Beyin Göçü Açısından Yabancı Uyruklu Yükseköğretim Elemanlarının Kazanımı: Erzurum Atatürk Üniversitesi Örneği

Year 2018, Volume: 22 Issue: 2, 1093 - 1112, 25.06.2018

İsmail Öz , Pınar Laloğlu

Abstract

Avrupa’nın, aklın önderliğinde Ortaçağ
karanlığından kurtularak 18.yy’ın ikinci yarısından itibaren evrildiği
kapitalist dünya egemenliği, bu coğrafi mekanın dışında kalan geleneksel
devletler için çeşitli yıkımlara sebep olur. Yıkıma uğrayanlar için kurtuluş
reçetesi, Batı modernliğinin örnek alınmasında görülür. Modernliğin bilgisine
ulaşmanın en kestirme yolu ise Batı’nın yardımı ile mümkündür. Bu geleneksel
devletlerden biri olarak Osmanlı da askeri alan öncelikli olmak üzere Batılı
ülkelerden getirttiği yabancı uzman ve eğitmenler ile modernleşme uğraşına
girişir. Söz konusu uğraşlar Osmanlı devletinin yıkımına engel olamasa da
yükseköğretim açısından ikinci nesil üniversitenin temellerinin atılması
sağlanır. Cumhuriyet dönemine gelindiğinde Osmanlı’dan devralınan
yükseköğretim, yabancı akademisyenlerin yardımı ile devrimlerin savunucusu ve
ideolojisinin taşıyıcısı kurum olarak yeniden düzenlenir. Günümüze gelindiğinde
üçüncü nesil üniversite kavramının tartışıldığı Türkiye’de yabancı uyruklu
yüksek öğretim elemanlarının kullanımının sürdüğü görülür. Çalışma tarihsel anlatı içerisinde Türkiye’de yabancı
uyruklu yüksek öğretim elemanı kullanım ihtiyacının nedenlerini genel
hatlarıyla ortaya koymakta ve Atatürk Üniversitesi’nin bu pay içerisindeki
durumunun ayrıntılı bir analizini yapmaktadır. 

Keywords

Beyin göçü, beyin kazanımı

References

• Akçura, Y. (2005). Hatıralarım. Ankara: Hece Yayınları.
• Akyüz, H. (2001). Eğitim Sosyolojisinin Temel Kavram ve Alanları Üzerine Bir Araştırma. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Asaf, B. (1932). “Arkada Kalan Darülfünun”. Kadro, 1(8), 47-48.
• Berkes, N. (1998). The Development of Secularism in Turkey. London: Hurst and Company.
• Bahadır, O. (2010). “1933 Üniversite Reformu Niçin Yapıldı?”, Aras, N.K., Dölen, E., Bahadır, O. (Ed.), Türkiye’de Üniversite Anlayışının Gelişimi (1861-1961) (2.bs.), (ss.52-85). Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi.
• Beydilli, K. (2006). “Mühendishane-i Bahr-i Hümayun”. İslam Ansiklopedisi, (XXXI, 514-516). Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı.
• Bulmuş, B. (2012). Plague, Quarantines and Geopolitics in the Ottoman Empire. Edinburg: Edinburg University Press.
• Dölen, E. (2010). “İstanbul Darülfünunu’nda ve Üniversitesi’nde Yabancı Öğretim Elemanları”, Aras, N.K., Dölen, E., Bahadır, O. (Ed.), Türkiye’de Üniversite Anlayışının Gelişimi (1861-1961) (2.bs.), (ss.89-102). Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi
• Erkan, M. (2000). “Abdülkadir İnan”. İslam Ansiklopedisi, (XXII, 261-262). Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı
• Gedikli, F. (2012). “Yolunu Kendi Kazan Bir Yolcu: Türk Hukuk Tarihçisi Sadri Maksudi Arsal”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 70(1), 399-412.
• Hirsch, E. (2017). Anılarım, (Çev.: Fatma Suphi). Ankara: Tübitak Yayınları.
• İhsanoğlu, E. (2010). Darülfünun I: Osmanlı’da Kültürel Modernleşme Odağı. İstanbul: IRCICA
• İnönü, E. (2010). “İstanbul Üniversitesi’nin 1933 Reformu’ndan Sonraki Gelişmesi Üzerine Düşünceler”, Aras, N.K., Dölen, E., Bahadır, O. (Ed.), Türkiye’de Üniversite Anlayışının Gelişimi (1861-1961) (2.bs.), (ss.89-102). Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi.
• Karagöz, M. (1995). “Osmanlı Devleti’nde Islahat Hareketleri ve Batı Medeniyetine Giriş Gayretleri (1700-1839)”, Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Dergisi OTAM, 6(6), 173-194.
• KB. (2015). Yükseköğretimin Uluslararasılaşması Çerçevesinde Türk Üniversitelerinin Uluslararası Öğrenciler İçin Çekim Merkezi Haline Getirilmesi. Ankara: Kalkınma Bakanlığı.


