GENÇ YETİŞKİNLERDE SOSYAL MEDYA BAĞIMLILIĞI, YALNIZLIK VE YAŞAM DOYUMU ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2020, Sayı: 40, 66 - 85, 30.06.2020

Müge Yukay Yüksel , Ayşe Çini , Büşra Yasak

https://doi.org/10.33418/ataunikkefd.676402

Cited By: 19

Öz

Bu araştırmada , genç yetişkinlerin sosyal medya bağımlılığı, yalnızlık ve yaşam doyumu düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi ve bu ilişkinin cinsiyet, yaş, medeni durum, sosyoekonomik düzey değişkenlerine göre farklılaşıp farklılaşmadığını ortaya koymak amaçlanmıştır.Araştırmada ilişkisel tarama yöntemi kullanılmıştır.Araştırmanın çalışma grubunu 531 genç yetişkin oluşturmaktadır. Katılımcılara Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği, U.C.L.A. Yalnızlık Ölçeği, Yaşam Doyumu Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu uygulanmıştır.Verilerin analizinde Spearman Brown sıra farkları korelasyonu, bağımsız örneklem t testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) yapılmıştır.Araştırmada bulgularına göre katılımcıların sosyal medya bağımlılık, yaşam doyumu ve yalnızlık düzeylerinin cinsiyet ve medeni duruma göre manidar olarak farklılaştığı tespit edilmiştir. Yalnızlık ve yaşam doyumu arasında negatif yönde, sosyal medya arasında pozitif yönde manidar bir ilişki bulunmuştur. yaşam doyumu

