Yetişkin Bağlanma Stillerinin Örgütsel Güven ve Örgütsel Bağlılığa Etkisi

Yıl 2017, Cilt: 21 Sayı: 4, 1679 - 1702, 20.12.2017

Ömer Lütfi Antalyalı Mehmet Dumlupınar Ahmet Sait Özkul

Öz

Bu çalışmada, özel okullarda çalışan
öğretmenlerin yetişkin bağlanma stillerinin, örgütsel davranış alanının önemli
konularından olan örgütsel güven ve örgütsel bağlılık ile ilişkisi üzerinde
durulmaktadır. Türkiye’de yetişkin bağlanma stillerini yönetim ve organizasyon
alanında inceleyen sınırlı sayıda çalışma bulunmaktadır. Bu çalışmanın amacı
bireyin bağlanma stili ile örgütüne bağlılık ve güveni arasındaki ilişkiyi
tespit etmektir. Çalışanlarını bir birey olarak gören ve bu bireyin iş
hayatındaki psikolojik ve sosyolojik gelişimini önemseyen örgütler açısından
yetişkin bağlanma stillerinin örgütsel davranış alanıyla olan ilişkisini
görmek/çözümlemek önem arz etmektedir. 83 öğretmenin yanıtları kullanılarak
analizler gerçekleştirilmiştir. Bireyin korkulu bağlanma düzeyi arttıkça örgüte
ve yöneticisine güveninin azaldığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca korkulu
bağlanmanın örgütsel bağlılığın boyutlarıyla direkt, aracı veya düzenleyici
olarak ilişkili olduğu tespit edilmiştir. Böylelikle yetişkin bağlanma stilleri
ile örgütsel güven ve örgütsel bağlılık arasında ilişki olduğu ortaya
konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Yetişkin Bağlanma Stilleri, Korkulu Bağlanma, Örgütsel Güven, Örgütsel Bağlılık

Kaynakça

• Ainsworth, M.D.S., Blehar, M.C., Waters, E. ve Wall, S.N. 1978. Patterns of Attachment: A Psychological Study of the Strange Situation, East Sussex: Psychology Press.
• Akkılıç, M. E., Koç, F., İlban, M.O., Dinç, Y. ve Çetintaş, H. 2014. “Hizmetin Önemi ile Davranışsal Niyetler Arasındaki İlişkide Otel Niteliklerinin Aracı Etkisinin Tespiti”, Gazi Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi, 1(1), 1-22.
• Aldrich, H.E. ve Pfeffer, J. 1976. Environments of Organizations, Annual Review of Sociology, 2, 79-105.
• Allen N.J., ve Meyer J.P. 1990. “The Measurement and Antecedents of Affective, Continuance and Normative Commitment to the Organization”, Journal of Occupational Psychology, 63, 1-18.
• Arslan, A. ve Yener, S. 2015. “Temel Benlik Değerlendirmeleri-Girişimci Kişilik İlişkisinde Ençoklamacı Karar Verme Yaklaşımının Aracı Değişken Rolü: Konya Örneği”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 7(3), 283-310.
• Bartholomew, K. ve Horowitz, L. M. 1991. “Attachment Styles Among Young Adults: A Test of A Four-Category Model”, Journal of Personality and Social Psychology, 61(2), 226-244.
• Batı, G.F. ve Tutar, E. 2016. “Örgütsel Güven Kavramı, Özellikleri ve Yararları”, İstanbul Arel Üniversitesi, Ekonomi, Yönetim ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1 (2), 35-41.
• Bökeoğlu. Ö.Ç. ve Yılmaz, K. 2008. İlköğretim Okullarında Örgütsel Güven Hakkında Öğretmen Görüşleri, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 14(2), 211-233.
• Carver, C.S. 1997. “Adult Attachment and Personality: Converging Evidence and New Measure”, Personality and Social Psychology Bulletin, 23, 865-883.
• Cook, J. ve Wall, T. 1980. “New Work Attitude Measures of Trust, Organizational Commitment, and Personal Need Non-Fulfilment”, Journal of Occupational Psychology, 53, 39-52.
• Cozzarelli, C., Hoekstra, S.J., ve Bylsma, W.H. 2000. “General Versus Specific Mental Models of Attachment: Are They Associated with Different Outcomes?, Personality” and Social Psychology Bulletin, 26, 605-618.
