TELEVİZYONUN İZLEYİCİNİN ALGILAMALARI ÜZERİNDE YETİŞTİRME ROLÜ: BİNGÖL DEVLET HASTANESİNDE YAPILAN ARAŞTIRMA

Yıl 2021, Sayı: 22, 65 - 82, 23.12.2021

Ömer Özer Beyza Sargın

https://doi.org/10.32952/atauniiletisim.996780

Öz

Bu çalışmada, televizyonun insanların sosyal gerçeklik kavramlaştırması ve dünya algılamasına
katkısı (yetiştirme rolü) ortaya konmuştur. Çalışma George Gerbner’ın geliştirdiği yetiştirme
kuramının önermeleri uyarıca gerçekleştirilmiştir. Yetiştirme kuramı kurumsal süreç çözümlemesi,
mesaj sistem çözümlemesi ve yetiştirme çözümlemesi bileşenlerinden oluşmaktadır. Mesaj sistem
için 16-20 Nisan 2018 tarihlerini kapsayan dönemdeAtv, Fox TV, Kanal D, Show TV, TRT 1 ve
TV8’de ana yayın kuşağında çözümleme yapılmıştır. Elde edilen verilerden hareketle yetiştirme
çözümlemesi için uygulanan ankette kullanılmak üzere önermeler geliştirilmiş ve sorular
hazırlanmıştır. Anket, 26-27 Temmuz 2018tarihlerinde Doğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan Bingöl
ilindeki Bingöl Devlet Hastanesinde olasılıklı örneklemeden basit tesadüfi örnekleme yöntemiyle
oluşturulan 112’si kadın, 109’u erkek 221 kişilik bir araştırma grubuna uygulanmıştır. Yapılan yedi
test sonucunda televizyon izleme oranıyla günümüzde tehlikeli bir dünyada yaşamaktayız ve
günümüzde çoğu insan kendini güvende hissetmiyordur ifadelerine katılım derecesi arasında
istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Bu iki teste ilişkin hipotezler dışında kalan
hipotezler kabul edilmiştir. Bu sonuçlara dayanarak, televizyonun insanların dünya algılaması ve
sosyal gerçeklik kavramlaştırması üzerinde rolü olduğu sonucuna vardık. Çalışmanın genelleme
özelliği bulunmamaktadır.

Anahtar Kelimeler

George Gerbner, Yetiştirme Kuramı, Mesaj Sistem Çözümlemesi, Yetiştirme Çözümlemesi

