Bir Yükseköğretim Kurumunda Örgütsel Gücün Etik İklim ve Etik Liderlik ile İlişkisi

Yıl 2021, Cilt: 25 Sayı: 3, 1151 - 1170, 28.09.2021

Burcu Yoğurtcu Semra K Güngör

https://doi.org/10.53487/ataunisosbil.953033

Cited By: 1

Öz

Bu araştırma örgütsel gücün etik iklim ve etik liderlik ile ilişkisini tespit etmeye yönelik olarak gerçekleştirilmiştir. Örgütsel Güç Ölçeği, Etik İklim Ölçeği ve Etik Liderlik Ölçeği Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi’nde görev yapan 529 akademisyene uygulanmıştır. Verilerin analizi için SPSS 25 istatistik programı kullanılmıştır. Verilere betimsel istatistikler, güvenirlik testi, korelasyon, çoklu regresyon analizleri yapılmıştır. Araştırmanın sonucuna göre, örgütsel güç ile etik iklim ve etik liderlik arasında olumlu ve anlamlı bir ilişkinin olduğu saptanmıştır. Ödül gücü, meşru güç, uzmanlık gücü, karizmatik güç ve bilgi gücü ile etik iklim ve etik liderlik arasında olumlu ve anlamlı bir ilişkinin olduğu tespit edilmiştir. Ancak zorlayıcı güç ile etik iklim ve etik liderlik arasında herhangi bir ilişki tespit edilmemiştir. Karizmatik güç, bilgi gücü ve uzmanlık gücü etik iklimi ve etik liderliği yordamaktadır. Yöneticilerin akademisyenlerin etik iklim ve etik liderlik algı düzeylerini arttırmaları için karizmatik güç, bilgi gücü ve uzmanlık gücünü etkili bir biçimde kullanmaları önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Akademisyen, Örgütsel Güç, Etik İklim, Etik Liderlik