• Deluga, R.J. 1994. “Supervisor Trust Building, Leader-member Exchange, and Organizational Citizenship Behavior”, Journal of Occupational and Organizational Psychology, 67, 315-326.
• Demircan, N. ve Ceylan, A. 2003. Örgütsel Güven Kavramı, Nedenleri ve Sonuçları, Celal Bayar Üniversitesi, İ.İ.B.F. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 10(2), 139-150.
• Demircan, N. 2003. Örgütsel Güvenin Bir Ara Değişken Olarak Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisi: Eğitim Sektöründe Bir Uygulama, (Doktora Tezi), Kocaeli: Gebze Teknik Üniversitesi.
• Doğan, U. ve Tosun, N.İ. 2016. “Lise Öğrencilerinde Problemli Akıllı Telefon Kullanımının Sosyal Kaygı ve Sosyal Ağların Kullanımına Aracılık Etkisi”, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(1), 99-128.
• Eğriboyun, D. 2015. “The Relationship Between Organizational Trust, Organizational Support and Organizational Commitment”, African Journal of Business Management, 9(4), 134-156.
• Ersoy, S. ve Bayraktaroğlu, S. 2015, Örgütsel Bağlılık, 21-36, (Ed.) N. Derya Ergun Özler, Örgütsel Davranışta Güncel Konular, Bursa: Ekin Yayınevi.
• Erzen. E. 2013. Üniversite Sınavlarına Hazırlanan Ergenlerin Bağlanma Stilleri ve Öz Yeterlikleri ile Sınav Kaygıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Trabzon.
• Feeney, J.A. 2002. Attachment, Marital Interaction, and Relationship Satisfaction: A Diary Study, Personal Relationships, 9, 39-55.
• Field, A. 2005. Discovering Statistics Using SPSS, 2. Baskı, London UK: Sage Publications,
• Finzi, R., Ram, A., Even, D.H., Shnit, D. ve Weizman, A. 2001. “Attachment Styles and Aggression in Physically Abused and Neglected Children”, Journal of Youth and Adolescence, 30(6), 769-786.
• Gezegen, S. 2010. İş Güvencesizliği Algısı Ve Örgütsel Güven Arasındaki İlişki: Bir Mobilya İşletmesinde Alan Araştırması, (Yüksek Lisans Tezi), Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Giner-Sorolla, R. ve Espinosa, P. 2011. Social Cuing of Guilt by Anger and of Shame by Disgust, Psychological Science, 22, 49-53.
• Griffin, D.W. ve Bartholomew, K. 1994a. Models of The Self and Other: Fundamental Dimensions Underlying Measures of Adult Attachment, Journal of Personality and Social Psychology, 67, 430-445.
• Griffin, D. ve Bartholomew, K. 1994b. The Metaphysics of Measurement: The Case of Adult Attachment, 5, 17-52, (Ed.) K. Bartholomew ve D. Perlman, Attachment Process in Adulthood, London: Jessica Kingsley Publishers.
• Gruber, A.E. 2011. Looking at What Creates Positive Change in the Attachment Style Across the Lifespan, Doktora Tezi, Wright Institute Graduate School of Psychology.
• Guendelman, M.D., Cheryan, S., ve Monin, B. 2011. Fitting in but Getting Fat: Identity Threat and Dietary Choices among U.S. Immigrant Groups, Psychological Science, 22, 959-967.
• Hart, P.S. 2011. “One or Many?: The Influence of Episodic and Thematic Climate Change Frames on Policy Preferences and Individual Change Behavior,” Science Communication, 33, 28-51.
• Hayes, A.F. 2013. Introduction to Mediation, Moderation, and Conditional Process Analysis: A regression-based Approach. Guilford Press.
• Hazan, C. ve Shaver, P.R. 1987. “Romantic Love Conceptualized as An Attachment Process”, Journal of Personality and Social Psychology, 52(3), 511-524.
• Hofstra, J., van Oudenhoven, J.P., ve Buunk, B.P. 2005. “Attachment Styles and Majority Members’ Attitudes Towards Adaptation Strategies of Immigrants”, International Journal of Intercultural Relations, 29(5), 601-619.
