Zati: Life, Personality, Art and Works

Yıl 2018, Cilt: 22 Sayı: Özel Sayı 2, 1935 - 1956, 22.10.2018

Sadık Armutlu

Öz

Zati is famous poet who lived in the late 15th century and early 16th century poetry and writings that famous verses and the one of the wellknown poets of his era. As poet who versed easily and he was famous to awareness the technics of versing. In Turkish literature the most verses poems attributed to him. Zati the resources to be remembered as master poets and spoken of with praise. One of the most famous students is Baki, Another of his disciples is Kara Fazli is known that the Masnavi flowery. His small shop located in the courtyard of the Mosque of Bayazid read poetry and talk about it and it was a scientific environment. Hayali Bey and Tashlijali Yahya were poets who came to this shop. Zati was clever man and had strong gift to versing and he was astute person and nifty one who was born to been poet and had multidimensional talent. Undoubtedly, the main features of such a talented person. Almost can be said, there is no research about the poet who had unique features. This article also intends to study the life and works of Zati and remove blanks of his life.

Anahtar Kelimeler

Zati, Poetry of Zati, Art of Zati, Works of Zati

Zâtî: Hayatı, Kişiliği, Sanatı ve Eserleri

Öz

Zâtî,  XV. yüzyılın sonu ve
XVI. yüzyılın ilk yarısında yaşamış ünlü bir şairdir. Yazdığı manzum ve mensur
eserlerle tanınmış, döneminin önde gelen şairlerindendir. Kolay şiir yazan ve
şiir tekniğini iyi bilen bir şair olarak bilinir. Türk edebiyatında en fazla gazel
yazan şairlerdendir. Zâtî, kaynaklarda şairler hocası olarak anılır ve
kendisinden övgü ile bahsedilir. Onun öğrencilerinden biri, ünlü şair Bâkî’dir.
Bir diğer ünlü öğrencisi de Gül ü Bülbül mesnevisiyle tanınan şair Kara
Fazlı’dır.  Onun Bayazid cami avlusundaki küçük dükkânı şiirlerin okunduğu,
konuşulduğu ve şiir tartışmalarının yapıldığı akademik bir muhittir. Hayali Bey
ve Taşlıcalı Yahya da bu dükkâna gelen şairlerdendir. Kıvrak bir zekâya, güçlü
bir şiir yeteneğine sahip olan Zâtî, rindmeşrep ve nüktadan bir kişidir. O,
anadan doğma şair yaratılışlı, aynı zamanda çok boyutlu ve çok yönlü
biridir.  Böyle bir yeteneğin ortaya çıkmasındaki en büyük etken, şüphesiz
şahsi kabiliyetidir. Kıvrak bir zekâya, güçlü bir şiir yeteneğine sahip olan Zâtî,
rindmeşrep ve nüktadan bir kişidir. O, anadan doğma şair yaratılışlı, aynı
zamanda çok boyutlu ve çok yönlü biridir. 
Böyle bir yeteneğin ortaya çıkmasındaki en büyük etken, şüphesiz şahsi
kabiliyetidir. Daha birçok özelliklere sahip olan şair üzerinde ciddi
araştırmalar yok denecek kadar azdır. 

Anahtar Kelimeler

Şair Zâtî, Zâtî’nin şiiri, Zâtî’nin sanatı

Kaynakça

• Ahdî-i Bağdâdî, Gülşen-i Şu’arâ, Millet ktp. Âli Emiri Kısmı nr. 774. TDED, c. XI, İstanbul.Alpay, Günay (1974). "Gazali'nin Mekke'den İstanbul'a Yolladığı Mektup ve Ona Yazılan Cevaplar", TDAY Belleten-1972-1973, Ankara.Âşık Çelebi (1971). Meşâ'irü'ş-Şu'arâ, (yay. G.M. Meredith Owens), London.Çavuşoğlu, Mehmet (1970). "Zâtî'nin Letâyifi I" İst. Üniv. Edebiyat Fak. TDED, c. XVIII, İstanbul.Çavuşoğlu, Mehmet (1977). “Zâtî’nin Letâyifi II”, İst Üniv. Edebiyat Fak. TDED, c. XXII, İstanbul.. Erünsal, İsmail E. (1980). "Türk Edebiyatı Tarihine Kaynak Olarak Arşivlerin Değeri", Türkiyat Mec., c. XIX, İstanbul. Erünsal, İsmail E. (1981). "II. Bâyazîd Devrine Ait Bir İn'âmat Defteri", İst. Üniv. Tarih Enst, Der., sy. 10, İstanbul Erünsal, İsmail E. (1984). "Kanuni Saltan Süleyman Devrine Ait Bir İn'âmât Defteri" Osmanlı Araştırmaları IV, İst.1984. Göçgün, Önder (1987). Ziya Paşa'nın Hayatı Eserleri, Edebi Şahsiyeti ve Bütün Şiirleri, Ankara.İbrahim Necmi (1338). Tarih-i Edebiyat Dersleri, İstanbul. İpekten, Haluk (1987). Bâkî (Hayatı-Sanatı- Eserleri), Ankara. İsen, Mustafâ (1993). Acıyı Bal eylemek (Türk Edebiyatında Mersiye), Ankara.İsen, Mustafa (1994). Künhü'l Ahbâr’ın Tezkire Kısmı, Ankara. İsmail Hakkı (1342). Karesi Meşâhiri, Balıkesir. Kınalı-zâde Hasan Çelebi (1989). Tezkiretü'ş-Şu'arâ, (haz. İbrahim Kutluk), Ankara. Köprülü, Fuat (1322). Yeni Osmanlı Tarih-i Edebiyatı, İstanbul. Kurtoğlu, Orhan (1995). Zâtî Dîvânı'nın Gazeller Dışında Kalan Şiirleri Üzerine Bir Araştırma (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniv. SBE, Ankara.Latifî (1314). Tezkire, İstanbul.Mehmet Riyâzî, Riyâzü'ş-Şu'arâ, Nuruosmaniye, ktp. nr.3724. Mustafa Beyânî Tezkire-i Şu'arâ, İst. Millet Ktp. Ali Emiri Kısmı nr. 757. Sehî (1325). Heşt Behişt, İstanbul. Şem’ü Pervâne, Süleymaniye ktp, Lala İsmail Bölümü, nr. 443, v.81b Şentürk, Ahmed Atilla (1993). "Klasik Osmanlı Edebiyatı Işığında Eski Adetler ve Günlük Hayattan Sahneler”, Türk Dili, sy. 500, Ankara.Tolasa, Harun (1983). Sehî, Latifi, Âşık Çelebi Tezkirelerine Göre 16. Yüzyıl'da Edebiyat Araştırma ve Eleştiri, İzmir.Uğurlu, Nurer (1992). Divan Bahçesi, İstanbul. Zâtî Divanı (1967). “Edisyon Kritik ve Transkripsiyon”, (yay. Ali Nihad Tarlan), Gazeller Kısmı, I. Cild, İstanbul. Zâtî Divanı (1970). “Edisyon Kritik ve Transkripsiyon”, (yay. Ali Nihad Tarlan), Gazeller Kısmı, I. Cild, İstanbul. Kısmı, II Cild İstanbul. Zâtî Divanı (1987). “Edisyon Kritik ve Transkripsiyon”, (yay. Mehmet Çavuşoğlu- M. Ali Tanyeri), Gazeller Kısmı, III. Cild, İstanbul.