ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN İÇME NEDENLERİ VE MADDE BAĞIMLILIĞINDAN KORUNMA ÖZ-YETERLİK DAVRANIŞLARININ BELİRLENMESİ VE İÇME NEDENLERİNE DAİR GÖRÜŞLERİ

Yıl 2017, Sayı: 35, 198 - 222, 31.12.2017

Devrim Erginsoy Osmanoğlu

Öz

Bu
araştırmada,  Kafkas Üniversitesi Eğitim
Fakültesi öğrencilerinin Madde Bağımlılığından Korunma
Öz-Yeterlikleri ve içme nedenlerinin bazı sosyo-demografik değişkenler
açısından değerlendirmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, çalışma grubu
2014–2015 öğretim yıllarında Kafkas Üniversitesi Eğitim Fakültesinin farklı programlarda eğitim alan toplam 262
öğrenciden rastlantısal olarak oluşturmuştur.  Bu öğrencilere İçme nedenleri ölçeği ve Madde Bağımlılığından Korunma Öz-Yeterlik Ölçeği
uygulanmıştır. Ayrıca çalışmanın 2. kısmında madde kullanım sorununu
çok boyutlu değerlendirmek amacıyla Rehberlik Psikolojik Danışma Anabilim
Dalında öğrenim gören 176 öğrenciye madde kullanma sebepleri ile madde
kullanmayı tercih etmeyenlerin kullanmama gerekçelerini belirlemek için bir
açık uçlu soru sorulmuştur. Betimsel tarama yöntemi  ve içerik analizi tekniği kullanılan bu
araştırmanın sonucunda üniversite öğrencilerinin Madde bağımlılığından korunma öz-yeterlik ölçeğinin alt boyutları olan uyuşturucu/uyarıcı
maddelerden uzak durma,  baskı altında
iken uyuşturucu/uyarıcı maddelerden uzak durma, uyuşturucu/uyarıcı maddeler
konusunda yardım arama, uyuşturucu/uyarıcı maddeler konusunda arkadaşına destek
olma puanlarının baba eğitim düzeyi, cinsiyet,
ailenin ikamet ettiği bölge,
sınıf düzeyi, güncel dergi okuma alışkanlığı ve Mezun Olduğu Lise
türü değişkenlerine göre anlamlı farklılıklar gösterdiği belirlenmiştir. Ayrıca, öğrencilerin içme nedenlerinin öğrenim
gördüğü bölüm, cinsiyet, mezun olduğu lise türü değişkenlerine göre de farklılaştığı
görülmüştür. Verilerin
analizinde kullanılan içerik analizi tekniğinde ise öğrencilerin olumlu ve
olumsuz cevapları kodlanarak tespit edilmiş en sonunda da bunlar ortak ana
temalar altında birleştirilmiştir. Sonuçlar, 
madde kullanma nedenlerinin başında arkadaşlara ya da çevredeki kişilere
uyum göstermek, eğlenceli bir
ortamda maddenin etkisiyle olumlu duygular yaratmak, olumsuz duygu durumlarından
kaçmak ya da onları azaltmak için madde kullandıklarını göstermiştir. Bu
çalışmada genç katılımcılar kullanmama sebeplerini;  sağlıklı yaşama bilincine, estetik olarak
olumsuz değişimler yaşayacaklarına, 
maddi anlamda kayıplarının olacağına, sosyal ilişkilerinin olumsuz
etkileneceğine, madde kullanımının sorunlarının çözümü olmadığı gibi bilişsel
sebeplere ve son olarak dini açıdan günah sayıldığına dayandırmışlardır. Hem
nitel hem nicel çalışma sonuçlar birbiriyle tutarlı sonuçlar vermiştir.

