ÖLÜM SOSYOLOJİSİ’NE DAİR: ÖLÜM İDEOLOJİSİ YA DA ÖLÜMÜN TOPLUMSALLAŞTIRILMASI OLARAK ESHAB-I KEHF MİTİ / On the Sociology of Death: The Myth of Seven Sleepers as Death Ideology or Socialization of Death

Yıl 2013, Sayı: 51, 121 - 135, 10.12.2015

Yıldız Akpolat

Öz

ÖZ
Eshab-ı kehf mitinin sosyolojik olarak yorumlanması, birkaç epistemolojik duruş ile mümkündür. Her kültürel-anlamsal ger-çeklikte olduğu gibi her episteme, aynı ger-çekliğin farklı boyutlarını, gerçekliğin çeşitli-liğini ve renkliliğini bize sunar. Her doğal olayda olduğu gibi ölüm olayı da toplumsal-kültürel anlam dünyası tarafından anlamlı kılınmak durumundadır. İnsanı buna iten aklıdır ki bu insandaki kendilik farkındalığı-dır. Durkheim, toplumsal olanı kutsal, birey-sel olanı ise kutsal olmayan olarak kavram-laştırır. Buradaki kutsallık, toplumun bütün-selliğinin birey tarafından onurlandırılması-dır. Bireyin ait olduğu bütünselliğin bilincidir ki bu bilinç ‚kolektif bilinç‛tir. Toplumsal olan kendini ‚kutsal‚ yaparak aşkınlaştırır, tartışılmaz kılar. Böylece toplumsal birlik korunur. Nihayetinde din olgusu, ‚birlik‛ ideolojisi etrafında odaklanarak, bireye ken-dini sunar. Bu epistemolojik duruştan ele alınan olay, ölümün toplumsallaştırılması ya da kutsallaştırılmasıdır. Toplum adına olan her olay kutsaldır. Bireyin doğal döngüsü de toplum tarafından, toplum için olduğunda anlamlaşır. Kültürel ikincil-yapay dünya insanı doğal varlık olmaktan uzaklaştırır, insana kendine uygun bir ikincil dünya yaratır. Bu dünyaya giren her doğal olay, kültürlenir, anlamlanır.
Anahtar Kelimeler: Ölüm, Kültür, Yedi Uyur-lar, Mit, Sosyoloji.

 

ABSTRACT
The interpretation of the myth of Seven Sleepers is possible through some epistemolog-ical approaches. As in every cultural-lexical fact, every episteme presents different dimensions of the same fact, (lexical or material) variety and colourfulness of the fact. As in every natural event, the death can be made meaningful by social-cultural meaning world. What leads human to this is his reason, which is self-awareness. Durkheim conceptualizes the social as holy, and the individual as unholy. This holiness is recognition of society’s totality by the individual. This is consciousness of the totality to which the individual belongs; this consciousness is collective conscious. The social exceeds itself by making itself holy and makes itself indisputable. Thus, social unity is protect-ed. Finally, religion phenomenon presents itself to the individual by focusing on unity ideology. What is dealt with in this epistemological ap-proach is the socialization or sacralisation of death. Every event on behalf of society is holy. Natural cycle of the individual makes sense when it is for or by the society. Cultural sec-ondary-artificial world distances the human from being natural, and creates for human a secondary world suitable for himself. Every natural event entering this world becomes cultural and meaningful.
Key Words: Death, Culture, Myth, Seven Sleep-ers, Sociology.

 

 