Kaynakça

• BATMAZ, Veysel (1986). Bir Kitle İletişim Aracı Olarak Televizyonun Siyasal ve Toplumsal Etkileri: Ampirik Bir Model Denemesi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Doktora Tezi.
• CORFİELD, James (2017). Network vs. Netflix: A Comparative Content Analysis of Demographics Across Prime-Time Television and Netflix Original Programming, Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements For the Degree of Master of Arts in Journalism College of Information and Communications, University of South Carolina.
• GERBNER, George (1972). “The Violence Profile: Some Indicators of Trends in and the Symbolic Structure of Network Television Drama 1967-1971”, Surgeon General's Report by the Scientific Advisory Committee on Television and Social Behavior, Appendix A., U.S. Government Printing Office: 453-526.
• GERBNER, George (1985). “Mass Media Discourse: Message System Analysis as a Component of Cultural Indicators”, Discourse and Communication, Ed. Teun A. van Dijk, Walter de Gruyter Berlin New York: 13-25.
• GERBNER, George (1986). “The Symbolic Context of Action and Communi¬ca¬tion”, içinde Contextualism and Understanding in Behavioral Science, Ed. Ralph L. Rosnow and Marianthi Georgoudi, New York: Praeger Publisher: 251–268.
• GERBNER, George (1988). “Continuity and Change: Cross Cultural Commu¬nica¬tions Research in the Age of Telecommunications” içinde The World Community in Post-Industrial Society, Ed. Christian Academy, Wooseok Publising Co. : 220-231.
• GERBNER, George (1990). “Stories That Hurt: Tobacco, Alcohol, and Other Drugs in the Mass Media” içinde Youth and Drugs: Society's Mixed Messages, Ed. Hank Resnik, Washington, DC: U.S. Department of Health and Human Services: 53–127.
• GERBNER, George (1996a). “Foreword: Invasion of the Story Sellers” içinde Harvesting Minds: How TV Commercials Control Kids, Ed. Roy F. Fox, Westport, CT: Praeger: ix-xiii.
• GERBNER, George (1998a). “Stories of Violence and the Public Interest”, içinde The Media in Question, Ed. Kees Brants vd., Sage Publication: 135-146.
• GERBNER, George (1998b). “Introduction: Why the Cultural Environment Movement?”, Gazette: The International Journal For Communication Studies, 60: 133-138.
• GERBNER, George (1998c). “The Stories We Tell”, Kültür ve İletişim, 1(1): 17-30.
• GERBNER, George (1993). “Miracles’ of Communication Technology: Powerful Audiences, Diverce Choices, and Other Fairy Tales”, içinde Illuminating the Blind Spots, Ed. Janet Wasko, Ablex.
• GERBNER, George (2000). “Cultivation Analysis: an Overview”, Communication, October-December: 3-12.
• GERBNER, George ve Larry GROSS (1976). “Living With Television: The Violence Profile”, Journal of Communication, 26, 172–194.
• GERBNER, George ve Larry GROSS(1980). “The Violent Face of Television and Its Lessons” içinde Children and the Faces of Television: Teaching, Vio¬len¬ce, Selling, Ed. Edward L. Palmer and Aimee Dorr, Academic Press, A Subsidiary of Harcourt Brace Jovanovich, Publishers: 149-162.
• GERBNER, George vd. (1976). “Violence Profile No. 7: Trends in Network Television Drama and Viewer Conceptions of Social Reality 1967-1975”, April 1976: 1-102.
• GERBNER, George vd. (1979). “The Demonstration of Power: Violence Profile No: 10”, Journal of Communication, 29(3): 177-196.
• GERBNER, George vd. (1980a). “The "Mainstreaming" of America: Violence Profile No.11”, Journal of Communication, Summer: 10-29.
• GERBNER, George vd. (1982). “What Television Teaches About Physicians and Health”, Mobius: A Journal for Continuing Education Professionals in Health Science, April: 44-49.
• GERBNER, George vd. (1986). “Living with Television: The Dynamics of the Cultivation Process”, içinde Perspectives on Media Effects, Ed. Jennings Bryant ve Dolf Zillmann, Lawrence Erlbaum: 17-40.Morgan, Michael ve James Shanahan (1991). “Television and the Cultivation of Po¬litical Attitudes in Argentina”, Journal of Communication 41(1): 88-103.
• GERBNER, George vd. (1994). “Growing up with Television: The Cultivation Perspective”, içinde Media Effects: Advances in Theory and Research, Ed. Jennings Bryant ve Dolf Zillmann, Lawrence Erlbaum: 17-41.
• HERMANN, Erik (2016). The Cultivation Effect of Social Network Site Use on Consumers' Brand Attitudes, Ethnic Diversity Perceptions and Attitudes, Doktora Tezi, Wirtschaftswissenschaftlichen Fakultät der Europa-Universität Viadrina in Frankfurt (Oder) am 06.06.2016.
• HİLL, L. Jeffrey (2015). Female-Parent Perspectıves on the Influence of Sexually Focused Televısıon or Internet Tv Programs and Fılm on the Attıtudes and Behavıors of Adolescent Females: a Qualıtatıve Inquıry, Basılmamış Doktora Tezi, Capella University.
• KANG, John Geun ve Michael Morgan (1988). “Culture Clash: Impact of U.S. Television in Korea”, Journalism Quarterly, 65: 431-438.
• LAU, Hey Yeung (2015). “Cultivation Effects of Television Broadcasting and Online Media” içinde New Media, Knowledge Practices and Multilite¬ra¬cies, Ed. Ma W.K. Will vd., Springer: 13-21.
• MORGAN, Michael (1984). “Heavy Television Viewing and Perceived Quality of Life”, Journalism Quarterly, 61: 499-504.
• MORGAN, Michael (1990). “International Cultivation Analysis”, içinde Cultivation Analysis: New Directions in Media Effects Research, Ed. Nancy Signorielli ve Michael Morgan, Sage Publication: 225-247.
• MORGAN, Michael (1995). “The Critical Contribution of George Gerbner”, içinde A Different Road of Taken, Ed. John A. Lent, WestviewPress: 99-117.
• MORGAN, Michael ve James SHANAHAN (1992). “Comparative Cultivation Analysis Te¬levision and Adolescents in Argentina and Taiwan”, içinde Mass Me¬dia Effects Across Cultures, Ed. Felipe Korzenny vd., Sage Publication: 173-197.
• MORGAN, Michael ve James SHANAHAN (1997). “Two Decades of Cultivation Re¬se¬arch: An Appraisal and Meta-Analysis”, Communication Yearbook, 20: 1-45.
• MORGAN, Michael ve Nancy SİGNORİELLİ (1990). “Cultivation Analysis: Concep¬tua¬lization and Methodology”, içinde Cultivation Analysis: New Direc¬ti¬ons in Media Effects Research, Ed. Nancy Signorielli ve Michael Morgan, Sage Publication: 13-34.
• NJEGOMİR, M. Nicholas (2016). The Impact of Facebook, Twıtter, and Youtube on Millennials' Political Behavıor”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, A Thesis Presented to the Faculty in Communication and Leadership Studies School of Professional Studies Gonzaga University.
• ÖZER, Ömer (2004). Yetiştirme Kuramı: Televizyonun Kültürel İşlevlerinin İncelenmesi, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları; NO. 1578, İletişim Bilimleri Fakültesi Yayınları; NO. 58.
• ÖZER, Ömer (2020). Kamular Türkü Söyleyin George Gerbner’ın Yetiştirme Kuramı Bakımından Özgün Araştırmalar, Literatürk Academia Yayınları.
• ÖZER, Ömer (2021). “Yetiştirme Kuramı: Televizyon ve Twitter’ın Yetiştirme Rolüne Yönelik Türkiye’de Yapılan Bir Araştırma”, Global Media Journal TR Edition, 11 (22) Bahar 2021 Sayısı / Spring 2021: 36-63.
• SHANAHAN, James ve Michael Morgan (1999). Television and its Viewers Culti¬va¬tion Theory and Reseearch, Cambridge University Press.
• SHANAHAN, James vd. (1997). “Green or Brown? Television and the Cultivation of Environmental Concern”, Journal of Broadcasting and Eletronic Media, 41: 305-323.
• SİGNORİELLİ, Nancy (1991). “Adolescents and Ambivalence Toward Marriage A Cultivation Analysis”, Youth and Society, 23(1): 121-49.
• SIGNORIELLI, Nancy ve Michael Morgan (1996). “Cultivation Analysis: Research and Practice”, içinde An Integrated Approach to Communication Theory and Research, Ed. Michael B. Salven ve D.W. Staks, Lawrance Earlbaum Associates Publishers: 111-26.
• TSAY-VOGEL, Mina vd. (2018). “Social Media Cultivating Perceptions Of Privacy: A 5-Year Analysis Of Privacy