Kaynakça

• Ansari, M.A., Aafaqi, R. & Chiun, L.M. (2015). Influence tactics and attributed bases of leader power: the role of leader-member exchange. Research advances in organizational behavior and human resources management. (Publication No. 277309449) University Of Paris-Dauphine: Paris. https://www.researchgate.net/publication/
• Aydan, S. (2017). Sağlık sektöründe etik iklim ve örgütsel güvenin ihbarcılık (whistleblowing) niyeti üzerine etkisi: Bir üniversite hastanesi örneği. (Yayınlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara. Ulusal Tez Merkezi.
• Aydın, İ. (2018a). Eğitim ve öğretimde etik. Pegem.
• Aydın, M. (2018b). Eğitim yönetimi. Gazi.
• Balcı, A. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler. Pegem.
• Bilgen, A. (2014). Çalışanların etik liderlik ve etik iklim algılamalarının örgütsel bağlılıklarına etkisi: özel ve kamu sektöründe karşılaştırmalı bir uygulama (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul. Ulusal Tez Merkezi.
• Brown, M. E., Trevino, L. K., & Harrison. D. A. (2005). Ethical leadership: a Social learning perspective for construct development and testing. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 97(2), 117–134.
• Bulut, H. (2012). Etik liderliğin ve etik iklimin çalışanların örgütsel bağlılığına ve iş performanslarına etkileri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Gebze. Ulusal Tez Merkezi.
• Bursalıoğlu, Z. (2016). Eğitim yönetiminde teori ve uygulama. Pegem.
• Bustos-Vargas, D. E. (2016). Explorıng the relatıonshıp between leadershıp sources of power and authentıc leadershıp style ın speech-language pathology. (Publication No. 10405500). Lake University, Texas. ProQuest Dissertations and Theses Global.
• Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak-Kılıç E., Akgün M. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2018). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem.
• Cevizci, A. (2017). Felsefe tarihi. Say.
• Cogliser, C.C. & Schriesheim, C.A. (2000). Exploring work unit context and leader-member exchange: a multi-level perspective. Journal of Organizational Behavior. 21(5), 487-511.
• Cömert, M. (2014). Öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri ile okul müdürlerinin kullandıkları örgütsel güç kaynakları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş. Ulusal Tez Merkezi.
• Cullen, J., Victor, B., & Bronson, J. W. (1993). The ethical climate questionnaire: An assesment of its development and validity. Pschological Reports, 73(2), 667-674.
• Decker, S. R. (1989). The relationship among principal power tactic usage, leadership style and school climate in selected Iowa elementary schools (Publication No. 222998322) (Unpublished Doctoral Dissertation), University of Northern Iowa, Iowa. https://core.ac.uk/download/pdf/222998322.pdf
• Diş, O. ve Ayık, A. (2016). Okul yöneticilerinin kullandıkları güç kaynakları ile örgüt iklimi arasındaki ilişki. Akademik Bakış Dergisi, 58, 499-518.
• Erchul, W.P., Raven, B.H. & Wilson, K.E. (2004). The relationship between gender of consultant and social power perceptions within school consultation. School Psychology Review, 33(4), 582-590. https://doi.org/10.1080/02796015.2004.12086269
• Erdoğan, B., Liden, R.C. & Kramier, M.L. (2006). Justice and leader-member exchange: the moderating role of organizational culture. Academy of Management Journal, 49(2), 395-406. https://doi.org/10.5465/amj.2006.20786086
• Eyidoğan, Ö. (2013). Etik iklimin örgütsel iletişim üzerindeki etkisi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul. Ulusal Tez Merkezi.
• French, J. R. P., & Raven, B. (1959). The bases of social power. In D. Cartwright & A. Zander (Eds.), Studies in social power (s. 150-167). Ann Arbor, MI: University of Michigan.
• Gündüz, Y. (2015). Etkileşimsel ve dönüşümsel liderlik tarzlarının izleyicilerinin örgütsel güç algısı üzerindeki etkisini incelemeye yönelikmbir araştırma (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul. Ulusal Tez Merkezi.
• Hoy, W. K., & Miskel, C. G. (2005). Educational administration: Theory, research, and practice (7th ed.). McGraw-Hill.
• Kuyucu-Güzel, E. (2019). Akademisyenlerin eleştirel düşünme düzeyleri ile örgütün etik iklimine ilişkin algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Celal Bayar Üniversitesi, Manisa. Ulusal Tez Merkezi.
• Lunenburg, F. C., & Ornstein, A. C. (2013). Liderlik. F. C. Lunenberg, A. C. Ornstein. (D. Doğan, Çev.), Eğitim yönetimi. G. Arastaman (Çev. Ed.). Nobel.
• Maya, İ. (2013). Akademisyenlerin meslek ahlakına aykırı olan davranışlara ilişkin ÇOMÜ Eğitim Fakültesi Örneği. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 8(6), 491-509.
• Meydan, C. H. (2010). Örgüt kültürü, örgütsel güç ve örgütsel adalet algılarının bireyin iş tatmini ve örgüte bağlılığı üzerine etkisi: Kamuda bir araştırma Yayınlanmamış Doktora Tezi). Kara Harp Okulu, Ankara. Ulusal Tez Merkezi.
• Mooney, M. (2003). A study of the relationship between transformational leadership and organizational climate of elementary schools in western Pennsylvania. (Publication No. 3081035) (PhD Dissertation). Duquesne University. ProQuest Dissertations and Theses Global.
• Nartgün- Sezgin, Ş., Nartgün, Z. ve Arıcı, D. (2016). Okul yöneticilerinin kullandıkları örgütsel güç kaynakları ile otantik liderlik düzeylerine ilişkin öğretmen görüşleri. Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(2), 1-26.
• Nietzsche, F. (2017). Güç istenci (N. Epçeli, Çev.). Say.
• Özcenay, T. (2017). Okul yöneticilerinin kullandıkları güç kaynaklarına ilişkin yönetici ve öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yakın Doğu Üniversitesi, Lefkoşa. Ulusal Tez Merkezi.
• Özdemir, A. (2015). Öğretmenlerin okullarına duygusal bağlılıklarının müdürlerin sosyal, kullandıkları güç kaynakları ve etik liderlik davranışları açısından incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(3), 595-618.
• Özdemir, E. (2003). Liderlik ve etik. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(2), 151-168.
• Özen, F. ve Durkan, E. (2016). Algılanan örgütsel etik iklim ile öğretmenlik meslek etiği arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 22(4), 593-627. https://doi.org/10.14527/kuey.2016.023
• Peterson, D. K. (2002). The relationship between unethical behavior and the dimensions of the ethical climate questionnaire. Journal of business ethics, 41(4), 313-326.
• Pfeffer, J. (1993). Managing with power. Harward Business School.
• Platon. (2010). Devlet. Türkiye İş Bankası.
• Polat, S. (2010). Okul öncesi yöneticilerin kullandıkları yönetsel güç kaynaklarına ilişkin öğretmen algıları ile öğretmen motivasyonu arasındaki ilişki (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul. Ulusal Tez Merkezi.
• Raven, B. H., Schwarzwald, J., & Koslowsky M. (1998). Conceptualizing and measuring a power lnteraction model of ınterpersonal influence. Journal of Applied Social Psychology, 28(4), 307-332.
• Tokhay, E. (2016). Etik iklim ile etik liderlik arasındaki ilişki ve bir araştırma (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul. Ulusal Tez Merkezi. Tuna, M., Bircan, H. ve Yeşiltaş, M. (2012). Etik liderlik ölçeğinin geçerlilik ve güvenilirlik çalışması: Antalya örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(2), 142-155.
• Yılmaz, K. ve Altınkurt, Y. (2012). Okul yöneticilerinin kullandıkları güç kaynakları ile öğretmenlerin iş doyumu arasındaki ilişki. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(2), 385-402. Yükseköğretim Kanunu (1981) https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2547.pdf.