İLKOKUL VE ORTAOKUL ÖĞRETMENLERİNİN ÖRGÜTSEL SİNİZM DAVRANIŞLARI İLE ÖRGÜTSEL SESSİZLİK DAVRANIŞLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2018, Sayı: 37, 1 - 20, 27.12.2018

Tuncay Yavuz Özdemir , Mustafa Orhan

Öz

Bu araştırmanın amacı, ilkokul ve ortaokul öğretmenlerinin
örgütsel sinizm ve örgütsel sessizlik davranışlarına ilişkin görüşlerini
belirleyerek, bu görüşler ile cinsiyet, okul türü ve branş
değişkenleri arasında anlamlı fark olup olmadığını belirlemeye çalışmaktır.
Aynı zamanda ilkokul ve ortaokul öğretmenlerinin örgütsel sinizm davranışları ile örgütsel sessizlik davranışları
arasındaki ilişkinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu
amaçla 2016-2017 eğitim-öğretim yılında Erzurum ili Yakutiye ilçesinde görevli
343 ilkokul ve ortaokul öğretmenine basit tesadüfi
örnekleme yöntemiyle ulaşılmıştır. Araştırma ilişkisel tarama modelindedir. Araştırma verilerini toplamak
için Brandes,
Dharwadkar ve Dean (1999) tarafından geliştirilerek Kalağan (2009) tarafından
açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleriyle geçerlik ve güvenirlik
çalışmaları yapılmış “ Örgütsel Sinizm Ölçeği” ile Kahveci ve Demirtaş (2013a)
tarafından geliştirilen “Örgütsel Sessizlik Ölçeği” kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizinde SPSS 22.0
paket programından yararlanılmıştır. 
Verilerin analizinde frekans, yüzde, aritmetik ortalama, standart sapma
değerleri hesaplanmış; t testi, tek yönlü varyans analizi, korelasyon ve
regresyon analizleri yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre ilkokul ve
ortaokul öğretmenlerinin
örgütsel sinizm ve örgütsel sessizlik davranışlarına ilişkin görüşleri ile
cinsiyetleri, okul türü ve branşları arasında tüm boyutlarda anlamlı bir
farklılık bulunamamıştır. İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin örgütsel sinizm (alt boyutlar toplamı) ve
örgütsel sessizlik tutumları (alt boyutlar toplamı) arasında orta düzeyde
pozitif yönlü anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca; okul ortamı,
duygu, sessizliğin kaynağı, yönetici ve izolasyon değişkenleri birlikte,
örgütsel sinizmi anlamlı bir şekilde yordadığı tespit edilmiştir.

 

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Sinizm, Örgütsel Sessizlik, İlkokul, Ortaokul, Öğretmen

