ERGENLERİN GELİŞİMSEL REHBERLİK İHTİYAÇLARINI BELİRLEME ÖLÇEĞİNİN (EGRİBÖ) GELİŞTİRİLMESİ

Yıl 2021, Sayı: 42, 229 - 245, 30.06.2021

Muhammed Akat , Adem Peker

https://doi.org/10.33418/ataunikkefd.776357

Öz

Bu çalışmanın amacı, ergenlerin gelişimsel rehberlik ihtiyaçlarını (EGRİBÖ) belirleyecek bir ölçme aracı geliştirmektir. Araştırmaya Karaman il merkezinde yaşları 14 ile 18 arasında değişen 826 (447 Kız, 379 Erkek) öğrenci katılmıştır. EGRİBÖ yapı geçerliliği için açımlayıcı faktör analizi yapılmıştır. AFA sonucunda EGRİBÖ’nün toplam varyansın %56.41’ini açıklayan 21 madde ve 5 alt boyuttan oluştuğu belirlenmiştir. AFA ile belirlenen beş faktörlü yapı farklı bir öğrenci grubuna uygulama yapılarak doğrulayıcı faktör analizine ilişkin geçerlik analizi sınanmıştır. Birinci ve ikinci düzey DFA sonucunda ölçeğin hem beş faktörlü hem de tek bir yapı olarak değerlendirilebileceği görülmüştür. EGRİBÖ için güvenirlik kanıtları ise cronbach alfa iç tutarlılık katsayısı, iki yarı güvenirlik, test tekrar test ve McDonald (ω) ile elde edilmiştir. Güvenirlik analizleri sonucunda ölçeğin cronbach alfa iç tutarlık katsayısının .72 ile .83; iki yarı test güvenirliği katsayılarının .65 ile .80; McDonald (ω) güvenirlik katsayısının ise .70 ile .86 arasında değişmektedir. Ölçeğin test tekrar test güvenirlik katsayıları .60 ile .83 arasında farklılaşmaktadır. Bu sonuçlara göre, Ergenler İçin Gelişimsel Rehberlik İhtiyaçlarını Belirleme Ölçeği’nin geçerli ve güvenilir kanıtlar ortaya koyduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Gelişimsel rehberlik ihtiyacı, Ergenlik dönemi, Ölçek geliştirme