Anahtar Kelimeler

sosyal medya bağımlılığı, yalnızlık, yaşam doyumu

Kaynakça

• Afo, I. Ve Sevi, O. M. (2019). Yalnızlık, utangaçlık, algılanan sosyal destek ve yaşam doyumunun problematik internet kullanımı ile ilişkisi. Uluslararası Ruh Sağlığında Toplumsal Farkındalık Kongresi.
• Akçay, H. (2011). Kullanımlar ve doyumlar yaklaşımı bağlamında sosyal medya kullanımı: Gümüşhane Üniversitesi üzerine bir araştırma. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 33, 137-162.
• Akyazı, E., & Ünal, A. T. (2013). İletişim fakültesi öğrencilerinin amaç, benimseme, yalnızlık düzeyi ilişkisi bağlamında sosyal ağları kullanımı. Global Media Journal TR, 3(6), 1-24.
• Al-Rahmi, W., & Othman, M. (2013). The impact of social media use on academic performance among university students: A pilot study. Journal of information systems research and innovation, 4(12), 1-10.
• Andreassen, C. S., Pallesen, S., & Griffiths, M. D. (2017). The relationship between addictive use of social media, narcissism, and self-esteem: Findings from a large national survey. Addictive behaviors, 64, 287-293.
• Andreassen, C. S., Billieux, J., Griffiths, M. D., Kuss, D. J., Demetrovics, Z., Mazzoni, E., & Ateş (2018). Üniversite öğrencilerinde duygusal zekânın sosyal medya bağımlılığına etkisi Yüksek lisans tezi, Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.
• Ayaroğlu, N.S. (2002). The relationship between internet use and loneliness of university students. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Balaban, E. (2015). Çocuk Destek Merkezlerinde Kalan 12-18 Yaş Arasındaki Ergenlerin Stresle Başa Çıkma Tarzlarının Yalnızlık ve Yaşam Doyumu Değişkenleri İle İlişkilerinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ufuk Üniversitesi, Ankara.
• Balcı, Ş. ve Gölcü, A. (2013). Facebook Addiction among University Students in Turkey: Selcuk University Example.‖ Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 34, 34, 255–278.
• Balcı, Ş., & Koçak, M. C. (2017). Sosyal medya kullanımı ile yaşam doyumu arasındaki ilişki: üniversite öğrencileri üzerinde bir araştırma. Uluslararası İletişimde Yeni Yönelimler Konferansı
• Başoğlu, U. D., & Yanar, Ş. (2017). Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Medya Kullanım Amaçları ve Alışkanlıklarının Belirlenmesi. Kilis 7 Aralık Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 1(2), 6-13. Bayraktar, D. M., Hopcan, E. P., & Hopcan, S. (2013). Adoption Of Social Networks and Loneliness Situations Of Candidate Teachers. Journal of Hasan Ali Yücel Faculty of Education/Hasan Ali Yücel Egitim Fakültesi Dergisi (HAYEF), 10(2). Blackwell, D., Leaman, C., Tramposch, R., Osborne, C., & Liss, M. (2017). Extraversion, neuroticism, attachment style and fear of missing out as predictors of social media use and addiction. Personality and Individual Differences, 116, 69-72.
• Bozoglan, B., Demirer, V. and Sahin, I. (2013) Loneliness, self-esteem, and life satisfaction as predictors of Internet addiction: A cross-sectional study among Turkish university students. Scandinavian Journal of Psychology, 54, 313-319.
• Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Atıf İndeksi, 001-214.
• Çağır, Gülden (2010). Lise Ve Üniversite Öğrencilerinin Problemli İnternet Kullanım Düzeyleri İle Algılanan Esenlik Halleri Ve Yalnızlık Düzeyleri Arasındaki İlişki, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Çakır, Ö ve Oğuz, E . (2017). Lise Öğrencilerinin Yalnızlık Düzeyleri ile Akıllı Telefon Bağımlılığı Arasındaki İlişki. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13 (1), 418-429. DOI: 10.17860/mersinefd.290711
• Çapan, B. Eraslan., & Sarıçalı, M. (2016). Problemli Facebook Kullanımında Sosyal ve Duygusal Yalnızlığın Rolü. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3).
• Çayırlı, E. (2017). Sosyal Medya Kullanım Özelliklerinin Kişilik Yapılanmaları, Yaşam Doyumu ve Depresyon Açısından İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Işık Üniversitesi, İstanbul.
• Çeçen, A.R. (2007). “Üniversite Öğrencilerinin Cinsiyet ve Yaşam Doyumu Düzeylerine Göre Sosyal ve Duygusal Yalnızlık Düzeylerinin İncelenmesi”, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), ss.180-190.
• Çelik, Ç. B., & Odacı, H. (2013). The relationship between problematic internet use and interpersonal cognitive distortions and life satisfaction in university students. Children and Youth Services Review, 35(3), 505-508.
