Siirt İlinde Bir Mesken Kültürü: Cas Evleri

Yıl 2017, Cilt: 21 Sayı: 4, 1369 - 1385, 20.12.2017

Saliha Koday Zeki Koday Yusuf Kızılkan

Öz

Kültür ve tarihi dokunun bir göstergesi olan
meskenler, geçmişten günümüze kadar varlığını sürdürmüştür. Siirt iline özgü
cas evlerinin yapı malzemesi olan cas harcı; alçı taşının öğütülerek
pişirilmesiyle elde edilmektedir. Cas evleri hâlen konut olarak kullanılan
evlerdir. Ekonomik faaliyetlerin artması ve ulaşımın gelişmesi birlikte yapı
malzemelerinin çeşitlenmesi, mesken tiplerini modern hale getirilmiştir.
Günümüzde cas evlerinin değişikliğe uğraması, bu meskenleri doğal yapısından
uzaklaştırmıştır. Cas evleri, yöre halkının ekonomik faaliyetlerini yansıtan
özelliklere sahiptir. Yapı planları, uğraşılan ekonomik geçim kaynağı türüne
göre inşa edilmiştir. Ailelerin kültürel özellikleri, nüfus yapısı ve aile
büyüklüğü; ikamet edilen cas evinin büyüklüğüne ve oda sayısına etki
etmektedir. Kültürel çeşitlilik açısından doğal yaşamın göstergesi olan cas
evleri, kültürel bir miras olarak algılanmalı, turizm açısından korunup gelecek
nesillere aktarılarak değerlendirilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Siirt ili, Cas evi

Kaynakça

• Arınç, K., (2013). Doğal, İktisadî, Sosyal ve Siyasal Yönleriyle Türkiye’nin İç Bölgeleri (I. Baskı). B.A.M, Coğrafya Araştırmaları Serisi No: 103, Erzurum.
• Arınç, K., (2016). Doğal, İktisadî, Sosyal ve Siyasal Yönleriyle Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri (II. Baskı). B.A.M, Coğrafya Araştırmaları Serisi No: 106, Erzurum.
• Avcı, M., (2005). “Çeşitlilik ve endemizm açısından Türkiye’nin bitki örtüsü”. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Coğrafya Dergisi, 13(1), 27-55.
• Birinci, S., Kaymaz, Ç.K. Camcı, A. (2017). “Kültür Turizmi Açısından Harran İlçe Merkezi ve Geleneksel Kubbe Meskenleri (Şanlıurfa) Turkish Studies -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish, 93-118.
• Bozkurt, S. G., (2012). “19. yy da Osmanlı Konut Mimarisinde İç Mekân Kurgusunun Safranbolu Evleri Örneğinde İrdelenmesi”. Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University| İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 62(2), S:37-70.
• Bulut, İ., Ertürk, M., Özoğul, B.(2016). “Kırsal Konut Ekolojisi Açısından Geleneksel Sorgun Köy Evleri”, Uluslararası Bozok Sempozyumu, (4.),297-314
• Çambel, H., & Braidwood, R. J., (1980). Prehistoric research in southeastern Anatolia. Edebiyat Fakültesi Basimevi. İstanbul
• Doğanay, H., & Alım, M., (1994). Türkiye beşeri ve ekonomik coğrafyası. Gazi Büro Kitapevi, Ankara.
• Erinç, S., Tunçdilek, N., (1952). “The agricultural regions of Turkey”. Geographical Review, 42(2), S:179-203.
• Koday, S., Koday, Z., Karakuzulu Z., (2001) “Van-Hakkâri-Şırnak ve Siirt Arasında Coğrafi Gözlemler”, Doğu Coğrafya Dergisi 7(6), S:105-121
• Koday, S., (1995). “Dadaşköy Meskenlerinin Coğrafi Şartlarla lişkisi”. Atatürk Üniv. Fen-Edebiyat Fakültesi Edebiyat Bilimleri Araştırma Dergisi, (21), S:25-39.
• Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü Yayınları 2015
• Sönmez, M. E., (2012). “Tillo (Siirt) İlçesi'nin kültürel turizm potansiyeli”. Türk Coğrafya Dergisi, 59.
• Sözer, A. N., (1984). “Güneydoğu Anadolu’nun Doğal Çevre Şartlarına Coğrafi Bir Bakış”. Ege Coğrafya Dergisi, 2(1) S:8-30
• Tanoğlu, A., (1969). Beşeri coğrafya: Nüfus ve yerleşme. İstanbul Üniversitesi.
• Tonguç, S., (2011). Unutulmuş Diyarlar Siirt ve Tillo.
• Tunçdilek, N. (1956). “Eskişehir Bölgesinde Mesken Tiplerine Toplu Bir Bakış”. İstanbul Üniversitesi, Coğrafya Enstitüsü Dergisi. Cilt:2, S:92-106. İstanbul
• Tunçdilek, N. ,(1967). Türkiye İskân Coğrafyası, Kır İskânı (Köy-Altı İskân Şekilleri), İÜ Ed. Fak. Yay, 1283.
• Zaman, M., Güner, İ., Bulut, İ., Özdemir, N., Kılıçarslan, A., Özdemir, T., & Gökmen, B.,(2010). Genel Beşeri ve Ekonomik Coğrafya. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• www.google.com(Son erişim tarihi:29.06.2016)
• www.hakikibittimsabunu.com(Son erişim tarihi:24.07.2016)
• www.mgm.gov.tr(Son erişim tarihi:19.10.2016)
• www.mta.gov.tr(Son erişim tarihi:01.12.2016)
• www.mta.gov.tr(Son erişim tarihi:23.11.2016)
• www.siirt.gov.tr(Son erişim tarihi:24.07.2016)
• www.siirt56.com(Son erişim tarihi:11.11.2016)
• www.vikipedia.com(Son erişim tarihi:03.09.2016)