Türkiye İle İran Arasındaki Ticari İlişkileri Etkileyen İktisadi ve Psikolojik Faktörler / The Economical and Psychological Factors Affecting Turkey-Iran Commercial Relations

Yıl 2013, Cilt: 17 Sayı: 2, 0 - , 03.01.2014

Kerem Karabulut Ali Shaninpour

Öz

Öz: Küreselleşmeyi ve bölgesel işbirliğini etkileyen en önemli faktörlerden birisi de

ticari ilişkilerin düzeyidir. Türkiye ve İran bölgenin hem iktisadi, hem sosyal hem de

siyasi açıdan en önemli iki aktörüdür. Bu iki ülke arasındaki ticari ve diğer ilişkileri etkileyen

faktörleri analiz etmek önem taşımaktadır. Çünkü Türkiye ile İran ilişkileri hem

Ortadoğu ve Kafkasya hem de Avrupa Birliği ve ABD üzerinde olumlu ve olumsuz etkiler

doğurabilecek özelliktedir.

Bu çalışmada, Türkiye ve İran’ın ticaretini etkileyen temel iktisadi değişken olarak

döviz kuru ve psikolojik faktör olarak da din, dil, kültür, eğitim seviyesi, politik sistem ve

endüstriyel gelişmişlik boyutları incelenmiştir. Öncelikle Türkiye’nin İran da dahil, ihracat

yaptığı 30 ülke üzerinde yatay kesit analizleri yapılacaktır. Daha sonra da, Türkiye

ile İran arasındaki ticaret analizi 1960-2010 yılları arasında zaman serisi analizleriyle

test edilecektir.

Abstract: One of the most important factors affecting globalization and regional

cooperation is the level of trade relations. Türkey and Iran are the two most important

actors in terms of economics, social and political effects in the Middle East. It is important

to analyze the factors effecting commerce and other relations between two countries.

Because Iran’s relations with Turkey cause both positive and negative influences in the

Middle East, the Caucasus, the European Union and the U.S.

The article examines the exchange rate as a basic economic variable and religion,

language, culture, level of education, political system and industrial development indexes

as psychological variables. First of all, the cross-sectional analysis on 30 countries

exporting from Turkey, including Iran, will be inducted. Then Turkey and Iran commercial

relations will be examined by time series analyses between 1960 and 2010.

Anahtar Kelimeler: Türkiye-İran ticareti, ticarette psikolojik faktörler, bölgesel ticaret

ve işbirliği

Keywords: Iran-Turkey trade, psychological factors in trade, regional trade and

cooperation

Anahtar Kelimeler

Türkiye-İran ticareti, ticarette psikolojik faktörler, bölgesel ticaret ve işbirliği

Kaynakça

• Brooks, C. (2008). Introductory Econometrics for Finance (Second Edition). New York: Cambridge University Press.
• Greene, W. H. (2003). Econometric Analysis (Fıfth Edition). New Jersey: Prentice Hall. Romer, D. (2006). Advanced Macroeconomics (Third Edition). Irwin: McGraw-Hill.
• Gödekmerdan, L. (2012). “Psikolojik Mesafenin Uluslararasılaşma Sürecindeki Rolü ve Uluslararasılaşma Stratejisi Seçimindeki Etkisi: Türkiye’nin İhracatı Üzerinde Bir Araştırma”. (Doktora Tezi). Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı.
• Haeryan, A. M. (2007). “İran ile ECO’ya Üye Olan Ülkelerin Arasındaki Ticari İlişkilerin Değerlendirilmesi 1992-2005 Arası”. İktisadi Araştıma Dergisi, 4(4), 275
• Adnan, H. Q. (2012). “Exports, Imports And Economic Growth in China: An ARDL Analysis”. Journal of Chinese Economic and Foreign Trade Studies, 5(1), 42-5
• Medhuşi, M. TARI, G. (2007). “Mazandadan İlinin Petrol Dışı İhracat Stratejisi”. Ticari Araştırmalar Dergisi, 44, 195-233.
• Nazemi, F. (2009). “Petrol Dışı İhracat Üzerinde Makro-Değişkenlerin Etkisi”. Endüstriyel Yönetim Dergisi, İslami Azad Üni. İnsani Bilimler Fak. Sanandac Şübesi, 10, 105-117.
• Erdoğan, S., Bozkurt, H. (2009). “Türkiye’de Cari Açığın Belirleyicileri: Mgarch Modelleri İle Bir İnceleme”. Maliye Finans Yazıları, 23(84), 135-172.
• Tuncer, İ. (2002). “Türkiye’de İhracat, İthalat ve Büyüme: TODA-YAMAMOTO Yöntemiyle Granger Nedensellik Analizleri (1980-2000). sosyalbilimler.cukurova.edu.tr/dergi.asp?dosya=56.
• Peker, O., Hotunluoğlu, H. (2009). “Türkiye’de Cari Açığın Nedenlerinin Ekonometrik Analizi”. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(3), 221-2
• Yapraklı, Ş. (2010). “Türkiye’de Esnek Döviz Kuru Rejimi Altında Dış Açıkların Belirleyicileri: Sınır Testi Yaklaşımı”. Ankara Üniversitesi SBF. Dergisi, 65(4), 142-16
• İhracat: www.tuik.gov.tr (21.06.2012).
• GDP, POP: http://databank.worldbank.org/ddp/exportData(24.06.2012).
• EXCH: http://databank.worldbank.org/ddp/exportData( 24.06.2012).
• Din:http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%9Clkelere_g%C3%B6re M%C3%BCsl%C3%BCman_n%C3%Bcfusu (26.06.2012). politik sis: http://www.freedomhouse.org/report/freedom-world/2010. 26.06.2012. kültür.b http://geert-hofstede.com/countries.html 25.06.2012.