ÖĞRETMENLERİN KÜLTÜREL SERMAYE YETERLİKLERİNİN İNCELENMESİ: MESLEK LİSELERİ ÖRNEĞİ

Yıl 2017, Sayı: 35, 130 - 143, 31.12.2017

Rasim Tösten , Yunus Emre Avcı , Çiğdem Çelik Şahin

Öz

Bu
araştırmanın temel amacı Türkiye’de meslek liselerinde görev yapan
öğretmenlerin kültürel sermaye yeterliklerinin incelenmesidir. Araştırmada
karma desenlerden açıklayıcı desen (Explanatory Design) kullanılmıştır.Bu
yöntemi kullanmaktaki amaç nicel ve nitel yöntemlerin güçlü yanları
birleştirilerek araştırmayı güçlendirmektir. Bu amaçla nicel kısım için araştırmada
4 ildeki (Antalya, İzmir, İstanbul ve Ankara) meslek liselerinde görev yapan
öğretmenler random yöntemiyle seçilmiştir. Toplamda araştırmanın nicel kısmında
380 öğretmen, Nitel kısmında Adana il merkezinde görev yapan15 öğretmen yer almaktadır.
Araştırmanın nicel kısmında Avcı ve Yaşar (2015) tarafından geliştirilen
“öğretmenlerin kültürel sermaye yeterliği ölçeği” kullanılmış olup nitel kısmı
için yarı yapılandırılmış görüşme formu araştırmacılar tarafından
hazırlanmıştır. Verilerin çözümlenmesinde araştırmanın nicel kısmı için
betimsel  (tanımlayıcı) istatistikler
(yüzde, aritmetik ortalama, frekans, standart sapma) ile değişkenler arası
farkı ortaya koymak için t-testi ve ANOVA testlerinden yararlanılmış, nitel
kısmı için betimsel analizlerden yararlanılarak frekans çıkarma yoluna
gidilmiştir.

Araştırma
sonuçlarından bazıları şöyledir: meslek lisesi öğretmenlerinin kültürel sermaye
yeterlikleri yüksek düzeydedir. Kadın öğretmenlerin erkek öğretmenlere nispeten
kültürel sermaye yeterliği daha yüksektir. Anne babanın eğitim düzeyiyle
öğretmenlerin kültürel sermaye yeterlikleri doğru orantılıdır. Kültürel
sermayeyi engelleyen durumlar çoğunlukla sosyo-ekonomik yapı, alışkanlıklar ve
çalışma yoğunluğudur. Kültürel sermayeyi güçlendirmek için boyutların ayrı ayrı
incelenmesi gerekmektedir. Buna göre entelektüel birikimin artması için okuma
alışkanlığı ve nitelikli eğitime; kültürel etkinliklere katılım için zaman ve
finansal desteğe; kültürel bilinç için değerler eğitimine; kültürel
potansiyelin farkına varmak için ise kültürel gezilere katılımın arttırılmasına
ihtiyaç vardır.

Anahtar Kelimeler

Kültürel Sermaye, Meslek Lisesi, Kültürel Yeterlik

Kaynakça

• Akyüz Y. (2008). Türk Eğitim Tarihinde Çağdaş Anlamda “Öğretmenin Saygınlığı” Kavramına Bir Bakış. Ankara İl Milli Eğitim Dergisi. 9-55. s. 16–23. Avcı, Y. E. (2015). Öğretmenlerin Kültürel Sermaye Yeterliklerinin İncelenmesi.(Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Gaziantep Avcı, Y. E. ve Yaşar, M. (2014). Kültürel Sermaye Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması.International Journal of SocialScienceResearch. Baki, A.,& Gökçek, T. (2012). Karma yöntem araştırmalarına genel bir bakış. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(42), 1-21. Bernhardt, P. E. (2013). TheAdvancementViaIndividualDetermination (AVID) Program: ProvidingCulturalCapitalandCollege Access toLow-IncomeStudents. School CommunityJournal. 23-1. s. 203-222. Bourdieu, P. (1986). “The Forms of Capital”. Handbook of TheoryandResearchfortheSociologyEducation, (Ed: John G. Richardson). New York: GreenwoodPress. Bourdieu, P. (2006). Pratik Nedenler. (Çev: Hülya Uğur Tanrıöver). İstanbul: Hil Yayınları. Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2014).Bilimsel araştırma yöntemleri.Ankara: Pegem Akademi Can, A.(2014).SPSS ile Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi.Ankara: Pegem Akademi Ceylan. A. ve Demircan, N. (2002). Girişimcilerin Başarı, Güç ve Yakın İlişki İhtiyaçlarının Kişilik Özellikleriyle İlişkisi Üzerine Düzce Bölgesi’ndeki Kobi’lerde Bir Araştırma. 21. Yüzyılda Kobi’ler: Sorunlar, Fırsatlar Ve Çözüm Önerileri Sempozyumu. Doğu Akdeniz Üniversitesi İşletme Fakültesi. Creswell, J. W. (2002). Educationalresearch: Planning, conducting, andevaluatingquantitative. New Jersey: UpperSaddleRiver. Çelikten, M., Şanal, M. ve Yeni, Y. (2005). Öğretmenlik Mesleği ve Özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2-19. s. 207-237. Ekşi Uğuz, H. (2010). Kişisel ve Kurumsal Gelişmeye Farklı Bir Yaklaşım. Ankara: Orion Yayınları. Ekşi, A. (1990). Çocuk, Genç ve Ana Babalar. Ankara: Bilgi Yayınevi. Eraslan, A. (2011). Matematik Öğretmeni Adayları ve Kopya: Hiç Çekmedim Desem Yalan Olur! Eğitim ve Bilim. 36-160. s. 52-64. Giroux, H. A. (1983). TheoryandResistance in Education: A PedagogyfortheOpposition. Bergin &Garvey. London. Jaeger, M. M. (2011). DoesCulturalCapitalReallyAffectAcademicAchievement? New EvidencefromCombinedSiblingand Panel Data. Sociology of Education. 84(4) s. 281–298. Köknel, Ö. (1981). Ailede ve Toplumda Ruh Sağlığı. İstanbul: Hürriyet Yayınları. Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis. SagePublication, London, 2. Edition Oral, I. ve Mcgivney, E. J. (2014). Türkiye Eğitim Sisteminde Eşitlik ve Akademik Başarı Araştırma Raporu ve Analiz. Eğitim Reformu Girişimi. İstanbul Sabancı Üniversitesi. Adres: http://erg.sabanciuniv.edu Özcan, A. Y. ve Erdur-Baker, Ö. (2009). Attainment of CulturalCapital in HigherEducationThe Case of Turkey. MediterraneanJournal of EducationalResearch. (6). s. 73-89. Özsoy, C. (2007) Pierre Bourdieu’nün Temel Kavramlarına Giriş. Sosyoloji Notları. (1). s. 15-21. Ankara. Sarıçay, N. (2006). “Türkiye’de Eğitim Sektörünün Sorunları, Eğitimin Ekonomik Boyutu ve Çözümleri...”, İzmir Ticaret Odası Ar&Ge Bülten. İzmir. s. 23-27. Tekışık H. H. (1986). Türkiye’de Öğretmenlik Mesleği ve Sorunları. Çağdaş Eğitim Dergisi. 11-116. s. 1-9. Ünal, A. Z. (2004). Sosyal Tabakalaşma Bağlamında Pierre Bourdieu’nün Kültürel Sermaye Kavramı. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara. Yavuzer, H. (1992). Ana-Baba ve Çocuk. İstanbul: Remzi Kitabevi. Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları