ÖĞRETMENLİK YOLUNDA FEN ÖĞRETİMİ LABORATUVAR UYGULAMALARI DERSİ: BİR DURUM ÇALIŞMASI

Yıl 2019, Sayı: 39, 22 - 47, 30.12.2019

Erhan Ceylan Sibel Güzel Yüce Yasemin Koç

https://doi.org/10.33418/ataunikkefd.649293

Cited By: 5

Öz

Bu çalışmada, fen bilgisi öğretmenliği lisans programında verilen fen öğretimi laboratuvar uygulamaları (FÖLU) dersinin öğretimine ilişkin öğretmen adaylarının eğitimsel ihtiyaçlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada nitel araştırma desenlerinden durum çalışması kullanılmıştır. Araştırma birimini Türkiye’nin güneyindeki bir üniversitede FÖLU dersini alan öğretmen adayları oluşturmaktadır. Araştırma için bu dersi alan öğretmen adaylarından ve dersi veren öğretim üyesinden de gerekli izinler alınmıştır. Veri toplama aracı olarak görüşme formu hazırlanmış ve uzman görüşleri doğrultusunda şekillendirilerek toplam on iki öğretmen adayıyla görüşülmüştür. Görüşmeye ilişkin ses kayıtlarının transkriptleri çıkarılmış ve görüşme soruları doğrultusunda tümevarımsal bir yaklaşımla veriler analiz edilmiştir. Veriler alt kategori ve en çok tekrar eden kodlara ilişkin katılımcılardan doğrudan alıntılar yapılarak geçerlik arttırılmaya çalışılmıştır. İlk analizlerden 6 ay sonra iki araştırmacı tekrar bir araya gelip görüşme soruları doğrultusunda transkriptlerden elde edilen kategori ve alt kategorilerin elde edilip edilmediğine ilişkin görüşlerini karşılaştırmışlardır. Karşılaştırma sonucunda, iki araştırmacı arasındaki görüş birliği 0,86 olarak hesaplanmıştır. Yapılan analiz sonucunda, FÖLU dersi öğretim programı ögelerinin (amaç, içerik, öğretme-öğrenme süreci ve ölçme ve değerlendirme) öğretim sürecini destekleyen hususlar yanında geliştirilmesi gereken hususlar da olduğuna ilişkin görüş belirttikleri görülmektedir. Elde edilen araştırma sonuçları doğrultusunda uygulamadaki programa ilişkin öneriler yanında derse ilişkin örtük programın etkililiğini artırmaya yönelik de önerilerde bulunulmuştur. 

Anahtar Kelimeler

Fen bilgisi öğretmen adayları, Fen Bilgisi Öğretmen yetiştirme programı, Fen öğretimi laboratuvar uygulamaları dersi, öğrenme ve öğretme süreci