Anahtar Kelimeler

Ölüm, Kültür, Yedi Uyurlar, Mit, Sosyoloji

Kaynakça

• Ames, R.T., (2006), ‚Klasik Taoculukta Dönüşüm Olarak Ölüm‛, İç. Ölüm ve Felsefe, Ed.
• Malpas- Solomon, çev. N. Küçük, İstanbul: İthaki Yay. ss: 119-142.
• Bumin, T., (2001), Hegel, İstanbul: YKY Yay.
• Bauman, Z., (2012), Ölümlülük, Ölümsüzlük ve Diğer Yaşam Stratejileri, 2. Baskı, Çev. N.
• Demirdöven, İstanbul: Ayrıntı Yay.
• Durkheim, E., (2005), Dini hayatın ilkel biçimleri, çev. F. Aydın, İstanbul: Ataç yay.
• Eyicil, A., (2005), ‚Afşin Ashab-ı Kehf‛, Türk Dünyası Araştırmaları, Mayıs- Haziran ss:269-287.
• Fahrettin Razi, (2011), ‚Beden Öldükten Sonra Nefsin Varlığının Devam Ettiğinin
• Açıklanması‛, çev. M. Kaya, İstanbul: Klasik yay. ss: 98-125.
• Flowers, B.S., (2006), ‚Ölüm: Kuru Senaryo‛, iç. Ölüm ve Felsefe, Ed. Malpas- Solomon,
• çev. N. Küçük, İstanbul: İthaki yay. ss: 107-118.
• Gazzali, (2011), ‚Yirminci Mesele‛, çev. M. Kaya, İstanbul: Klasik yay., ss: 65-84.
• (hz) Duralı, T., Gılgamış Destanı, Çantay kitabevi: İstanbul.
• Hentsch, T., (2010), Hakikat ya da Ölüm: Batı Anlatı Geleneğinde Ölümsüzlük Arayışı, çev.
• B. Baş, İstanbul: İz yay.
• İbn Sina, (2006), ‚Ahiret Hakkında‛, çev. M. Kaya, İstanbul: Klasik yay. ss: 1-58.
• İbn Rüşd, (2006), ‚Yirminci Mesele‛, çev. M. Kaya, İstanbul: Klasik yay. ss: 85-97.
• Higgins, K., (2006) ‚Ölüm ve İskelet", iç. Ölüm ve Felsefe, Ed. Malpas- Solomon, çev. N.
• Küçük, İstanbul: İthaki yay. ss: 86-106.
• Kraus, P., (2006), ‚Ölüm ve Metafizik, iç. Ölüm ve Felsefe, Ed. Malpas- Solomon, çev. N.
• Küçük, İstanbul: İthaki yay. ss: 194-220.
• Kojeve, A., (2000), Hegel Felsefesine Giriş, çev. S. Hilav, İstanbul; YKY yay.
• Lear, J., (2006), Mutluluk, Ölüm ve Yaşamın Artakalanı, çev. B. Büyükkal, İstan- bul: Metis yay.
• Levinas, E., (2011), Tanrı, Ölüm ve Zaman, çev. I. Ergüden, Ankara: Dost Kitabevi yay.
• Levi-Strauss, C., (2004a), Hüzünlü Dönenceler,4. Baskı, Ö. Bozkurt, İstanbul: YKY yay.
• Levi-Strauss, C., (2004b), Yaban Düşünce, 5. Baskı, çev. T. Yücel, İstanbul: YKY yay.
• Loptson, P., (2006), ‚Ölüm Çatışkısı‛, iç. Ölüm ve Felsefe, Ed. Malpas- Solomon, çev. N.
• Küçük, İstanbul: İthaki yay.
• Malpas, J., (2006), ‚Ölüm ve Bir Yaşamın Bütünlüğü‛, iç. Ölüm ve Felsefe, Ed. Malpas
• Solomon, çev. N. Küçük, İstanbul: İthaki yay. ss: 235-263.
• Mannheim; K., (2004), İdeoloji ve Ütopya, 2. Baskı, çev. M. Okyavuz, Ankara: Epos yay.
• Megill, A., (1998), Aşırılığın Peygamberleri, çev. T. Birkan, Ankara; Bilim ve Sanat Yay.
• Piaget, J., (1999), Yapısalcılık, çev. A.Ş.O. Yener, Ankara: Doruk yay.
• Parkes, G., (2006), ‚Ölüm ve Ayrılma‛, iç. Ölüm ve Felsefe, Ed. Malpas- Solomon, çev. N.
• Küçük, İstanbul: İthaki yay. ss: 165-193.
• Saussure, F.D., (2001), Genel Dil Bilim Dersleri, çev. B. Vardar, İstanbul: Multi- lingual yay.
• Steiner, R., (2006), ‚Ölüme Karşı‛, iç. Ölüm ve Felsefe, Ed. Malpas- Solomon, çev. N.
• Küçük, İstanbul: İthaki yay. ss: 41-51.
• Soll, I., (2006), ‚Ölümün İddia Edilen Önemsizliği Üzerinde‛, iç. Ölüm ve Felsefe, Ed.
• Malpas- Solomon, çev. N. Küçük, İstanbul: İthaki yay. ss: 52-85.
• Solomon, R.C., (2006), ‚Ölüm Fetişizmi ve Marazi Tekbencilik‛, iç. Ölüm ve Felsefe, Ed. Malpas- Solomon, çev. N. Küçük, İstanbul: İthaki yay. ss: 296-344.
• Young, J., (2006), ‚Ölüm ve Asıllık‛, iç. Ölüm ve Felsefe, Ed. Malpas- Solomon, çev. N.
• Küçük, İstanbul: İthaki yay.
• Yücel, M., (2007), Edebiyatta Ölüm ve İntihar, 3. Basım, İstanbul: Agora kitaplığı.
• Weber, M., (2004), Sosyoloji Yazıları, 6. Baskı, çev. T. Parla, İstanbul: İletişim yay.
• Wicks, R., (2006), ‚Ölüm ve Aydınlanma‛, iç. Ölüm ve Felsefe, Ed. Malpas- So- lomon, çev.
• N. Küçük, İstanbul: İthaki yay. ss: 143-164.