SOSYAL MEDYANIN VE ONLİNE ALIŞVERİŞ SİTELERİNİN TÜKETİCİ DAVRANIŞLARINA ETKİSİ ÜZERİNE NİTEL BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2022, Sayı: 23, 1 - 8, 31.03.2022

Melis Karakuş

https://doi.org/10.54614/communicata.2022.1020911

Cited By: 1

Öz

Ortaya çıkan her teknolojik gelişme ile bağlantılı olarak değişen toplumsal hayat, internetin ve sosyal medyanın ortaya çıkışından sonra da değişikliklere uğramıştır. Daha önceleri bireyler tüketimlerini geleneksel yöntemlerle yaparken, günümüzde tüketim alışkanlıkları sosyal medya ve internet siteleri aracılığıyla dijitalleşmiş ve bu dijitalleşme tüketici davranışlarını da etkilemiştir. Sosyal medya, Web 2.0' ın kullanıcıların hizmetine sunulmasıyla beraber tek yönlü bilgi paylaşımı yerini, çift yönlü ve eş zamanlı iletişim ağı ortamına bırakmıştır. Bu da günlük hayatta dijital ortamda vakit geçiren bireyler için sosyal medyayı vazgeçilmez hale getirmiştir. İnternet sitelerinin, hızlı bir şekilde alışveriş yapılabilmesi, kişinin aldığı ürünleri kıyaslayabilmesi, ürün çeşitliliği açısından zengin olması gibi özellikleri tüketicileri internet sitelerine yönlendirmektedir.
Bu çalışma, sosyal medya kullanımının tüketici davranışını ne ölçüde değiştirdiği ve sosyal ağ siteleri ile tüketici davranışları arasındaki ilişkiyi ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Çalışmada nitel bir yöntem olan derinlemesine mülakat yöntemi seçilip, örneklemi farklı yaş gruplarından, farklı demografik özelliklere sahip, online alışveriş sitelerinden veya sosyal medyadan alışveriş yapmış olan bireyler oluşturmaktadır. Çalışmanın sonucunda, bu bireylerin genel bazı sorun ve avantajlara değinmekle birlikte, tümünün kendine has alışveriş deneyimleri olduğu bulgulanmıştır. Çalışmada aynı zamanda bireylerin dijitalleşme ile beraber geliştirdikleri tüketici davranışları da farklı kategorilerde sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

sosyal medya, tüketici davranışları, sosyal ağ siteleri.