• Kayış, A. 2010. Güvenilirlik Analizi, 404-409, (Ed.) Şeref Kalaycı, SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Kim, J.O. ve Mueller, C.W. 1981. “Standardized and Unstandardized Coefficients in Causal Analysis: An Expository Note”, Sociological Methods and Research, 4, 428-438.
• Kuşluvan, S., Başoda, A. ve Kuşluvan, H. 2016. “Konaklama İşletmelerinde Çalışanların Müşteri Odaklılığının İşgören Devrine Etkisi: İş Tatmininin Aracılık Rolü”, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 27(1), 79-95.
• Kuyumcu, B. 2005. Evli Çiftlerin Evlilik Doyumu ile Geştalt Temas Biçimleri, Bağlanma Stilleri ve Başa Çıkma Tarzları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, (Yüksek Lisans Tezi), Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Laan, A.J., van Assen, M.A.L.M. ve Vingerhoets, J.J.M. 2012. “Individual Differences in Adult Crying: The Role of Attachment Styles”, Social Behavior and Personality, 40(3), 453-472.
• Laible, D. 2007. Attachment with Parents and Peers in Late Adolescence: Links with Emotional Competence and Social Behavior, Personality and Individual Differences, 43(5), 1185-1197.
• Lamsa, A.M. ve Pucetaite, R. 2006. “Development of Organizational Trust among Employees from A Contextual Perspective”, Business Ethics: A European Review, 15, 130-141.
• Laschinger, H.K.S., Finegan, J. ve Shamian, J. 2001. “The Impact of Workplace Empowerment, Organizational Trust on Staff Nurses’ Work Satisfaction and Organizational Commitment”, Health Care Manager, 26(3), 7-23.
• Lewicki, R.J., Tomlinson, E.C. ve Gillespie, N. 2006. Models of Interpersonal Trust Development: Theoretical Approaches, Empirical Evidence, and Future Directions, Journal of Management, 326, 991-1022.
• Madanipour, M. 2013. The Influence of Attachment Style on the Relationship between Leadership, Organizational Commitment, and Organizational Citizenship Behavior, Alliant International Unversity, Doktora Tezi, Los Angeles.
• McMahon, B. 2007. Organizational Commitment, Relationship Commitment and Their Association with Attachment Style and Locus of Control, Georgia Institute of Technology, Yüksek Lisans Tezi, Atlanta.
• Memduhoğlu, H.B. ve Zengin, M. 2010. Örgütsel Güven, 261-273, (Ed.) Hasan Basri Memduhoğlu ve Kürşad Yılmaz, Yönetimde Yeni Yaklaşımlar, Ankara: Pegem Akademi.
• Meyer, J.P., Stanley, D.J., Herscovitch, L. ve Topolnyutsky, L. 2002. A”ffective, Continuance, and Normative Commitment to the Organization: A Meta-Analysis of Antecedents, Correlates, and Consequences”, Journal of Vocational Behavior, 61(1), 20-52.
• Meyer, J.P. ve Parfyonova, N.M. 2010. “Normative Commitment in the Workplace: A Theoretical Analysis and Re-conceptualization”, Human Resource Management Review, 20(4), 283-294.
• Meyer, J.P. ve Allen, N.J. 1991. “A Three-Component Conceptualization of Organizational Commitment”, Human Resource Management Review, 1(1), 61-89.
• Meyer, J.P. ve Allen, N.J. 1997. Commitment in the Workplace, Theory, Research and Application, London: Sage Publications Inc.
• Mikulincer, M. ve Shaver, P.R. 2016. Attachment in Adulthood, Structure, Dynamics and Change, New York: The Guilford Press.
• Mohamed, M.S., Abdul Kader, M.M. ve Anisa, H. 2012. “Relationship among Organizational Commitment, Trust and Job Satisfaction: An Empirical Study in Banking Industry”, Research Journal of Management Sciences, 1(2), 1-7. Moss, S. 2009. “Cultivating the Regulatory Focus of Followers to Amplify Their Sensitivity to Transformational Leadership”, Journal of Leadership and Organizational Studies, 15, 241-259.
• Nyhan, R.C, ve Marlowe, H.A. 1997. Development and Psychometric Properties of the Organizational Trust Inventory, Evaluation Review, 21(5), 614-635.
• Polat, S. 2007. Ortaöğretim Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet Algıları, Örgütsel Güven Düzeyleri ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki, (Doktora Tezi) Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Schmidt, G.B. 2016. “How Adult Attachment Styles Relate to Perceived Psychological Contract Breach and Affective Organizational Commitment”. Employee Responsibilities and Rights Journal, 28(3), 147-170.
