TÜRKİYE TÜRKÇESİNDE ZARF TAMLAMASI/ Adverbial Complements in Turkey Turkish

Yıl 2009, Sayı: 19, - , 27.01.2013

Yusuf Tepeli

Öz

Dizimsel yapıda kelimelerin yüklemle ilişkisiyle cümleler, birbiriyle ilişkisiyle de kelime 

grupları ortaya çıkar. Cümleler yargı bildirirken, kelime grupları yargı bildirmez. Türkçe, cümleye 

göre kelime grupları bakımından daha fazla çeşitlilik gösterir. Buna rağmen söz dizimi öğretiminde 

kelime gruplarına cümle incelemesi kadar yer verilmemekte, dolayısıyla cümlenin ögeleri bulunurken 

kolayca kelime grubunun bir parçası cümlenin ögesi yapılabilmektedir. Ayrıca, ilköğretim ve 

ortaöğretimde genelde, kelime gruplarından tamlayan tamlanan ilişkisi şeklinde kurulan isim 

tamlaması ve sıfat tamlamasından geniş bir şekilde bahsedilmekte, diğer kelime gruplarına ise ya 

çok az yer verilmekte ya da hiç yer verilmemektedir.

Bu çalışmada ilköğretim, ortaöğretim müfredatlarında ve dil bilgisi kitaplarında adı dahi geçmeyen, 

bazı dilbilimciler tarafından sıfat tamlaması olarak değerlendirilen, bazı dilbilimciler tarafından 

da belirteç öbeği adı verilen ancak sınırlı sayıdaki çalışmada zarf tamlaması olarak adlandırılan 

kelime grupları üzerinde duruldu. Zarflar sıfatı ve zarfı pekiştiren, kuvvetlendiren, 

derecelendiren; fiilleri ise durum, zaman, yer, soru ve sayı bakımından belirten kelimelerdir. İşte 

zarf+sıfat, zarf+zarf yapılı kelime grupları zarf tamlaması olarak adlandırıldı ve mevcut dil 

bilgisi eserleri de taranarak zarf, zarf tümleci ve bu türden yapıların genel bir değerlendirmesi 

yapıldı.

Sonuç olarak bu türden yapılar sıfat tamlamasından ayrılarak zarf tamlaması adıyla dil bilgisi 

kitaplarında yer verilmesi hem kelime çeşidi olarak 

zarfın  öğretilmesinde  hem  de  cümlelerin  ögelerine  doğru  ayrılmasında  yarar

sağlayacaktır.

Within the syntactical structure the relation between words and predicates forms sentences and the 

relation between words themselves forms name groups. Sentences express statements whereas word 

groups don’t. Turkish bears a larger variety of word groups rather than of sentences. Nevertheless 

sentence analysis receives much more attention than word group analysis in syntax teaching, and as 

a result, a part of the word group can be misidentified as an element of a sentence. Besides, 

generally in primary and secondary education, adjective complements and noun complements that are 

derived from the word groups’ interrelation  as the modified or the modifier are taught more 

extensively than other word groups.

This study dwells on adverbial complements, which some linguists see as adjective complements and 

others define as indicative groups (belirteç öbeği) and which are not mentioned about in grammar 

books and in the curricula of primary and secondary education. Adverbs are words that intensify and 

 categorize adjectives and adverbs and modify the sense of a verb or their number. Adverb + 

adjective, adverb + adverb structured word groups are defined as adverbial complements and 

available grammar books were scanned and examined according to their approach towards adverbs, 

adverbial complements and similar structures.

By defining such structures as adverbial complements and including them into grammar books will 

result in their distinction from adjective complements, an addition to word variety in Turkish, and 

also an easiness in the correct defining of the elements of a sentence.

Anahtar Kelimeler

-