“ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİ İÇİN DİNLEME STRATEJİLERİ ÖLÇEĞİ”NİN GEÇERLİLİK VE GÜVENİLİRLİK ÇALIŞMASI

Yıl 2016, Sayı: 57, 1885 - 1904, 15.09.2016

Tazegül Demir Atalay Deniz Melanlıoğlu

https://doi.org/10.14222/Turkiyat1600

Öz

Araştırmanın amacı, ortaokul öğrencilerinin dinleme becerilerine yönelik kullandıkları dinleme öncesi, sırası ve sonrası stratejileri kullanma durumlarını belirlemek için geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirmektir. Dinleme becerisi, eğitim gerektiren bir süreci içerir ve dinlemenin alışkanlığa dönüşebilmesi için bu süreç hakkında bilgi sahibi olmaya ihtiyaç vardır. Dinleme süreci; dinleme öncesi, sırası ve sonrası olmak üzere üç aşamadan meydana gelmektedir. Araştırmaya toplam 400 ortaokul (5, 6, 7 ve 8. sınıf) öğrencisi katılmıştır. Çalışmada öncelikle maddelerin hazırlanması, uzman görüşünün alınması (kapsam geçerliliği), ölçeğin ön deneme uygulaması işlemleri gerçekleştirilmiş; ardından veriler üzerinde madde toplam korelasyonu, açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi ile güvenilirliği belirlemek için Cronbach Alpha analizi yapılmıştır. Analizler sonucunda ölçeğin 47 madde ve üç faktörden oluştuğu görülmüştür. Toplam varyansın % 45,335’ini açıklayan ve özdeğeri 1. faktör için 15,933; 2. faktör için 3,213; 3. faktör için 2.162’dir. Ölçeğin tamamı için Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayısı ,956’dır.Alt boyutlar açısından bakıldığında geliştirilen ölçeğin 1. faktör için ,930; 2. faktör için ,914; 3. faktör için ,830 şeklinde güvenirlilik düzeylerine sahip olduğu görülmektedir. Yapılan analiz sonucunda 3 faktörlü yapıdan oluşan ölçekte 1. faktörün yük değerleri ,720 ila ,452; 2. faktörün ,724 ila ,463 ve 3. faktörün ,661 ila ,510 arasında değişmektedir. Yapılan faktör analizi sonucunda üç faktörde toplanan maddelerin faktör yükleri ,45 ve üzeridir.Ölçeğin uyum indeksi değerleri ise RMSEA=.060, CFI=.95, IFI=.95, GFI=.94, AGFI=.90 ve SRMR=.081 olarak tespit edilmiştir. Analizlerden elde edilen değerlere bakılarak “Ortaokul Öğrencileri İçin Dinleme Stratejileri Ölçeği”nin, ortaokul öğrencilerinin dinleme öncesi, sırası ve sonrasında kullandıkları stratejileri belirlemede kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir araç olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Türkçe öğretimi, dinleme becerisi, dinleme

