TÜRKİYE’DE ÖRGÜN EĞİTİMİN AFET EĞİTİMİ YETERLİLİĞİ AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2018, Sayı: 37, 114 - 127, 27.12.2018

Ebru İnal , Edip Kaya , Kerim Hakan Altıntaş

Öz

Amaç:
Bu çalışma, Türkiye’de ki örgün eğitimin (ilk ve orta
öğretim) afet eğitimi açısından mevcut durumu ve uluslararası ölçütler
tarafından değerlendirilmesini amaçlamaktadır. Yöntem: Bu çalışmanın ilk
aşamasında, Milli Eğitim Bakanlığı’nın ilköğretim ve ortaöğretim olmak üzere
ders programlarında yer alan 44 ders ve içeriği incelenmiştir.  Bu dersler içerisinde yer alan tüm üniteler
ve konular başta birebir afet içeriği olmak üzere, afet türleri (yangın,
deprem, göç vb) ve iklim değişikliği olarak ele alınmıştır. Çalışmanın ikinci
aşamasında ise, Birleşmiş Milletlerin Uluslararası Risk Azaltımı Stratejisi
(UNISDR) tarafından gelişmekte olan ülkeler için eğitim müfredatlarında
beklenilen sorulara cevaplar aranmış ve tartışılmıştır. Bulgular: İlköğretim
düzeyinde afetlerle ilgili konuları içeren dersler; hayat bilgisi, fen
bilimleri, sosyal bilgiler dersi ve seçmeli bir ders olan “Şehrimiz” dir.  Orta öğretim düzeyinde ise ilgili konuları
içeren dersler; biyoloji ve coğrafya dersidir. Öğrencilere örgün eğitim
düzeyinde yalnızca deprem odaklı ve doğal afetlere yönelik bir bakış açışı kazandırılmaktadır.
Sonuç: Türkiye’nin ilköğretim ve ortaöğretim düzeyinde gerçekleştirilen
eğitim müfredatının UNISDR tarafından gelişmekte olan ülkeler için beklenilen
eğitim müfredatı açısından yetersiz olduğu çok açıktır. Afetleri yalnızca doğal
kaynaklı afetler olarak ele almayan, tüm tehlikeleri ve oluşturabilecek
incinebilirlik durumlarını ele alan ilk ve orta öğrenim düzeyinde eğitim
içerikleri oluşturulmalıdır. 