Kaynakça

• American School Counseling Association. (2003). The ASCA national model: A framework for school counseling programs. Professional School Counseling, 6(3),165-168.
• Aytaç, S., Dursun, S., & Yıldız Bağdoğan, S. (2018). Psikolojiye giriş (1. baskı). Bursa: Dora.
• Bal Bardakçı, A. (2011). İlköğretim okullarında çalışan sınıf öğretmeni, sınıf rehber öğretmeni ve psikolojik danışmanların kapsamlı/gelişimsel rehberlik programına ilişkin görüşleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem.
• Büyüköztürk, Ş. (2013). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Can, A. (2014). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi.
• Çelik, H.E., &Yılmaz, V. (2013). Lisrel 9.1 ile Yapısal eşitlik modellemesi. Ankara: Anı Yayınları.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve Lisrel uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
• Demirel, M. (2010). İlköğretim ve ortaöğretim kurumları sınıf rehberlik programının değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 35(156), 45-60.
• Dhami, M., & Sharma, S. (2019). Gender and locale differences in guidance needs among adolescents. International Journal of Current Microbiology and Applied Sciences, 8(9), 1740-1748. https://doi.org/10.20546/ijcmas.2019.809.201
• Erkan, S. (1997). İlköğretim öğrencilerinin rehberlik ihtiyaçlarının belirlenmesi üzerine bir araştırma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 3, 333-406.
• Field, A. (2013). Discovering Statistics Using IBM SPSS (4th ed.). London: Sage Publications.
• Gybers, N. C. (2005). Comprehensive school guidance programs in the United States: A career profile. International Journal for Educational and Vocational Guidance, 5(2), 203-215. https://doi.org/10.1007/s10775-005-8800-7
• Gybers, N. O., & Henderson, P. (2012). Developing and managing your school guidance and counseling program. Alexandria: American Counseling Association
• Julien, H. E. (1999). Barriers to adolescents’ information seeking for career decision making. Journal of The American Society For Information Science, 50(1), 38-48.https://doi.org/10.1002/(SICI)1097-4571(1999)50:1%3C38::AID-ASI6%3E3.0.CO;2-G
• Kaya, F., Peker, A., & Gündüz, B. (2016). Ortaokul öğrencilerinin psikolojik sağlamlığının eğitim stresi açısından incelenmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 586-599.
• Kayış, A. (2014). Güvenirlik analizi. Şeref Kalaycı (Ed.), SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri içinde (s. 404-409). Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Kesici, Ş. (2007). Ortaöğretim öğrencilerinin anne baba tutumlarının ve rehberlik ihtiyaçlarının mesleki karar verme zorluklarını yordaması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18, 329-339.
• Kline, B. R. (2005). Principles and practice of structural equation modeling (2nd Edt.). Newyork London: The Guilford Press.
• Markey, C. N. (2010). Invited commentary: Why body image is important to adolescent development. Journal of Youth and Adolescence, 39(12), 1387-1391. https://doi.org/10.1007/s10964-010-9510-0
• Meeus, W. (2012). Adolescent psychoscoial development: A review of longitudinal models and research. Developmental Psychology, 52(12), 1969-1993. https://doi.org/10.1037/dev0000243
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2007). İlköğretim ve ortaöğretim kurumları sınıf rehberlik programı ortaöğretim etkinlik örnekleri. https://orgm.meb.gov.tr/alt_sayfalar/sinif_reh_progrm.html# adresinden elde edilmiştir.
• Myers, R. K., Vega, L., Culyba, A. J., & Fein, J. A. (2017). The Psychosocial Needs of Adolescent Males Following Interpersonal Assault. Journal of Adolescent Health, 61(2), 262-265. https://doi.org/10.1016/j.jadohealth.2017.02.022
• Myrick, R. D. (2011). Developmental guidance and counseling: A practical approach. Minneapolis: Educational Media Group.
• Parker, D.R. ve Assaf, A.R. (2005). Community interventions for cardiovascular disease. Prim Care.
• Parlaz, E. A., Tekgül, N., Karademirci, E., & Öngel, K. (2012). Ergenlik dönemi: Fiziksel büyüme, psikolojik ve sosyal gelişim süreci. The Journal of Turkish Family Physician, 3(4), 10-16.
• Peker, A. (2008). Farklı liselerdeki öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin rehberlik beklentilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Peker, A., & Kaygusuz, C. (2009). Genel ve meslek liselerindeki öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinden beklenti düzeylerinin incelenmesi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 96-110.
• Sayar, D. & Dinç, M. (2016). Psikolojiye giriş(6. baskı). İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.
• Stott, K. A., & Jackson, A. P. (2005). Using service learning to achieve middle school comprehensive guidance program goals. Professional School Counseling, 9(2), 156-159. https://doi.org/10.1177/2156759x0500900216
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenirlik ve geçerlik. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2015). Çok değişkenli istatistiklerin kullanımı. (Çev. Ed. Mustafa Baloğlu). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Terzi, Ş., Ergüner-Tekinalp, B., & Leuwerke, W. (2011). Psikolojik danışmanların okul psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri modeline dayalı olarak geliştirilen kapsamlı psikolojik danışma ve rehberlik programını değerlendirmeleri. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(1), 51-60.
• Witko, K., Bernes, K. B., Magnusson, K.,&Bardick, A. D. (2005). Senior high school career planning: What students want. Journal of Educational Enquiry, 6(1), 34-49.
• Yeşilyaprak, B. (2009). Türkiye’de psikolojik danışma ve rehberlik alanının geleceği: Yeni açılımlar ve öngörüler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(1), 193-213.