKERDOĞAN, Rengin (2005). Reklam Söylemi, Görsel Göstergebilim I. İstanbul: Es Yayınları.
• MATTELART, Armand (1991). Reklamcılık. (Çev. F. Ersoy). İstanbul: İletişim Yayınları.
• MUTLU, Erol (2012) İletişim Sözlüğü. Ankara: Sofos Kıta Basın Dağıtım Yayıncılık.
• PARSA, Alev ve OLGUNDENİZ, Seda Sünbül (2014). “İletişimde Göstergebilim ve Anlamlandırma Sürecini Örneklerle Değerlendirme”, İletişim Araştırmalarında Göstergebilim/Yazınsaldan Görsele Anlam Arayışı içinde. (Ed. A. Güneş). Konya: Literatürk Academia.
• RİFAT, Mehmet (2013). Açıklamalı Göstergebilim Sözlüğü. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• RİFAT, Mehmet vd. (2010). Göstergebilim, Dilbilim ve Çeviribilim Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Sel Yayıncılık.
• RİFAT, Mehmet (1998). XX. Yüzyılda Dilbilim ve Göstergebilimin Kuramları, I ve II. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• RİFAT, Mehmet (1996). Homo Semioticus. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• RİFAT, Mehmet (1992 / 2014). Göstergebilimin Abc’si. İstanbul: Simavi Yayınları.
• RİFAT, Mehmet (1986). Genel Göstergebilim Sorunları. İstanbul: Sözce Yayınları.
• SAYIN, Önal (2014). Göstergebilim ve Sosyoloji. Ankara: Anı Yayıncılık.
• TUNCER, Saniye (2003). Gazete ve Dergilerde Yeralan Mobil Telefon Reklamlarının Göstergebilimsel Açıdan Çözümlenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• YANIK, Hayrullah (2016). “Yapısöküm Üzerine Birkaç Not”, Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi. Cilt 1, Sayı 2.
• YAZICI, İsmet (1997). Kitle İletişiminde İmaj. İstanbul: Anı Yayıncılık, Bilim Yayınları.
• YÜCEL, Tahsin (2008). Yapısalcılık. İstanbul: Can Yayınları.
• VARDAR, Berke vd. (1980). Dilbilim ve Dilbilgisi Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
• https://www.google.com.tr/search?reklamlar (Erişim Tarihi: Mart-Nisan-Mayıs 2016).
• www.tdk.gov.tr (Erişim Tarihi: 22.01.2018)