Kaynakça

• Abraham, R. (2000). Organizational cynicism: Bases and conseguences. Genetic, Social and General Psychology Monographs, 126(3), 269-292.
• Alparslan, A. M. (2010). Örgütsel sessizlik iklimi ve işgören sessizlik davranışları arasındaki etkileşim: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi öğretim elemanları üzerinde bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Andersson, L. M. (1996). Employee cynicism: An examination using a contract violation Framework. Human Relations, No. 49, 1395-1418.
• Andersson, L. M., & Bateman T. S. (1997). Cynicism in the workplace: Some causes and effects. Journal of Organizational Behavior, 18, 449-469.
• Bakker, E. D. (2006). Integrity and cynicism: Possibilities and constraints of moral communication, Vol; 20, 119-136.
• Bildik, B. (2009). Liderlik tarzları, örgütsel sessizlik ve örgütsel bağlılık ilişkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü SosyalBilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Botero, I. C., & Dyne, L. V. (2009). Employee voice behavior interactive effects of LMX and power distance in the United States and Colombia. Management Communication Quarterly, 23(1), 84-104.
• Bowen, F., & Blackmon, K. (2003). Spirals of silence: The dynamic effects of diversity on organizational voice. Journal of management Studies, 40(6), 1393-1417.
• Brandes, P, Dharwadkar, R. & Dean, J. W., (1999), Does organizational cynicism matter? Employee and supervisor perspectives on work outcomes. Eastern Academy of Management Proceedings, 150-153.
• Brief, A. P., & Motowidlo, S. J. (1986). Prosocial organizational behaviors. Academy of management Review, 11(4), 710-725.
• Brinsfield, C. T. (2009). Employee silence: Investigation of dimensionality, development of measures, and examination of related factors. Doctoral dissertation, The Ohio State University.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. (22. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Chiaburu, D. S., Peng, A. C., Oh, I. S., Banks, G. C., & Lomeli, L. C. (2013). Antecedents and consequences of employee organizational cynicism: A meta-analysis. Journal of Vocational Behavior, 83(2), 181-197.
• Çakıcı, A. (2007). Örgütlerde sessizlik: sessizliğin teorik temelleri ve dinamikleri. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 145-162.
• Dean, J. W., Brandes, P., & Dharwadkar, E. (1998). Organizational cynicism. The Academy of Management Review, 23(2), 341-352.
• Demirtaş, Z., Özdemir, T. Y. ve Küçük, Ö. (2016). Okulların bürokratik yapısı, örgütsel sessizlik ve örgütsel sinizm arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 22(2), 193-216.
• Dönmez, E. (2016). Örgütsel sosyalleşme ile örgütsel sessizlik arasındaki ilişki. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Dyne, L. V., Ang, S., & Botero, I. C. (2003). Conceptualizing employee silence and employee voice as multidimensional constructs. Journal of management studies, 40(6), 1359-1392.
• Ehtiyar, R. ve Yanardağ, M. (2008). Organizational silence: A survey on employees working in a chain hotel. Tourism and Hospitality Management, 14(1), 51-68.
• Gephart, J. J. K., Detert, J. R., Treviño, L. K., & Edmondson, A. C. (2009). Silenced by fear: The nature, sources, and consequences of fear at work. Research in organizational behavior, 29, 163-193.
• Henriksen, K., & Dayton, E. (2006). Organizational silence and hidden threats to patient safety. Health services research, 41(4p2), 1539-1554.
• Ingram, P. B., Kelso, K. M., & McCord, D. M. (2011). Empirical correlates and expanded interpretation of the MMPI-2-RF Restructured Clinical Scale 3 (Cynicism). Assessment, 18(1) 95-101.
• Johnson, J. L., & O'Leary-Kelly, A. M. (2003). The effects of psychological contract breach and organizational cynicism: Not all social exchange violations are created equal. Journal of Organizational Behavior, 24(5), 627-647.
• Kahveci, G. ve Demirtaş, Z. (2013a). Öğretmenler İçin örgütsel sessizlik ölçeği geliştirme çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (43), 167-182.
• Kahveci, G. ve Demirtaş, Z. (2013b). Okul yöneticisi ve öğretmenlerin örgütsel sessizlik algıları. Eğitim ve Bilim, 38(167), 50-64.
• Kahveci, G. ve Demirtaş, Z. (2015). İlkokul, ortaokul ve lise öğretmenlerinin örgütsel sinisizm algılarının incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(52), 69-85.
• Kalağan, G. (2009). Araştırma görevlilerinin örgütsel destek algıları ile örgütsel sinizm tutumları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Kalağan, G. ve Güzeller, C. O. (2010). Öğretmenlerin örgütsel sinizm düzeylerinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(27), 83-97.
• Kalay, F., Oğrak, A. ve Nişancı, Z. N. (2014). Mobbing, örgütsel sessizlik ve örgütsel sinizm ilişkisi: Örnek bir uygulama. Kastamonu University Journal of Economics & Administrative Sciences Faculty, 4(2), 127-143.
• Karacaoğlu, K. ve İnce, F. (2012). Brandes, Dharwadkar ve Dean’in (1999) Örgütsel sinizm ölçeği Türkçe formunun geçerlilik ve güvenilirlik çalışması: Kayseri Organize Sanayi Bölgesi Örneği. Business and Economics Research Journal, 3 (3), 77-92.
