Ergenlerin Duygusal Özerkliklerinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi

Yıl 2017, Cilt: 21 Sayı: 2, 427 - 442, 20.06.2017

Meva Demir Aynur Karabacak

Öz

Bu araştırmanın temel amacı ergenlerin duygusal özerkliklerini
cinsiyet, yaş, sınıf, algılanan anne baba tutumu ve en uzun süre yaşanan
yerleşim yeri değişkenleri açısından incelemektir. Araştırma Erzurum ilinde
2015-2016 yılları arasında öğrenimine devam eden ve araştırmaya gönüllü olarak
katılmayı kabul eden 363 ortaöğretim öğrencisi üzerinde gerçekleştirilmiştir.
Araştırmada veri toplamak amacıyla Duygusal Özerklik Ölçeği ve araştırmacılar
tarafından hazırlanan Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde
t testi, tek yönlü varyans analizi, Kruskal Wallis H testi ve Mann Whitney U
testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre,
ergenlerin duygusal özerkliklerinin cinsiyet, yaş, sınıf ve algılanan anne baba
tutumları değişkenlerine göre anlamlı olarak farklılaştığı görülürken en uzun
süre yaşanan yerleşim yerine göre anlamlı düzeyde farklılaşmadığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Duygusal özerklik

Kaynakça

• Atak, H. (2010). Yetişkinliğe geçişte kimlik biçimlenmesi ve eylemlilik (agency): Bireyleşme sürecinde iki gelişimsel kaynak. (Doktora Tezi), Ankara: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Avcı, M. (2006). “Ergenlikte toplumsal uyum sorunları”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 39-64.
• Blos, P., (1979). The adolescent passage. Madison, WI: International University Press.
• Budak, S. (2005). Psikoloji sözlüğü (3. Basım). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Çelen, N., Çok, F., Bosma, H. A., & Djurre, H. Z. (2006). “A percepção de adolescentes e de pais sobre decisão e autonomia”. Paidéia (Ribeirão Preto),16, 349-363.
• Demir, T. S., (2002). İlköğretim Öğrencilerinin Kültürel Etkinlikleri ile Özerklikleri Arasındaki İlişki. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Demir, M. ve Kaya, F. (2016). “Obsesif Kompulsif Bozukluk ile İlişkilerle İlgili Bilişsel Çarpıtmalar Arasındaki İlişkinin Yapısal Eşitlik Modeli İle İncelenmesi”. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 57, 175-186.
• Deniz, M., Çok, F. ve Duyan, V. (2013). “Duygusal Özerklik Ölçeği’nin ergenler için uyarlanması ve psikometrik özellikleri”. Eğitim ve Bilim, 38 (167), 352-364.
• Derman, O. (2008). Ergenlerde psikososyal gelişim. Adolesan Sağlığı II Sempozyum Dizisi, 63, 19-21.
• Enright, R. D., R. D., Lapsley, A.E., Drivas, and L. A. “Fehr, Parental Influences on The Development of Adolescent autonomy and Identity”, Journal of Youth and Adolescence, 1980, p. 529-545.
• Erkmen, E., (2011). Özerkliği Destekleyici ve Kontrol Edici Ebeveynlikle Bağlantılı Ebeveyn Özellikleri ve Ergenin Uyumu Arasındaki İlişkiler, (Yüksek Lisans Tezi), Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Esen-Çoban, A. (2013). “Türkiye’de ergenlerin duygusal özerkliklerinin bazı demografik değişkenlere göre incelenmesi”. Eğitim ve Bilim, 38(169).
• Fleming, M. (2005). “Adolescent autonomy: Desire, achievement and disobeying parents between early and late adolescence”. Australian Journal of Education and Developmental Psychology, 5, 1-16.
• Fleming, M. (2005). “Gender in Adolescent Autonomy: Distinction between Boys and Girls Accelerates at 16 Years of Age”, Electronic Journal of Research in Education Psychology, 2005, No:6, V: 3(2), p: 33-52.
• Gnaulati, E., & Heine, B. J. (2001). Separation-individuation in late adolescence: An investigation of gender and ethnic differences. The journal of psychology, 135(1), 59-70.
• Kağıtçıbaşı, Ç, (1996), İnsan Aile Kültür. Remzi kitabevi.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (2000). Kültürel psikoloji: Kültür bağlamında insan ve aile. İstanbul: Evrim Yayınevi.