• Malche, A. (1939). İstanbul Üniversitesi Hakkında Rapor. İstanbul: Devlet Basımevi.
• Mazıcı, N. (1995). “Öncesi ve Sonrasıyla 1933 Üniversite Reformu”, Birikim, 8(76), 56-70.
• Neumark, F. (2017). Boğaziçine Sığınanlar, (Çev.: Şefik Alp Bahadır). İstanbul: Kopernik.
• Öz, İ. (2016). “Küresel Dünyada Turist Göçerler Olarak Yabancı Uyruklu Yüksek Öğretim Öğrencileri: Erzurum Atatürk Üniversitesi Örneği”, Türk Göçü 2016: Seçilmiş Bildiriler- I. London: Transnational Press.
• Özbek, N. (1997). “Zeki Velidi Togan ve Türk Tarih Tezi”, Toplumsal Tarih, 8(45), 20-27.
• Öztürk, H., Karasu, C. (2014). “Mekteb-i Tıbbiye-i Adliye-i Şahane’nin Kurucusu Charles Ambroisse Bernard’ın Eserleri ve Osmanlıya Etkileri Üzerine Bir Değerlendirme”, Adli Tıp Bülteni, 19(3), 125-134
• Schwartz, P. (2003). Kader Birliği. (Çev.: Nagehan Alçı). İstanbul: Belge Yayınları
• Sertkaya, O.F. (1993). “Ahmet Caferoğlu”. İslam Ansiklopedisi, (VII, 10-11). Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı.
• Tekeli, İ. (2010). “Cumhuriyet Öncesinde Üniversite Kavramının Ortaya Çıkışı ve Gerçekleştirilmesinde Alınan Yol”, Aras, N.K., Dölen,
• E., Bahadır, O. (Ed.), Türkiye’de Üniversite Anlayışının Gelişimi (1861-1961) (2.bs.), (ss.19-51). Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi
• Tezcan, M. (2015). Eğitim Sosyolojisi (15.Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Wissema, J. G. (2009). Towards the Third Generation University: Managing the University in Transition. Northampton: Edward Elgar.
• Yıldız, G. (2010). “Üniformalı Padişah II.Mahmud”, Yılmaz, C. (Ed.), II.Mahmud: Yeniden Yapılanma Sürecinde İstanbul, (ss.103-129) içinde. İstanbul: Avrupa Kültür Başkenti.
• Yurdaydın, H. G. (2005). “Düşünce ve Bilim Tarihi (1600-1839)”, Akşin, S. (Ed.), Türkiye Tarihi III, (ss.275-341). İstanbul: Cem Yayınevi.
• URL-1: http://adaybilgi.bilkent.edu.tr/index.php/neden-bilkent/ (Erişim: 08.08.2017).
• URL-2: http://aday.mef.edu.tr/tr/mef-universiteli-olmak (Erişim:18.07.2017)
• URL-3: htpps://istatistik.yok.gov.tr/yuksekogretimistatistikleri/2017/2017_T35.pdf (Erişim: 18.07.2017)
• URL-4: https://www.tbmm. gov.tr/tarihce/ataturk_konusma/5d3yy.htm (Erişim: 22.01.2018)
• URL-5: http://tr.urapcenter.org/2016/2017_ranking.php (Erişim: 10.09.2017)
• URL-6: http://www.yok.gov.tr/documents/10279/37067910/Yuksekogretim_ Kurumlarinda_Yabanci_Uyruklu_Ogretim_Gorevlilerin_Calistirilmasina _Iliskin_Karar.pdf/ (Erişim: 30.12.2018)