Kaynakça

• Arslan, Kahraman (2003). “Otomobil Alımında Tüketici Davranışlarını Etkileyen Faktörler”. İstanbul Ticaret Üniversitesi Dergisi. Sayı. 3. 83-103.
• Aslan, Vildan (2013). “Reklam İletilerinde Tüketici Davranışlarını Belirleyen Psikolojik Etmenler: Üniversitelerin Gazete Reklamları Uygulama Örneği”. TOJDAC. Sayı. 3, Cilt. 3. 9-17.
• Agarwal, Sugandha and Guirat, Rafika Ben (2012). “An Empirical Study Of Various Factors, Influencing The Behavior Of Consumers Towards Fast Food Joints In Indian Market”. Independent Journal Of Management & Production. Issue. 8, Vol. 4. 1341-1364.
• Aktuğlu Karpat, Işıl ve Temel, Ayten (2006). “Tüketiciler Markaları Nasıl Tercih Ediyor? Kamu Sektörü Çalışanlarının Giysi Markalarını Tercihini Etkileyen Faktörlere Yönelik Bir Araştırma”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Sayı. 15, 43-59.
• Avcı, Kemal (2016). “Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Medya Kullanım Alışkanlıklarının Sosyal İlişkilerine Etkisi”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. Sayı. 9, Cilt. 46. 641-655.
• Bauman, Zygmunt (1999). Çalışma Tüketicilik ve Yeni Yoksullar. (Çev. Ümit Öktem). İstanbul: Sarmal Yayınevi.
• Bauman, Zygmunt (2000). Postmodernlik ve Hoşnutsuzlukları. (Çev. İsmail Türkmen). İstanbul: Ayrıntı Yayınevi.
• Bilge, Atıl ve Göksu, Nusret (2010). Tüketici Davranışları. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Cetina, Luliana, Munthiu, Maria Cristiana and Radilescu, Violeta (2012). “Psychological and Social Factors That Influence Online Consumer Behavior”. Procedia-Social and Behavioral Sciences. Issue. 62. 184-188.
• Çağlar, Şebnem (2017). Şövalyelik Mesleği Gazeteciliğe Sosyal Medya Etkisi. Konya: Literarürk Yayınları.
• Ceyhan, Çağla (2017). “Sosyal Medyanın Tüketim Gücü”. Yeni Medya Elektronik Dergi. Sayı. 1, Cilt. 3. 221-226.
• Çakır, Musa (2017). “Tüketicilerin Sosyal Medyada Markalı Ürün Tercihlerinin Satın Alma Davranışları Üzerindeki Etkisi”. İktisadi Yenilik Dergisi. Sayı. 4, Cilt. 3. 52-66.
• Danziger, Pamela (2004). Why People Buy Things They Don't Need: Understanding and Predicting Consumer Behavior. USA: Dearborn Financial Publishing.
• Demir Özcan, Nilüfer (2017). “Bireylerin Tüketimin Nesnesine Dönüşmesinde Sosyal Medya Etkisi”. Sosyoloji Konferansları. Issue. 55, Vol. 1. 277-288.
• Durning, Alan (1998). Ne Kadarı Yeterli? Tüketim Toplumu Ve Dünyanın Geleceği. (Çev. Sinem Çağlayan). Ankara: Tübitak Yayınevi.
• Eröz, Sibel ve Doğdubay, Murat (2012). “Turistik Ürün Tercihinde Sosyal Medyanın Rolü Ve Etik İlişkisi”. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı.1, Cilt. 27, 133-157.
• Furaiji, Fatimah, Łatuszyńska, Malgorzato and Wawrzyniak, Agata (2012). “An Empirical Study of the Factors Influencing Consumer Behaviour in the Electric Appliances Market”. Contemporary Economics. Issue.6, Vol. 3. 76-86.
• Hayta, Bayazıt (2008). “Turizm Pazarlamasında Tüketici Satın Alma Süreci Ve Karşılaşılan Sorunlar”. Kastamonu Eğitim Dergisi. Sayı. 16, Cilt. 1. 31-48.
• Illich, Ivan (2002). Tüketim Köleliği. (Çev. Mesut Karaşahan). İstanbul: Pınar Yayınları.
• İslamoğlu, Hamdi ve Altunışık, Remzi (2017). Tüketici Davranışları. İstanbul: Beta Yayınevi.
• İşlek, Mahmut Sami (2012). “Sosyal Medyanın Tüketici Davranışlarına Etkileri: Türkiye’deki Sosyal Medya Kullanıcıları Üzerine Bir Araştırma”. Karamanoğlu MehmetBey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. 1-180.
• Kazançoğlu, İpek, Üstündağlı, Elif ve Baybars, Miray (2012). “Tüketicilerin Sosyal Ağ Sitelerindeki Reklamlara Yönelik Tutumlarının Satın Alma Davranışları Üzerine Etkisi: Facebook Örneği”. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi. Sayı. 4, Cilt. 8. 159-182.