• Çiftçi, H. (2018). Üniversite öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığı. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(4). Creswell, J. W. (2002). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative(pp. 146-166). Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall. Dağlı, A., & Baysal, N. (2016). Yaşam Doyumu Ölçeğinin Türkçe'ye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Electronic Journal of Social Sciences, 15(59). Davis, M. H., & Kraus, L. A. (1989). Social Contact, Loneliness, and Mass Media Use: A Test of Two Hypotheses 1. Journal of Applied Social Psychology, 19(13), 1100-1124. Diener, E. D., Emmons, R. A., Larsen, R. J., & Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of personality assessment, 49(1), 71-75. De Choudhury, M., Gamon, M., Counts, S., & Horvitz, E. (2013, June). Predicting depression via social media. In Seventh international AAAI conference on weblogs and social media. Deniz, L., ve Gürültü, E. (2018). Lise öğrencilerinin sosyal medya bağımlılıkları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(2), 355-367.
• Demir, A. (1989). UCLA yalnızlık ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği. Psikoloji dergisi, 7(23), 14-18.
• Demir, A. (1990). Üniversite Öğrencilerinin Yalnızlık Düzeylerini Etkileyen Bazı Etmenler, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Demir, Ü. (2016). Sosyal Medya Kullanımı ve Aile İletişimi: Çanakkale'de Lise Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 9(2), 27-50.
• Doğan, U., & Karakuş, Y. (2016). Lise öğrencilerinin sosyal ağ siteleri kullanımının yordayıcısı olarak yalnızlık. Sakarya University Journal of Education, 6(1), 57-71.
• Dost, M. T. (2007). Üniversite öğrencilerinin yaşam doyumunun bazı değişkenlere göre incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(22), 132-143.
• Durak Batıgün, A., Hasta, D. (2010) İnternet bağımlılığı: Yalnızlık ve kişilerarası ilişki tarzları açısından bir değerlendirme. Anadolu Psikiyatri Dergisi; 11:213-219
• Esen, E., & Siyez, D. M. (2011). Ergenlerde internet bağımlılığını yordayan psiko-sosyal değişkenlerin incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(36), 127-138.
• Gazi, M. A., Çetin, M., & Çakı, C. (2017). The research of the level of social media addiction of university students. International Journal of Social Sciences and Education Research, 3(2), 549-559.
• Gümüşbaş, B. (2008). Stresle başa çıkma yolları eğitim programının ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin stresle başa çıkma yöntemleri ve yaşam doyumu üzerindeki etkisininin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Hawi, N. S., & Samaha, M. (2017). The relations among social media addiction, self-esteem, and life satisfaction in university students. Social Science Computer Review, 35(5), 576-586.
• Hazar, M. (2011). Sosyal medya bağımlılığı-bir alan çalışması. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 32(1), 151-176.
• Huebner, E.S., Antaramian. S., Hills. K., Lewis. A. & Saha. R. (2010). “Stability and predictive validity of the BMSLSS”. Child Indicators Research, 4, 161-168.
• Joinson, A. N. (2008). " Looking at+," Looking up+ or" Keeping up with+ People? Motives and Uses of Facebook. Online Social Networks April• Florence, Italy.
• Karakoç, E., & Taydaş, O. (2013). Bir serbest zaman etkinliği olarak üniversite öğrencilerinin internet kullanımı ile yalnızlık arasındaki ilişki: Cumhuriyet Üniversitesi örneği.
• Karal, H., & Kokoç, M. (2010). Üniversite öğrencilerinin sosyal ağ siteleri kullanım amaçlarını belirlemeye yönelik bir ölçek geliştirme çalışması. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 1(3), 251-263.
• Karaokçu, T. (2008). Sosyal Medya Kullanan ve Kullanmayan Üniversite Öğrencilerinde Öz Saygı Düzeylerinin Belirlenmesi. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. Üsküdar Üniversitesi.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar-ilkeler-teknikler. Nobel Yayın Dağitim.
• Kaya, G. (2018). Sosyal medya bağımlılığı ile internet kullanım amaçları arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. Yüksek lisans tezi, Mersin Üniversitesi, Mersin.
• Kırık, A. M., Arslan, A., Çetinkaya, A., ve Gül, M. (2015). A quantitative research on the level of social media addiction among young people in Turkey. International Journal Of Science Culture And Sport (Intjscs), 3(3), 108-122.
• Köse, N . (2016). Ergenlerde İnternet Bağımlılığının Yaşam Doyumuna Etkisi. Elektronik Mesleki Gelişim Ve Araştırmalar Dergisi, 4 (1), 0-0. Retrieved from http://dergipark.org.tr/ejoir/issue/24600/260426
• Leung, L. (2014). Predicting Internet risks: a longitudinal panel study of gratifications-sought, Internet addiction symptoms, and social media use among children and adolescents. Health Psychology and Behavioral Medicine: An Open Access Journal, 2(1), 424-439.
• Lyvers, M., Narayanan, S. S., & Thorberg, F. A. (2018). Disordered social media use and risky drinking in young adults: Differential associations with addiction‐linked traits. Australian Journal of Psychology.
• Mayfield, A.(2008). What is Social Media, iCrossing, e‐book, http://www.icrossing.co.uk/fileadmin/uploads/eBooks/What_is_Social_Media_iCrossing_ebook.pdf, Erişim Tarihi: 13.05.2019.
• McCann, U. (2008). Power to the people-social media tracker wave. 3. New York.