Anahtar Kelimeler

Bağımlılık, Madde Kullanımı, İçme Nedenleri

Kaynakça

• Alexander, B. (2008). The Globalization Of Addiction: A Study İn Poverty Of The Spirit. Newyork: Oxford University Press
• Amerikan Psikiyari Birliği. (2010). DSM- IV- TR, Tanı Ölçütleri Başvuru El Kitabı. (Çev:Ertuğrul Köroğlu). Ankara: Hekimler Yayın Birliği.
• Balseven ,A., Özdemir, Ç., Tuğ, A., Hancı,H. & Doğan, Y. (2002). Madde Kullanama, Bağımlılıktan Korunma Ve Medya. Sted . 11 (3 ),91. Substance Abuse And Dependence. http://www.csun.edu/~hcpsy002/0135128978_ch9.pdf
• Creswell, J. W. (2003). Research design: Qualitative, quantitative and mixed methods approaches. Thousand Oaks, CA: Sage Publications, Inc.
• Dilbaz, Nesrin. (2012). Madde Bağımlılığında Korunma Ve Tedavi İlkeleri. T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Madde Bağımlılığı Tanı Ve Tedavi Kılavuzu El Kitabı. Ankara: Pozitif Matbaa.
• Guba, E. G. & Lincoln, Y. S. (1994). Competing Paradigms İn Qualitative Research. In N. K https://www.uncg.edu/hdf/facultystaff/tudge/guba%20&%20lincoln%201994.
• Gümüş, İbrahim., Kurt, Murat., Günay Ermurat, Derya. & Feyatörbay, Esra. ( 2011). Lise Öğrencilerinin Madde Bağımlılığı Konusundabilgi, Tutum Ve Davranış Düzeylerinin Belirlenmesi (Erzurum Örneği) .Ekev Akademi Dergisi. (15) 48,321-328.
• Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. (2004). Türkiye Nüfus Ve Sağlık Araştırması 2003. Ankara: http://www.hips.hacettepe.edu.tr/pdf/tnsa2003-anarapor.pdf.
• Hamilton, H. A., Wekerle, C., Paglia-Boak, A., & Mann, R. E. (2012). The Role Of School Connectedness İn The Link Between Family İnvolvement With Child Protective Services And Adolescent Adjustment. Advances İn Mental Health, 11(1), 25–34.
• James, Philip D., Smyth, Bobby P. & Apantaku-Olajide, Tunde. (2013). Substance use and psychiatric disorders in Irish adolescents: a cross-sectional study of patients attending substance abuse treatment service. Mental Health & Substance Use: Dual Diagnosis. 6 (2),124-132.
• Kaptan, Saim. (1998). Bilimsel Araştırma Teknikleri Ve İstatistik Yöntemleri. Ankara: Tekışık Web Ofset Tesisleri.
• Kılıç, N. (2006). Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Ve Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Sigaraya Yönelik Bilgi, Tutum Ve Davranışları. Sağlık Bilimleri Dergisi. 15(2), 87.
• Köknel, Ö. (1998). Bağımlılık-Alkol Ve Madde Bağımlılığı, İstanbul: Altın Kitap Yayınevi.
• Kulaksızoglu, A. (1999). Ergenlik Psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitapevi. Madde bağımlılığı. (chasingthescream.com, erişim (15.02.20017).
• Mark, Tami L. (2008). Mental Health And Substance Abuse Spending By Age, 2003. The Journal Of Behavioral Health Services & Research. (35)3
• Mıkton, Chrıstopher., Tonmyr, Lıl. & Scott, Debbıe. (2012). Commentary: Exploring The Complex Links Between Violence, Mental Health, And Substance Abuse – From Correlates,Through Risk Factors, Towards Causal Pathways. Advances İn Mental Health .11, (1) 87–94.
• Miles, MB. & Huberman, AM. (1994). Qualitative Data Analysis (2nd Edition). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Nıda (National Instıtute On Drug Abuse).2011. Understanding Drug Abuse And Addiction.https://www.drugabuse.gov/sites/default/files/understanding.pdf
• Ögel, K., Eke, C., Erdoğan, N., Taner, S. & Erol, B. (2005). İstanbul’da Gençler Arasında Cinsellik Araştırması Raporu. İstanbul: Yeniden Yayın
• Öztürk, O. & Uluşahin, A.(2015). Ruh Sağlığı ve Bozuklukları. Ankara: Psikiyatri Derneği Basımı.
• Shenghui. Li., Hong, Huang., Gang, Xu., Yong, Cai., Fengrong, Huang. And Xiuxia, Ye. (2013).Substance Use, Risky Sexual Behaviors, And Their Associations İn A Chinese Sample Of Senior High School Students Li Et Al. Bmc Public Health, (13), 295. Türkiye Büyük Millet Meclisi Uyuşturucu Başta Olmak Üzere Madde Bağımlılığı Ve Kaçakçılığı Sorunlarının Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu. (2009). Madde Kullanımı Ve Bağımlılığı İle Kaçakçılığının Önlenmesi Alanlarında Tespit Edilen Sorunlar Ve Çözüm Önerileri. (Edt: Necdet Ünüvar).Meclis Araştırması Komisyonu Raporu Özeti.
• Türkiye Psikiyatri Derneği.(2014). Ruhsal Hastalıklar : Uyuşturucu Madde Bağımlılığı. (Erişim 24.01.2014).Http://Www.Psikiyatri.Org.Tr/Pagepublic.Aspx?Menu=45.
• Türnüklü, A. (2001). Eğitimbilim Alanında Aynı Araştırma Sorusunu Yanıtlamak için Farklı Araştırma Tekniklerinin Birlikte Kullanılması. Eğitim ve Bilim, 26(120), 8–13.
• Uzbay, İ. Tayfun.(2014).Madde Bağımlılığının Tarihçesi, Tanımı, Genel Bilgiler Ve Bağımlılık Yapan Maddeler. Meslek İçi Sürekli Eğitim Dergisi.
• Volkow, N. D. (2012). Principles Of Drug Addiction Treatment A Research-Based Guide. (Third Edition). National Institutes Of Health U.S. Department Of Health And Human Services.
• Volkow, N. D. (2014). M.D. Drugs, Brains, And Behavior The Science Of Addiction. National InstitutedOn Drug AbuseHttps://Www.Drugabuse.Gov/Sites/Default/Files/Soa_2014.Pdf.
• Yeşilay.(2017). 2016 Dünya Uyuşturucu Raporu Açıklandı. http://www.yesilay.org.tr/tr/haberler/detay/2016-dunya-uyusturucu-raporu-aciklandi.
• Yıldırım, A., Ve Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (6. baskı) Ankara: Seçkin Yayıncılık