• Karacaoğlu, K. ve İnce, F. (2013). Pozitif örgütsel davranışın örgütsel sinizm üzerindeki etkileri: Kayseri ilindeki imalat sanayi işletmelerinde bir uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(1), 181-202.
• Karacaoğlu, K. ve Küçükköylü, C. (2015). İşgören sessizliğinin örgütsel sinizme etkisi: Kamu çalışanları üzerine bir araştırma/The Effect of Employee Silence on Organizational Cynicism: A Study on Public Employees. Ege Akademik Bakış, 15(3), 401-408.
• Karagöz, Y. (2016). SPSS 23 ve AMOS uygulamalı istatistiksel analizler. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Liu, D., Wu, J., & Ma, J. C. (2009, July). Organizational silence: A survey on employees working in a telecommunication company. In Computers & Industrial Engineering, 2009. CIE 2009. International Conference on (pp. 1647-1651). IEEE.
• Morrison, E. W., & Milliken, F. J. (2000). Organizational silence: A barrier to change and development in a pluralistic world. Academy of Management review, 25(4), 706-725.
• Nartgün, Ş. S. ve Kartal, V. (2013). Öğretmenlerin örgütsel sinizm ve örgütsel sessizlik hakkındaki görüşleri (Teachers’ Perceptions on Organizational Cynicism and Organizational Silence).... doi number: 10.14686/201321980. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 47-67.
• Naus, F., Van Iterson, A., & Roe, R. (2007). Organizational cynicism: Extending the exit, voice, loyalty, and neglect model of employees' responses to adverse conditions in the workplace. Human Relations, 60(5), 683-718.
• Özcan, E. (2014). Öğretmenlerin örgütsel adalet algıları ile örgütsel sinizm tutumları. arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Pallant, J. (2016). SPSS kullanma kılavuzu SPSS ile adım adım veri analizi. (S. Balcı ve B. Ahi, Çev.). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Perlow, L., & Williams, S. (2003). Is silence killing your company? Harvard Business Review, (May), 3-8.
• Pinder, C. C., & Harlos, K. P. (2001). Employee silence: Quiescence and acquiescence as responses to perceived injustice. In Research in personnel and human resources management (pp. 331-369). Emerald Group Publishing Limited.
• Premeaux, S. F. (2001). Breaking the silence: Toward an understanding of speaking up in the workplace. Doctoral dissertation, McNeese State University.
• Premeaux, S. F., & Bedeian, A. G. (2003). Breaking the silence: The moderating effects of self-monitoring in predicting speaking up in the workplace. Journal of management Studies, 40(6), 1537-1562.
• Richardsen, A. M., Burke, R. J., & Martinussen, M. (2006). Work and health outcomes among police officers: The mediating role of police cynicism and engagement. International Journal of Stress Management, 13(4), 555-574.
• Rousseau, D. M., & Tijoriwala, S. A. (1998). Assessing psychological contracts: Issues, alternatives and measures. Journal of organizational Behavior, 19, 679-695.Shea, L. (2010). The cynic enlightenment: Diogenes in the salon. The Johns Hopkins University Press, Baltimore, Maryland.
• Stanley, D. J., Meyer, J. P., & Topolnytsky, L. (2005). Employee cynicism and resistance to organizational change. Journal of Business and Psychology, 19(4), 429-459.
• Tangirala, S., & Ramanujam, R. (2008). Employee silence on critical work issues: The cross level effects of procedural justice climate. Personnel Psychology, 61(1), 37-68.
• TDK, Türkçe Sözlük. http://www.tdk.gov.tr. (15.06.2017)
• Tecimen, M. (2013). Örgütsel sessizlik ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişkinin incelenmesi: Konaklama işletmeleri üzerinde bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Tokgöz, N. ve Yılmaz, H. (2008). Örgütsel sinizm: Eskişehir ve Alanya’daki otel işletmelerinde bir uygulama. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 283-305.
• Torun, Y. (2016). Personel güçlendirme ve işten ayrılma niyeti ilişkisinde örgütsel sinizmin aracılık rolü: Örgütsel sinizm ölçeği geliştirmeye yönelik bir araştırma. Yayınlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Tülübaş, T. ve Celep, C. (2014). Öğretim elemanlarının sessiz kalma nedenleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(29-1), 280-297.
• Ünlü, Y. Hamedoğlu, M. A. ve Yaman, E. (2015). Öğretmenlerin örgütsel adalet algıları ve örgütsel sessizlik düzeyleri arasındaki ilişki. Sakarya University Journal of Education, 5(2), 140-157.
• Vakola, M., & Bouradas, D. (2005). Antecedents and consequences of organisational silence: an empirical investigation. Employee Relations, 27(5), 441-458.
• Vice, S. (2011). Cynicism and morality. Ethical Theory and Moral Practice, 14(2), 169-184.
• Wanous, J. P., Reichers A. E., & Austin, J. T. (1994). Organizational cynicism: An initial study. Academy of Management Proceedings, 269-273.
• Yıldırım, B. (2016). Örgütsel sessizliğin iş tatmini ve işten ayrılma niyeti üzerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yıldız, K., Akgün, N. ve Yıldız, S. (2013). İşe yabancılaşma ile örgütsel sinizm arasındaki ilişki. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(6), 1253-1284.