Kaynakça

• Akgün, Ş. (1995). Fen Bilgisi Öğretimi (5. Baskı), Ankara.
• Alpaut, O. (1993). Fen Öğretiminin Verimli ve İşlevsel Hale Getirilmesi. Ortaöğretim Kurumlarında Fen Öğretimi ve Sorunları Sempozyumu. Ankara.
• Arslan, A., Ogan Bekiroğlu, F., Süzük, E., & Gürel, C. (2014). Fizik laboratuvar derslerinin araştırma-sorgulama açısından incelenmesi ve öğretmen adaylarının görüşlerinin belirlenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 11(2), 3-37.
• Ayas, A., Çepni, S. ve Akdeniz, A. R. (1994). Fen bilimleri eğitiminde laboratuvarın yeri ve önemi; tarihsel bir bakış. Çağdaş Eğitim Dergisi, 204, 21-25.
• Ayvacı. M. Ş. & Küçük. M. (2005). İlköğretim okulu müdürlerinin fen bilgisi laboratuvarlarının kullanımı üzerindeki etkileri. Milli Eğitim Dergisi, 165, 1–9.
• Azizoğlu, N., Uzuntiryaki, E. (2006). Kimya laboratuvarı endişe ölçeği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 55-62.
• Balbağ, M.Z. & Anılan, B. (2014). Fen bilgisi ve sınıf öğretmen adaylarının fen bilgisi laboratuvar uygulamaları derslerine yönelik görüşlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(4), 309-320.
• Balbağ, M. Z., Leblebicier, K., Karaer, G., Sarıkahya, E., & Erkan, Ö. (2016). Türkiye’de fen eğitimi ve öğretimi sorunları, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(3), 2146-9199.
• Böyük, U., Demir, S. ve Erol, M. (2010). Fen ve teknoloji dersi öğretmenlerinin laboratuvar çalışmalarına yönelik yeterlik görüşlerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. Tubav Bilim Dergisi, 3(4), 342-349.
• Demircioglu, T., & Ucar, S. (2015). Investigating the Effect of Argument-Driven Inquiry in Laboratory Instruction. Educational Sciences: Theory and Practice, 15(1), 267-283.
• Duru, M. K., Demir, S., Önen, F., & Benzer, E. (2011). Sorgulamaya dayalı laboratuar uygulamalarının öğretmen adaylarının laboratuar algısına tutumuna ve bilimsel süreç becerilerine etkisi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 33, 25-44.
• Ekici, G. (1996). “Biyoloji öğretmenlerinin öğretimde kullandıkları yöntemler ve karşılaştıkları sorunlar”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Erten, S. (1991). “Biyoloji laboratuvarlarının önemi ve laboratuvarda karşılaşılan problemler”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Güneş, M. H., Şener, N., Topal Germi, N., & Can, N. (2013). Fen ve teknoloji dersinde laboratuar kullanımına yönelik öğretmen ve öğrenci değerlendirmeleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2013), s.1-11.
• Gürdal, A. (1991). İlkokul fen eğitiminde laboratuvar ve araç kullanımı. Marmara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3, 145–155.
• Hewitt, P. G. (1998). Conceptual physics (8th ed.). One Jacob Way, Reading, MA01867, USA: Addison Wesley Longman, Inc.
• Hofstein, A. (2004). The laboratory in chemistry education: Thirty years of experience with developments, implementation, and research. Chemistry Education: Research and Practice, 5(3), 247–264.
• İdin Ş , Aydoğdu C . (2016) Fen Bilimleri Dersinde Laboratuvar Tekniğinin Doğru Kullanımı Üzerine Öğrenci Görüşleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2016; 5(2): 606-635.
• Karaca, A., Uluçınar, Ş., Cansaran, A. (2006). Fen bilgisi eğitiminde laboratuvarda karşılaşılan güçlüklerin saptanması. Milli Eğitim Dergisi, 170, 250-259.
• Kaya, H. & Böyük, U. (2011). Fen bilimleri öğretmenlerinin laboratuvar çalışmalarına yönelik yeterlikleri. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fen Bilimleri Dergisi, 27(1), 126-134.
• Kılıç Mocan, D., Keleş, Ö., & Uzun, N. (2015). Fen bilimleri öğretmenlerinin laboratuvar kullanımına yönelik özyeterlik inançları: laboratuvar uygulamaları programının etkisi.
• Lazarowitz, R., & Tamir, P. (1994). Research on using laboratory instruction in science. In D. L. Gabel (Ed.), Handbook of research on science teaching and learning (pp. 94–130). New York: Macmillan.
• MEB. (2005). İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programı. Ankara.
• MEB (2013). Fen Bilimleri Dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. Ankara.
• MEB (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Devlet Kitapları Basım Evi.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis (2nd edition). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Morgil, F. İ., & Yılmaz, A. (1999). Fen öğretmeninin görevleri ve nitelikleri, fen öğretmeni yetiştirilmesine yönelik öneriler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(15).
• Nakiboğlu, C., Sarıkaya, Ş. (1999). Ortaöğretim kurumlarında kimya derslerinde görevli öğretmenlerin laboratuvardan yararlanma durumunun değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 395-405.
• Nakiboğlu, C., & Sarıkaya, Ş. (2000). Kimya öğretmenlerinin derslerinde laboratuvar kullanmalarına mezun oldukları programın etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 8 (1), 95-106.
• Polacek, K. M., & Keeling, E. L. (2005). Easy ways to promote inquiry in a laboratory course the power of student questions. Journal of College Science Teaching, 35(1), 52-55.
• Saka, M. (2002). Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin fen bilgisi laboratuvarı uygulamaları ve laboratuvar şartlarına ilişkin görüşleri. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 16 - 18 Eylül, Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
• Sert Çıbık, A. ve İnce Aka, E. (2016). Genel Fizik Laboratuvarı II Dersinde Kullanılan Proje Tabanlı Öğretim Yönteminin Öz-Yeterlilik, Tutum ve Başarıya Etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24 (2), 511-534.
• Singer, S. R., Hilton, M.L. and Schweingruber, H.A. (2006). America's Lab Report: Investigations in High School Science. Committee on High School Science Laboratories: Role and Vision, National Research Council, National Academies Press, Washington D.C., 32–106.
• Şimşek, H. & Yıldırım, A. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Telli, A., Yıldırım ,İ. H., Şensoy, Ö., Yalçın, N. (2004). İlköğretim 7. sınıflarda basit makinalar konusunun öğretiminde laboratuvar yönteminin öğrenci başarısına etkisinin araştırılması. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3, 291-305.
• Tobin K. G. (1990). Research on science laboratory activities; In pursuit of better questions and answers to improve learning. School Science and Mathematics, 90, 403-418.
• Uluçınar, Ş., Cansaran, A., Karaca, A. (2004). Fen bilimleri laboratuvar uygulamalarının değerlendirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(4), 465-475.
• Uluçınar, Ş., Doğan, A., & Kaya, O. N. (2008). Sınıf öğretmenlerinin fen öğretimi ve laboratuvar uygulamalarına ilişkin görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(2), 485-494.
• Yılmaz, A., & Morgil, (1999). F. İ. Kimya öğretmenliği öğrencilerinin laboratuvar uygulamalarında kullandıkları laboratuvarların şimdiki durumu ve güvenli çalışmaya ilişkin öğrenci görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(15). Yin, R. K. (2014). Case Study Research: Design and Methods (5th ed.). Los Angeles, CA: Sage.
• Yin, R. K. (2014). Case Study Research: Design and Methods (5th ed.). Los Angeles, CA: Sage.