Okul Öncesi Öğretmenlerinin Fen Konularındaki Uygulamalarının İncelenmesi

Yıl 2018, Cilt: 22 Özel Sayı, 773 - 792, 16.04.2018

Neslihan Ültay Eser Ültay Salih Kürşat Çilingir

Öz

Okul öncesi öğretmenlerinin fen konularına olan yaklaşımları ve çeşitli
yöntem ve tekniklerle bu bilgileri öğrencilere aktarabilmeleri onların sahip
oldukları fen bilgilerinin düzeyi ile doğrudan ilişkilidir. Bu durumda okul
öncesi öğretmenlerinin hangi fen konularında yeterli, hangi fen konularında
yetersiz hissettiklerinin belirlenmesi, fen konularına yeteri kadar vakit
ayırıp ayırmadıkları veya malzeme/materyal eksikliğinin bu durumu nasıl
etkilediğinin belirlenmesi önemlidir. Bu çalışmanın temel amacı okul öncesi
öğretmenlerinin fen konularındaki uygulamalarının incelenmesidir. Araştırmanın
yöntemi özel durum çalışması olup, araştırmaya Giresun ilinde bulunmakta olan
Milli Eğitim Bakanlığına bağlı çeşitli anaokulları ve anasınıflarında görev
yapmakta olan 28 okul öncesi öğretmeni katılmıştır. Araştırmada veri toplama
yarı yapılandırılmış mülakatlar aracılığıyla sağlanmış olup, veri toplama aracı
olarak araştırmacılar tarafından oluşturulan dokuz adet açık uçlu mülakat
sorusu kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen verilere göre, okul öncesi
öğretmenleri fen konularından daha çok günlük yaşamla ve doğayla ilişkili
olanları tercih ettikleri görülmüştür. Bununla beraber fen konularını en çok
deney ve anlatım yaparak anlattıkları belirlenmiştir. Okul öncesi dönem
öğrencilerinin aktif katılımı sağlandığında fen konularına ilişkin ilgi ve
tutumlarının daha olumlu olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte okul öncesi
öğretmenlerinin büyük bir bölümü, materyal ve laboratuvar konusunda
eksikliklerin bulunduğunu ifade etmişlerdir. Materyal eksikliklerini, gerek
kendileri ve öğrenciler ile birlikte yaparak, gerekse ailelerden veya okul
idaresinden yardım isteyerek giderdiklerini de ifade etmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Fen etkinlikleri, okul öncesi fen eğitimi, okul öncesi öğretmenleri, öğretim yöntemleri

Kaynakça

• Appleton, K. (1992). Discipline knowledge and confidence to teach science: Self-perceptions of primary teacher education students. Research in Science Education, 22(1), 11-19.
• Aşkar, P. ve Umay, A. (2001). İlköğretim matematik öğretmenliği öğretmen adaylarının bilgisayarla ilgili öz-yeterlik inançları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 1-8.
• Ayvacı, H. Ş., Devecioğlu, Y. ve Yiğit, N. (2002). Okul öncesi öğretmenlerinin fen ve doğa etkinliklerindeki yeterliliklerinin belirlenmesi. 5. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresinde sunulmuş bildiri, 16-18 Eylül, ODTÜ, Ankara, Türkiye.
• Bıkmaz, F. H. (2004). Öz yeterlik inançları. Eğitimde Bireysel Farklılıklar. Y. Kuzgun ve D. Deryakulu (Ed.). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Brenneman, K. (2011). Assessment for preschool science learning and learning environments. Early Childhood Research & Practice, 13(1), Retrieved from http://ecrp.uiuc.edu/v13n1/brenneman.html on March 24, 2017.
• Büyüktaşkapu, S., Çeliköz, N. ve Akman, B. (2012). Yapılandırmacı bilim eğitimi programı’nın 6 yaş çocuklarının bilimsel süreç becerilerine etkisi. Eğitim ve Bilim, 37(165), 275-292.
• Cho, H., Kim, J., & Choi, D. H. (2003). Early childhood teachers' attitudes toward science teaching: A scale validation study. Educational Research Quarterly, 27(2), 33-42.
• Çepni, S. (2007). Araştırma ve Proje Çalışmalarına Giriş. Genişletilmiş 3. Baskı. Celepler Matbaacılık, Trabzon.
• Demiriz, S. (2001). Okul öncesi eğitim kurumlarındaki fen ve doğa etkinlikleri ile ilgili uygulamaların belirlenmesi. IV. Fen Bilimleri Eğitimi Kongresi, Ankara.
• Drew, C. J., Hardman, M. L., & Hart, A. W. (1996). Designing and conducting research: Inquiry in education and social science (2nd ed.). Boston: Allyn and Bacon.
• Ekinci Vural, D. ve Hamurcu, H. (2008). Okul öncesi öğretmen adaylarının fen öğretimi dersine yönelik öz-yeterlik inançları ve görüşleri. İlköretim Online, 7(2), 456-467.
• Güler, D. ve Bıkmaz, F. H. (2002). Anasınıflarda fen etkinliklerinin gerçekleştirilmesine ilişkin öğretmen görüşleri. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 1(2), 249-267.
• Gürdal, A., Çağlar, A., Şahin, F., Ökçün, F. ve Macaroğlu, E. (1993). Okul öncesi dönemle ilgili fen faaliyetlerine örnekler. 9. Ya-Pa Okul Öncesi Eğitimi ve Yaygınlaştırma Semineri, Ankara.
• Hadzigeorgiou, Y. (2001). The role of wonder and “romance” in early childhood science education. International Journal of Early Years Education, 9(1), 63-69.
• Hamurcu, H. (2006). Okul öncesi öğretmen adaylarının fen öğretimi hakkındaki görüşleri. 7. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. 07- 09 Eylül, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Karamustafaoğlu, S. ve Kandaz, U. (2006). Okul öncesi eğitimde fen etkinliklerinde kullanılan öğretim yöntemleri ve karşılaşılan güçlükler. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 65-81.
• Lincoln, Y. S., & Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. California: Sage Publications, Inc.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis (2nd ed.). California: Sage Publications, Inc.
• Özbey, S., & Alisinanoğlu, F. (2008). Identifying the general ideas attitudes and expectations pertaining to science activities of the teachers employed in preschool education. Journal of Turkish Science Education, 5(2), 82-94.
• Şenel, T. ve Aslan, O. (2014). Okul öncesi öğretmen adaylarının bilim ve bilim insanı kavramlarına ilişkin metaforik algıları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 76-95.
• Şimşek, N. ve Çınar, Y. (2012). Okul öncesi dönemde fen ve teknoloji öğretimi (2. baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ültay, N., Can, M. ve Ültay, E. (2014). Okul öncesi öğretmen adaylarının ısı-sıcaklık konusundaki kavramsal bilgilerinin belirlenmesi. XI. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 11-14 Eylül. Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Ültay, N. ve Ültay, E. (2015). Okul öncesi öğretmen adaylarının bazı fen kavramları hakkındaki kavramsal bilgilerinin kesitsel olarak incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(41), 1046-1051.
• Ünal, M. ve Akman, B. (2006). Okul öncesi öğretmenlerinin fen eğitimine karşı gösterdikleri tutumlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 251-257.
• Wadsworth, B. J. (1996). Piaget's theory of cognitive and affective development: Foundations of constructivism. Longman Publishing.