• Schoorman, F.D., Mayer, R.C. ve Davis, J.H. 2007. “An Integrative Model of Organizational Trust: Past, Present, and Future”, Academy of Management Review, 32, 344-354. Shaker, A., Ashtiani, A.F. ve Mahdavian A.R. 2011. “The Relationship of Attachment Styles and Mental Health with Marital Adjustment in Couples”, Journal Of Behavioral Sciences, 5(2), 179-184.
• Shalit, A., Popper, M. ve Zakay, D. 2010. “Followers’ Attachment Styles and Their Preference for Social or Personal Charismatic Leaders”, Leadership and Organizational Development Journal, 31(5), 458-472.
• Sheldon M.E. 1971. “Investments and Involvements as Mechanisms Producing Commitment to the Organization”, Administrative Science Quarterly, 16(2), 143-150.
• Sümer, N. ve Güngör, D. 1999a. “Yetişkin Bağlanma Stillerinin Ölçeklerinin Türk Örneklemi Üzerinde Psikometrik Değerlendirmesi ve Kültürlerarası Bir Karşılaştırma”, Türk Psikoloji Dergisi, 14(43), 71-106.
• Sümer, N. ve Güngör, D. 1999b. “Çocuk Yetiştirme Stillerinin Bağlanma Stilleri, Benlik Değerlendirmeleri ve Yakın İlişkiler Üzerindeki Etkis”i, Türk Psikoloji Dergisi, 14(44), 35-58.
• Sürgevil, O. 2007. Çalışma Yaşamında Örgütsel Bağlılık, (Yüksek Lisans Tezi), İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şakar, A.N. 2015, Örgütsel Güven, 1-16, (Ed.) N. Derya Ergun Özler, Örgütsel Davranışta Güncel Konular, Bursa: Ekin Yayınevi. Tamer, İ. ve Dereli, B. 2014. “The Relationship Between Interpersonal Trust, Peer Support and Organizational Commitment”, Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 11(42), 175-196.
• Tan, H.H. ve Tan, C.S. 2000. “Toward the Differentiation of Trust in Supervisor and Trust in Organization”, Genetic Social and General Psychology Monographs, 126(2), 241-260.
• Taş, A. ve Çavuş, M.F. 2010. “Türkiye’deki Profesyonel Yöneticiler Üzerine Bir inceleme: Nasıl Seçiliyorlar? Hangi Özellikleri Ön Plana Çıkıyor? Hangi Yetkilerle Donatılıyorlar?”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 185-201.
• Taş, Ö. 2012. Örgütsel Bağlılık, Örgütsel Güven ve İş Doyumu Arasındaki İlişki: Özel Bir Hastane Örneği, (Yüksek Lisans Tezi), Ankara: Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü
• TDK, Türk Dil Kurumu, Genel Türkçe Sözlük, http://tdk.gov.tr, (Erişim Tarihi: 20.05.2017).
• Wasti, S.A. 2000. Örgütsel Bağlılığı Belirleyen Evrensel ve Kültürel Etmenler: Türk Kültürüne Bir Bakış, (Ed.) Zeynep Aycan, Türkiye’de Yönetim, Liderlik ve İnsan Kaynakları Uygulamaları, Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Wasti, S.A. ve Önder, Ç. 2003. “Kültürlerarası Çalışmalarda Yöntem: Örgütsel Bağlılık Yazınından Dersler”, Yönetim Araştırmaları Dergisi, 3(2) 125-145
• Wöhrle, J., van Oudenhoven, J.P., Otten, S. ve van der Zee, K.I. 2015. P”ersonality Characteristics and Workplace Trust of Majority and Minority Employees in The Netherlands”, European Journal of Work and Organizational Psychology, 24(2), 161-177.
• Yıldız, M.A. ve Baytemir, K. 2016. “A Mediation Role of Self-Esteem in the Relationship between Marital Satisfaction and Life Satisfaction in Married Individuals”, Journal of the Faculty of Education, 17(1), 67-80.
• Zeffane, R., Tipu, S.A. ve Ryan, J.C. 2011. “Communication, Commitment & Trust: Exploring the Triad”. International Journal of Business and Management, 6(6), 77-87.