• Keskin, Sena ve Baş, Mehmet (2015). “Sosyal Medyanın Tüketici Davranışlarına Etkisinin Belirlenmesi”. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. Sayı. 17, Cilt. 3. 51-69.
• Koç, Esra ve Aydın, Fehime (2018). “Cinsiyetin Satın Alma Kararları Üzerindeki Etkisinin Davranışsal İktisat Perspektifinden Değerlendirilmesi”, Social Mentality And Researcher Thinkers Journal. Sayı. 4, Cilt. 10. 298-306.
• Köksal, Yüksel ve Özdemir, Şuayip (2013). “Bir İletişim Aracı Olarak Sosyal Medyanın Tutundurma Karması İçerisindeki Yeri Üzerine Bir İnceleme”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. Sayı.1, Cilt. 18. 323-337.
• Köroğlu, Muhammet Ali (2014). “Tüketim Kültürünün Gençliğe Etkisi Üzerine Bir Değerlendirme”, Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi. Sayı.2, Cilt. 4. 254-269.
• Köseoğlu, Yakup ve Al, Hamza (2013). “Bir Siyasal Propaganda Aracı Olarak Sosyal Medya”. Akademik İncelemeler Dergisi. Cilt.8, Sayı. 3. 103-125.
• Lichev, Georgi (2017). “Psychological Factors In Determining Consumer Behaviour”. Eastern Academic Journal. Vol.1. 8-16.
• Marshall, Gordon (2005). Sosyoloji Sözlüğü. (Çev. Derya Kömürcü- Osman Akınhay). İstanbul: Bilim- Sanat Yayınevi.
• Nisar, Wagar (2014). “Influences of Consumer Behavior: Research about Beverage Brands of Pakistan”. International Journal of Academic Research in Business and Social Science. Issue. 4, Vol. 8. 137-146.
• Noel, Hayden (2009). Consumer Behaviour. Switzerland: AVA Publishing.
• Odabaşı, Yavuz (2006). Tüketim Kültürü Yetinen Toplumdan Tüketen Topluma. İstanbul: Sistem Yayınevi.
• Odabaşı, Yavuz ve Barış, Gülfidan (2018). Tüketici Davranışı. İstanbul: MediaCat.
• Öztürk Engin, Büşra (2015). Tüketici Davranışları. Bursa: Ekin Yayınevi.
• Özer, Ömer (2016). Doyumun Öyküsü. Konya: Literatürk Yayınları.
• Rani, Pinki (2014). “Factors Influencing Consumer Behaviour”. Int. J. Curr. Ress. Issue. 2, Vol. 9. 52-61.
• Sağlam, Murat (2019). “Medya ve Tüketici Davranışları; Üniversite Öğrencileri Üzerinde Bir Nitel Araştırma”. Kusad. Sayı.2, Cilt.1. 35-61.
• Sayımer, İdil (2014). “Yeni Medya Ortamlarında Ağlar Oluşturan Toplumsal Hareket Deneyimleri”. Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırma Dergisi. Sayı. 2. 97- 112.
• Senemoğlu, Olkan (2017). “Tüketim, Tüketim Toplumu ve Tüketim Kültürü: Karşılaştırmalı Bir Analiz”, İnsan& İnsan. Sayı. 4, Cilt. 12. 66- 86.
• Suğur, Nadir (2011). “Toplumsal Değişme ve Küreselleşme”, Toplumsal Değişme Kuramları İçinde. (Ed. Hatice Yeşildal). Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını: 2133. 120-145.
• Telli, Azime (2012). “Mısır Devrimi'nde Sosyal Medyanın Rolü”. Bilge Strateji. Sayı. 4, Cilt. 7. 65-91.
• Tekin, Hasan Hüseyin (2006). “Nitel Araştırma Yönteminin Bir Veri Toplama Tekniği Olarak Derinlemesine Görüşme” İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi. Sayı: 3, Cilt: 13. 101-116.
• Tezcan, Elif Tuba (2017). “Kitap Tüketiminin Dijitalleşmesi Bağlamında Tüketim Davranışı Üzerine Bir İnceleme”, Yeni Medya Elektronik Dergisi. Sayı:1, Cilt: 2. 214- 220.
• Torlak, Ömer (2000). Tüketim Bireysel Eylemin Toplumsal Dönüşümü.İstanbul: İnkılab Yayınevi.
• Uzun, Özlem, Yıldırım Veli ve Uzun, Erman (2016). “Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Olan Ergenlerde Sosyal Medya Kullanım Alışkanlıkları ve Sosyal Medya Bağımlılığı, Benlik Saygısı ve Algılanan Sosyal Destek İlişkisi”. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care. 142-147.
• Ülken, Hilmi Ziya (1969). Sosyoloji Sözlüğü. İstanbul: M.E.B Yayınları.
• Yanıklar, Cengiz (2006). Tüketimin Sosyolojisi. İstanbul: Birey Yayınları.
• Zaltman, Gerald (2014). Tüketici Nasıl Düşünür?. İstanbul: MediaCat Yayınları.