Anahtar Kelimeler

Deprem, Afet eğitimi, Örgün eğitim, müfredat

Kaynakça

• ADRC (Asian Disaster Reduction Center). (2005). Total disaster risk management-good practices. UN World Conference on Disaster Reduction Kobe, Japan. http://www.adrc.asia/publications/TDRM2005/TDRM_Good_Practices/PDF/PDF-2005e/Chapter1_1.2.pdf. p.5.
• AFAD (Afet ve Acil Durum Yönetim Başkanlığı). (2014). Müdahale, İyileştirme ve Sosyoekonomik Açıdan 2011 Van Depremi, Ankara-Türkiye
• ANDERSON, M., DOBARDZIC, S., GARDINER, D. (2006). Climate change and insurance: An agenda for action in the United States. Allianz Group and WWF. p.9.
• AUSTRALIAN COUNTER DISASTER COLLEGE (1983). Public Education, AGPS, Canberra. p.1
• GAGNON, A. (1997). Emergency preparedness: myth and reality. Emergency Preparedness Digest. 24:23-25.
• GÜNDOĞDU, O., IŞIK, Ö., KOÇ, S. (2012). Marmara ve çevresinde deprem tehlikesi. Okmeydanı Tıp Dergisi 28(Ek sayı 2):71-81, 2012 doi:10.5222/otd.supp2.2012.071. p.72.
• GÜLER, H. (2008). Zarar azaltmanın temel ikeleri. M. Kadıoğlu, E. Özdamar (Ed). Afet zararlarını azaltmanın temel ilkeleri içinde (35-50) Ankara: JICA Türkiye Ofisi, Yayın No: 2
• INAL, E., & OZVARIS, S. B. (2017). Evaluation of disaster education from a pedagogical and andragogical (adult learning theory) perspective and recommendations. Prehospital and Disaster Medicine, 32(S1), S212-S212.
• KANDEL, E. R. (2007). In search of memory: The emergence of a new science of mind, WW Norton & Company.
• KIRIKKAYA-BULUŞ, E., OĞUZ-ÜNVER, A., & ÇAKIN, O. (2011). Teachers views on the topic of disaster education at the field on elementary science and technology curriculum. Necatibey Faculty of Education Electronic Journal of Science and Mathematics Education, 5(1), 24-42.
• MUSACCHIO, G., FALSAPERLA, S., BERNHARDSDÓTTIR, A., FERREIRA, M., SOUSA, M., CARVALHO, A. & ZONNO, G. (2016). Education: Can a bottom-up strategy help for earthquake disaster prevention? Bulletin of Earthquake Engineering, 14, 2069-2086.
• MUTTARAK, R. & LUTZ, W. (2014). Is education a key to reducing vulnerability to natural disasters and hence unavoidable climate change? Ecology and Society, 19.
• ÖCAL, A. (2007). A research elementary school preservice teacher’s earthquake knowledgelevel. Mehmet Akif Ersoy University Educational Faculty Journal, 13, 104-110.
• SAMUEL W. N. (2005). Public education for disaster management: A phenomenographic investigation. E print, Chicago. https://eprints.qut.edu.au/16162/1/Samuel_Nielsen_Thesis.pdf. p.17.
• SEYMEN, A. AND AKIN, D. (No date). Disaster management system of Turkey and Lessons Learned from 1999 big earthquakes”. Presentation. Turkish republic. Ministry of Public Works and Settlement. General Directorate of Disaster Affairs Erişim Tarihi:05.12.2017 http://www.jst.go.jp/asts/asts_mon/files/dr_akin/DrAkin_Presentation.pdf. p.3
• ŞIMŞEK, C. (2007). Children’s ideas about earthquakes. Journal of Environmental & Science Education, 2 (1),14–19.T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI. Öğretim Programlarını İzleme ve Değerlendirme Sistemi Öğretim Programları. http://mufredat.meb.gov.tr/Programlar.aspx. Erişim Tarihi: 01.01.2018.
• T.B.M.M. (2010). TBMM deprem riskinin araştırılarak deprem yönetiminde alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla kurulan meclis araştırması komisyonu. Yasama yılı:4 (S.Sayısı:549)
• T.C.MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI. Okul Tabanlı Afet Eğitimi Projesi. http://okultabanliafetegitimi.meb.gov.tr/hakkinda.aspx Erişim Tarihi: 11.01.2018
• UNITED NATIONS (UN), DEPARTMENT OF HUMANITARIAN AFFAIRS. (1992). Internationally agreed glossary of basic terms related to disaster management. (DNA/93/36).p:1 United Nations. Geneva.
• UNITED NATIONS (UN). (2006). World disaster reduction campaign 2006-2007. Disaster risk reduction begins at school. Case Study: Let’s be prepared An educational project about disasters in Cuba.p.15 www.unisdr.org/wdrc-2006-2007. Erişim Tarihi: 01.12.2017.
• UNESCO (United Nations Educational, Scientific And Cultural Organization) and UNICEF (United Nations International Children's Emergency Fund) (2012). Disaster risk reduction in school curricula: case studies from thirty countries. (Authors David Selby and Fumiyo Kagawa). pp:10-209. ISBN 978-92-3-001087-4.
• UNISDR (United Nations International Strategy for Disaster Reduction). (2002). Disaster Reduction and Sustainable Development. Erişim Tarihi: 03.11.2017. http://www.gdrc.org/uem/disasters/disenvi/DR-and-SD-English.pdf .p.8.
• UNISDR (United Nations International Strategy for Disaster Reduction) (2005). Hyogo framework for action 2005-2015: Building the resilience of nations and communities to disasters. Kobe. http://www.unisdr.org/files/1037_hyogoframeworkforactionenglish.pdf. p.1
• UNISDR (United Nations International Strategy for Disaster Reduction). (2007). Words Into action: A guide for implementing the Hyogo Framework. http://www.unisdr.org/files/594_10382.pdf. p.57-67.
• WISNER B. (2006). Let Our Children Teach Us! A Review of the Role of Education and Knowledge in Disaster Risk Reduction. www.unisdr.org/let-our-children-teach-us.p:18Erişim Tarihi: 01.12.2017