• Karabacak, M.S. (2014). Ankara İli Genel Liselerinde Görev Yapan Öğretmenlerin Özerklik Algıları ile Özyeterlik Algıları Arasındaki İlişki. (Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Karasar, N. (2015). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kocaefe, T. (2013). The relationship between autonomous parenting style, mindfulness level and psychological well-being. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Koç, M. (2004). “Gelişim psikolojisi açısından ergenlik dönemi ve genel özellikler”i. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(17), 231-256.
• Koepke, S. and Denissen, J.J.A. (2012). “Dynamics of identity development and separation–individuation in parent–child relationships during adolescence and emerging adulthood – A conceptual integration”. Developmental Review, 32, 67–88
• Kruse, J. and Walper, S. (2008). “Types of individuation in relation to parents: Predictors and outcomes”. International Journal of Behavioral Development, 32(5), 390-400.
• Kulaksız, N. (2011). Towards Positive Youth Development: Parenting, Autonomy and Relatedness in Context. (Doktora Tezi). İstanbul: Koç Üniversitesi.
• Morsünbül, Ü. (2011). Ergenlikte özerkliğin ve kimlik biçimlenmesinin öznel iyi oluş üzerindeki etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Musaağaoğlu, C. (2004). Ergenlik Sürecinde Özerkliğin Gelişimi İle Algılanan Anne-Baba Tutumları Arasındaki İlişkiler. Yüksek Lisans Tezi.
• Musaağaoğlu, C., & Güre, A. (2005). “Ergenlerde Davranışsal Özerklik ile Algılanan Ana-Baba Tutumları Arasındaki İlişkiler”. Türk Psikoloji Dergisi, 20(55), 79-94.
• Noom, M. J., M. Dekovic, and W. Meeus, “Conceptual Analysis and Measurement of Adolescent Autonomy”, Journal of Youth and Adolescence, 2001, 30 (5), p. 577-595.
• Öksüz, Y. (1997). Duyguların Açılması Eğitiminin Üniversite Öğrencilerinin Özerklik Düzeyine Etkisi. (Doktora Tezi). Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özdemir, Y., (2009). Ergenlik Döneminde Benlik Kurgusu Gelişiminin Ana babanın Çocuk Yetiştirme Stilleri Açısından İncelenmesi, (Doktora Tezi), Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Özdemir, Y. ve Çok, F. (2011). Ergenlikte Özerklik Gelişimi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(36), 152-164.
• Ryan, R. M., and Lynch, J. H. (1989). “Emotional autonomy versus detachment: Revisiting the vicissitudes of adolescence and young adulthood”. Child development, 340-356.
• Santrock, J. W. (2012). Ergenlik (Çev. Diğdem Müge Siyez), 14. Basım. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Spear, H. J. ve Kulbok, P. (2004). “Autonomy and adolescence: A concept analysis”. Public Health Nursing, 21 (2), 144-152.
• Steinberg, L. (1993). Adolescence. New york: McGraw-Hill.
• Steinberg, L. (2007). Ergenlik (Yayına Haz.. Figen Çok). Ankara: İmge Kitabevi.
• Steinberg, L., & Silverberg, S. B. (1986). “The vicissitudes of autonomy in early adolescence”. Child development, 841-851.
• Steinberg, L., S. D. Lamborn, S. M., Dornbusch, and N., Darling, (1992).” Impact of Parenting Practices On Adolescent Achievement: Authoritative Parenting, School Involvement, and Encouragement To Succeed”, Child Development, (1992), 63(5), 1266-1281.
• TPD, (2016), Gençlik: Değişim ve Süreklilik http://www.psikiyatri.org.tr/pagepublic.aspx?menu=13 Adresinden (10.01.2016) tarihinde erişilmiştir.
• Tung, S., & Dhillon, R. (2006). “Emotional autonomy in relation to family environment: A gender perspective”, Journal of the Indian Academy of Applied Psychology, 32(3), 201-212.
• Whiple, N. (2009). Toward a broader approach to the study of infant attachment: Links between maternal autonomy support attachment state of mind, maternal sensitivity, and infant security of attachment. ISBN: 978-0-494-65819-2.
• Yılmazer, Y., (2007). Anne-Baba Tutumları ile İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Okul Başarısı ve Özerkliklerinin Gelişimi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, (Yüksek Lisans Tezi), Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.