• Morsünbül, Ü. (2014). İnternet bağımlılığının bağlanma stilleri, kişilik özellikleri, yalnızlık ve yaşam doyumu ile ilişkisi. International Journal of Human Sciences, 11(1), 357-372.
• Oğurlu, Ü., Yavuz, F., Öpengin, E., Yalın, S. H. (2016). Üstün zekâlı ergenlerde yalnızlık ve yaşam doyumu ilişkisi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31, 161-184.
• Onur, B. (1995). Gelişim psikolojisi. İmge Kitabevi, Ankara, 152.
• Pallesen, S. (2016). The relationship between addictive use of social media and video games and symptoms of psychiatric disorders: a large-scale cross-sectional study. Psychology of Addictive Behaviors, 30(2), 252-262.
• Pittman, M., & Reich, B. (2016). Social media and loneliness: Why an Instagram picture may be worth more than a thousand Twitter words. Computers in Human Behavior, 62, 155-167.
• Savci, M., & Aysan, F. (2015). Relationship between impulsivity, social media usage and loneliness. Educational Process: International Journal.
• Seferoğlu, S. S., ve Yıldız, H. (2013). Dijital çağın çocukları: İlköğretim Öğrencilerinin Facebook Kullanımları ve İnternet Bağımlılıkları Üzerine Bir Araştırma. İletişim ve Diplomasi, 2, 31–48. Seligman, M. E. (2002). Positive psychology, positive prevention, and positive therapy. Handbook of positive psychology, 2(2002), 3-12.
• Suldo, S. M., Riley, K. N., & Shaffer, E. J. (2006). Academic correlates of children and adolescents' life satisfaction. School Psychology International, 27(5), 567-582.
• Şafak, B., & Kahraman, S. (2019). Sosyal Medya Kullanımının Yalnızlık ve Narsistik Kişilik Özelliği Belirtileri İle İlgili İlişkinin İncelenmesi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(2), 54-69.
• Şahin, C . (2016). Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Öğrencilerinin İnternet Bağımlılığı ile Yaşam Doyumu Düzeyleri Arasındaki İlişinin İncelenmesi. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2 (1), 1-13.
• Şahin, C., & Yağcı, M. (2017). Sosyal medya bağımlılığı ölçeği-yetişkin formu: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 18(1), 523-538.
• Şeker, V. T.(2018). Sosyal Medya Bağımlılığı İle Depresyon ve Anksiyete Arasındaki İlişki. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. Beykent Üniversitesi.
• Şenol-Durak, E. ve Durak, M. (2011). The mediator roles of life satisfaction and self-esteem between the affective components of psychological well-being and the cognitive symptoms of problematic Internet use. Social Indicators Research, 103, 23–32.
• Şentürk, E. (2017). Sosyal medya bağımlılığının, depresyon, anksiyete bozukluğu, karışık anksiyete ve depresif bozukluk hastalıkları ile kontrol grubu arasında karşılaştırılması ve kullanıcıların kişilik özellikleriyle ilişkisinin araştırılması.Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Tanrıverdi, H., ve Sağır, S. (2014). Lise öğrencilerinin sosyal ağ kullanım amaçlarının ve sosyal ağları benimseme düzeylerinin öğrenci başarısına etkisi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,7(18), 775–822.
• Tutgun-Ünal, A. (2015). Sosyal medya bağımlılığı: Üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Türkel, Z. (2018). Ergenlerde Sosyal Medya Kullanımı, Yalnızlık Ve Yaşam Doyumu Arasındaki Yordayıcı İlişkiler. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
• Turan, Y. (2018). Yalnızlıkla Başa Çıkma: Yalnızlık, Dini Başa Çıkma, Dindarlık, Hayat Memnuniyeti ve Sosyal Medya Kullanımı. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 22(1), 395-434.
• Turan, Z., & Göktaş, Y. (2011). Çevrimiçi sosyal ağlar: Öğrenciler neden facebook kullanmıyor. In International Computer & Instructional Technologies Symposium’da sunulmuş bildiri. Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Turel, O., & Cavagnaro, D. R. (2018). Effect of Abstinence from Social Media on Time Perception: Differences between Low-and At-Risk for Social Media “Addiction” Groups. Psychiatric Quarterly, 1-11.
• Whiting, A., & Williams, D. (2013). Why people use social media: a uses and gratifications approach. Qualitative Market Research: An International Journal, 16(4), 362-369.
• Wilczek, B. (2018). Media use and life satisfaction: the moderating role of social events. International Review of Economics, 1-28.
• Wright, R. R., Hardy, K., Shuai, S. S., Egli, M., Mullins, R., & Martin, S. (2018). Loneliness and Social Media Use among Religious Latter-Day Saint College Students: an Exploratory Study. Journal of Technology in Behavioral Science, 3(1), 12-25.
• Vural, Z. B. A., ve Bat, M. (2010). Yeni bir iletişim ortamı olarak sosyal medya: Ege Üniversitesi iletişim fakültesine yönelik bir araştırma. Journal of Yaşar University, 20(5), 3348-3382.
• Zivnuska, S., Carlson, J. R., Carlson, D. S., Harris, R. B., & Harris, K. J. (2019). Social media addiction and social media reactions: The implications for job performance. The Journal of social psychology, 1-15.