Platon Ontolojisinde Metafizik İkicilik ve Bunu Hazırlayan Felsefi Ortam

Yıl 2018, Cilt: 22 Sayı: 3, 1509 - 1527, 30.09.2018

Tuncay Ceylan

Öz

Düşünce tarihinde önce gelen ile sonra gelen
arasındaki bağıntıyı görmemek doğru olmadığı gibi, sonra gelenin özgün olduğunu
kabul etmemek ya da önce gelenin tekrarı olduğunu düşünmek de doğru değildir.
Bir felsefi düşünce ya da öğretinin kendinden önce gelenden bir takım izler
taşıması makul ve anlaşılır bir şeydir. Barnes gibi filozofları uzay ve zaman
dışı varlıklar olarak görmek, felsefede tarihsel arka planı hesaba katmamak makul
olamaz. Aynı şekilde Nietzsche gibi sosyal ve kültürel tarihi gelişimi hep arka
plana indirgemek, yeniliği ve sonra gelenin özgünlüğünü göz ardı etmek de kabul
edilemez. Felsefe tarihinde ilk büyük felsefe sisteminin sahibi olan Platon’un
varlık hakkındaki düşüncesinin de, bu bağlamda kendinden öncekilerin izlerini
taşıdığı fakat kendine özgü ontolojik bir yaklaşım sergilediği yadsınamaz. Whitehead ın “ felsefe tarihi Platon’a düşülen
dipnotlardan ibarettir” değerlendirmesi, abartılı bir bakışın yansıması olsa da
bir gerçeği dile getirmektedir. Yani Platon’un düşüncelerinin özgün olduğunu
kabul etmenin ötesinde, kendinden sonraki döneme ciddi bir şekilde yansımasının
olduğunu düşünmekteyiz, tabii ki kendinden öncekilerin O’nun felsefesindeki izlerini
de hesaba katarak.

Anahtar Kelimeler

Herakleitos, Parmenides, Sokrates, Platon, varlık-oluş, iki dünyalı metafizik

Kaynakça

• Aristoteles. (1996). Metafizik, çev. Ahmet Arslan, Sosyal Yayınlar, İstanbul.
• Arslan, A. (1995). İlkçağ Felsefe Tarihi I, İzmir.
• Barnes, J. (1982). The Presocratic Philosophers, London.
• Brehıer, E. (1969). Felsefe Tarihi, Cilt: 1 Fasikül: l, çev., Miraç Katırcıoğlu, MEB, İstanbul.
• Capelle, W. (1994). Sokrates'ten Önce Felsefe I, çev. Oğuz Özügül, Kabalcı Yayınevi, İstanbul.
• Cornford, F. M. (1952). The Origins of Greek Philosophical Thought, London.
• Denkel, A. (1998). İlkçağ'da Doğa Felsefeleri, Özne Yayınları, İstanbul.
• Dunham, J. H. (1950). "Platonısm", A History of Philosophical Systems, ed. Vergilius Ferm, Library Inch, Newyork.
• Guthrie, W. K. C. (1988). İlkçağ Felsefesi Tarihi, çev. Ahmet Cevizci, Gündoğan Yayınları, Ankara.
• Kranz, W. (1984). Antik Felsefe, çev. Suad Y. Baydur, Sosyal Yayınlar, İstanbul.
• Küyel, M.T. (1969). Aristoteles ve Farabi’nin Varlık ve Düşünce Öğretileri, AÜDTCF Yayınları, Ankara.
• Lange, F. A. (1990). Materyalizmin Tarihi ve Günümüzdeki Anlamının Eleştirisi, çev. Ahmet Arslan, Gündoğan Yayınları, Ankara.
• Platon. (1989). Timaios, çev. Erol Güney-Lütfi Ay, MEB, İstanbul.
• Platon. (1989). Phaidon, çev., Suut K.Yetkin-Hamdi R.Atademir, MEB,İstanbul.
• Platon. (1989). "Kratylos", Diyaloglar l, çev. Teoman Aktürel, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Platon. (1973). Euthyphron, çev. Pertev Naili Boratav, Eflatun I, Hürrriyet Yayınları, İstanbul.
• Platon. (1989). "Menon", çev. Adnan Cemgil, Diyaloglar 1, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Platon. (1986). "Sofist", çev. Ömer Naci Soykan, Diyaloglar 2, Remzi Kitabevi, İstanbul
• Platon. (1980). "Sophist", çev. F.M.Cornford, The Collegted Dialogues of Plato I, ed. Harnilton and Huntington Cairns, Princeton University Press, New Jersey.
• Platon. (1986). "Theatitetos", çev. Macit Gökberk, , Diyaloglar 2, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Platon. (1975). Devlet, çev. Selahattin Eyüboğlu-M.Ali Cimcoz, MEB, İstanbul.
• Russell, B. (1972). Batı Felsefesi Tarihi I, çev. Muammer Sencer, Bilgi Yayınevi, İstanbul.
• Sahakıan, W. S. (1995). Felsefe Tarihi, çev. Aziz Yardımlı, İdea Yayınları, İstanbul.
• Sayıcı, A. (1996). Mısırlılar ve Mezopotamyalılarda Matematik, Astronomi ve Tıp, Ankara.
• Sunar, C. (1977). Varlık Hakkında Ana Düşünceler, AÜ İlahiyat Fakültesi Yayınları, Ankara.
• Wedberg, A. (1989). "İdealar Kuramı", Platon'un Felsefesi Üzerine Araştırmalar, Cilt: I, Der. Ahmet Cevizci, Gündoğan Yayınları, Ankara.
• Ülken, H. Z. (1968). Varlık ve Oluş, AÜ İlahiyat Fakültesi Yayınları, Ankara.
• Yenişehirlioglu, Ş. (1996). Felsefe ve Diyalektik, Ümit Yayıncılık, Ankara.