CUMHURİYET DÖNEMİNDE NÜFUS HAREKETLERİNİN FONKSİYONU

Yıl 2006, Cilt: 7 Sayı: 1, 65 - 76, 18.02.2010

Yüksel Kaştan

Öz

Osmanlı Devleti’nden Türkiye Cumhuriyeti’ne geçişte nüfus ülkenin en
önemli meselelerinden birini oluşturmaktaydı. Çünkü Osmanlı Devleti
Trablusgarb Savaşı’ndan Türk Kurtluş Savaşı’na kadar devamlı savaşlarda hem
sınırlarını hem de nüfusunu önemli ölçüde kaybetmişti. Ülkede Türk Kurtuluş
Savaşı’nda da nüfus kaybı devam etmiştir. Bu süreç sonrasında Cumhuriyetin
başlarında ülke nüfusu 13.464.564’tür. Bu nüfusun yaklaşık % 75’i köylerde
yaşamakta, çoğunluğunu da çocuk, kadın, yaşlı ve gaziler oluşturmaktaydı.
Ülkede Cumhuriyetin niteliklerinin halka benimsetilebilmesi için şehir nüfusunun
arttırılması, ülke ekonominin iyileştirilebilmesi için tarlalarda çalışacak ve üretim
yapabilecek daha fazla nüfusa ihtiyacı bulunmaktaydı.
Bu çalışmada Cumhuriyet başında ülkeniz nüfusu ve süreç içerinde yapılan nüfus
sayımlarında gerçekleşen nüfus artışı ile nüfus yoğunluğu incelenmiş, bu nüfus
artışı içerisindeki dalgalanmalar ve nedenleri araştırılarak bölgeler arası göç
hareketleri ve şehirleşme sürecinin beraberinde getirdiği meseleler ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Cumhuriyet, dönem, nüfus, hareket, fonksiyon

Kaynakça

• Akad,A.,(1970), Nüfus Sayımlarında Elde Edilen Verilerle İç Göçler Hakkında Bir Araştırma, Ankara.
• Akbank, (1980), Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ekonomisi, 1923-1978, Akbank Kültür Yayınları İstanbul.
• Arvasi, S.A.,(1992), Doğu Anadolu Gerçeği, Ankara.
• Aydemir, Ş. S.,(1999), İkinci Adam, C.II,Remzi Kitapevi, İstanbul.
• ……….., (1999b),İkinci Adam,C.III,Remzi Kitapevi, İstanbul.
• Behlülgil, M.,(1992), İmparatorluk ve Cumhuriyet Dönemlerinde İllerimiz,İstanbul.
• Cillov, H.,(1960), Nüfus İstatistikleri ve Dempgrafinin Genel Esasları,İstanbul.
• Çavdar, T.,(1973), “Cumhuriyet Devri Başlarken Türkiye Ekonomisi”, Türkiye Ekonomisinin 50. Yılı Semineri, “14 Nisan 1914 Tarihli Hükümet Tahminleri”.
• ……….., (1971),Milli Mücadeleye Başlarken Sayılarla, Vaziyet ve Manzara-i Umumiye, İstanbul, Mart.
• DİE, (1927), 1927 Yılı Genel Nüfus Sayımı Verileri.
• ……….., (1950), 1950 Yılı Genel Nüfus Sayımı Verileri.
• ……….., (1960), 1960 Yılı Genel Nüfus Sayımı Verileri.
• ……….., (1973), Türkiye’de Toplumsal ve Ekonomik Gelişmenin 50.Yılı, Yayın No 683, Ankara.
• ……….., (1977), Türkiye İstatistik Yıllığı,Ankara.
• ……….., (1990), 1990 Genel Nüfus Sayımı Verileri.
• ……….., (1993), İl ve Bölge İstatistikleri, Ankara, Aralık.
• ……….., (2000), 2000 Yılı Genel Nüfus Sayımı Verileri.
• DPT, (1993), İller İtibariyle Çeşitli Göstergeler, Haziran.
• Eldem, V.,(1970), Osmanlı İmparatorluğunun İktisadi Şartları Hakkında Bir Tetkik, Türkiye İş Bankası Yayınları, Ankara.
• Erdaha, K., (1975), Milli Mücadelede Vilayetler ve Valiler, Remzi Kitabevi,İstanbul.
• Eroğlu, H.,(1982), Türk İnkılap Tarihi,Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
• Geray, C., (1962), Türkiye’den ve Türkiye’ye Göçler ve Göçmenlerin İskanı (1923-1961),İst.
• Gürtan, K.,(1966), Türkiye’de Nüfus Problemi ve İktisadi Kalkınmayla İlgisi, İstanbul.
• Kılınç, İ.,(1993), “Türkiye’de Kentleşmenin Özellikleri”, Amme İdaresi Dergisi, C.26, S. 2, Haz.
• Öztuna, Y.,(1986), Osmanlı Devleti Tarihi, Faysal Finans Kurumları Yayını,İstanbul.
• Sarç, Ö.C.,(1949),Türkiye Ekonomisinin Genel Esasları, İstanbul.
• Quataert, D.- Zürcher, E.J.(1998), Osmanlı’dan Cumhuriyet Türkiyesi’ne İşçiler, 1839-1950, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Yalçıntaş, N.,(1972), Türkiye’nin Sosyal Bünyesi, İstanbul.