Kaynakça

• Akçataş, A. (2001). İletişim eksiklikleri ve dilin kullanımı. Dil Dergisi, 106, 61-66.
• Akgül, A. ve Çevik, O. (2003). İstatistiksel analiz teknikleri SPSS’te işletme yönetimi uygulamaları. Ankara: Emek Ofset.
• Akyol, H., (2006). Türkçe öğretim yöntemleri. Ankara: Kök Yayıncılık.
• APA (1999). Standard’sfor educationaland psychological testing. Washington: American Educational ResearchAssociation (AERA), American Psychological Association, National Council on Measurement an Education.
• Aras, B. (2004). İlköğretimde dinleme ve anlama becerisinin geliştirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Aytan, T. (2011). Aktif öğrenme tekniklerinin dinleme becerisi üzerindeki etkileri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi.
• Bagheri, M. ve Karami, S. (2014). The effect of explicit teaching of listening strategies and gender on efl learners' IELTS performance. Journal of Language Teaching and Research, 5(6), 1387-1392.
• Brent, R. ve Anderson, P. (1993). Developing children's classroom listening strategies. The Reading Teacher, 47, 122-126.
• Bryman, A. ve Cramer, D. (1999). Quantitative data analysiswith SPSS release 8 for windows. London and New York, Taylor ve Francis e-Library, Routledge.
• Büyüköztürk, Ş. (2005). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö., Kahveci, Ö. ve Demirel, F. (2004). Güdülenme ve öğrenme stratejileri ölçeği’nintürkçe formunun geçerlilik ve güvenirlilik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 4 (2), 207-239.
• Cihangir, Z. (2000). Üniversite öğrencilerine verilen etkin dinleme becerisi eğitiminin başkalarını dinleme becerisine etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Çelikbaş, K.A. (2010). Anlama / dinleme stratejilerinin kullanımı ile dinlediğini anlama düzeyiarasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
• Çifçi, M. (2001). Dinleme eğitimi ve dinlemeyi etkileyen faktörler. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2, 165-177.
• Demirel, Ö. (1999). İlköğretim okullarında Türkçe öğretimi. İstanbul: MEB Yayınları.
• Doğan, Y. (2007). İlköğretim ikinci kademede dil becerisi olarak dinlemeyi geliştirme çalışmaları. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Elemen, B. (2014). Türkçeyi ikinci dil olarak öğrenen yabancı uyruklu öğrencilerin lisans düzeyinde kullandıkları Dinleme Stratejileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Fidan, M. (2012). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin Türkçe dersinde kullandıkları dinleme stratejilerinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kayseri: Erciyes Üniversitesi.
• Goh, C. C. M. (2002). Teaching listening in the language classroom. SEAMEO regional language centre, Singapore. (Portuguese translation, 2003: O Ensino Da Compreensão Aulas De Idiomas).
• Göğüş, B. (1978). Orta dereceli okullarımızda Türkçe ve yazın eğitimi. Ankara: Gül Yayınevi.
• Güneş, F. (2007). Türkçe öğretimi ve zihinsel yapılandırma. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Hovardaoğlu, S. (2000). Davranış bilimleri için istatistik. Ankara: Hatipoğlu Yayınları.
• İzin, N. (2005). Dil becerilerinin gelişiminde özgüven. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Karadüz, A. (2010). Türkçe ve sınıf öğretmeni adaylarının dinleme stratejilerinin Değerlendirilmesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 29, 39-55.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Katrancı, M. (2012). Üstbiliş stratejileri öğretiminin dinlediğini anlama becerisine ve dinlemeye yönelik Tutuma Etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Kocaadam, D. (2011). Not alarak dinleme eğitiminin ilköğretim 7. sınıf öğrencilerinindinleme becerisi üzerindeki etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Köklü, N. (1995). Tutumların ölçülmesi ve likert tipi ölçeklerde kullanılan seçenekler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 28(2), 81-93.
• McDonald, R. P. ve Moon-Ho, R. H.(2002). Principlesand prantice in reporting sstructural equation analyses. Psychological Methods, 7 (1), 64-82.
• Mendelsohn, D. (2006). Learning how to listen using learning strategies. ın e. and. uso-juan. Current Trends in the Development and Teaching of the Four Language Skills, (52-65). Boston: Heinle & Heinle.
• Melanlıoğlu, D. (2011). Üstbiliş strateji eğitiminin ortaokul öğrencilerinin dinleme becerilerine etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Melanlıoğlu, D. (2012). Dinleme becerisine yönelik ölçme değerlendirme çalışmalarında üstbiliş stratejilerinin kullanımı. Turkish Studies, 7(1), 1583-1595.
• O'Malley, M. J. ve Chamot, A. U. (1990). Learning strategies in second language acquisition. England: Cambridge University Press.
• Owca, S., Pawlak, E. ve Pronobis, M. (2003). Improving student academic success through the promotion of listening skills. London: Saint Xavier Univesrity.
• Özbay, M. (2009). Anlama teknikleri – ıı: dinleme eğitimi. Ankara: Öncü Kitap.
• Schermelleh-Engel, Moosbrugger, H. ve Müler, H. (2003). Evaluatingthe fit of structural equation models: tests of significanceand descriptive goodness-of-fit measures. Methods of PsychologicalResearch Online, 8(2), 23-74.
• Sheskin, D. J. (2004). Handbook of parametricandn on parametric statistical procedures. Boca Raton: Chapmanve Hall/CRC.
• Şahin, A. ve Aydın, G. (2009). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin Türkçe dersi dinleme becerisi farkındalıklarının Belirlenmesine Yönelik Bir Anket Geliştirme. The Journal of International Social Research, 2(9), 454- 464.
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2001). Using multivariate statistics. Boston: Allynand Bacon.
• Tatlıdil, H. (1992). Çok değişkenli istatistiksel analiz. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
• Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Temur, T. (2010). Dinleme metinlerinden önce ve sonra sorulan soruların üniversite öğrencilerinin dinlediğini anlama beceri düzeyine etkisi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 303-319.
• Thompson, B. (2000). Ten commandments of structural equation modeling. In L. G. Grimm ve P. R. Yarnold (Eds.). Reading and Understanding More Multivariate Statistics, (261- 283). Washington, D.C: American Psychological Association.
• Tyler, L. E. (1971). Test and measurement. Prentice- Hall.
• Vandergrift, L. (1997). The comprehension strategies of second language (french) listeners: A Descriptive Study. Foreign Language Annals, 30, 387-409.
• Vandergrift, L. (2003). Orchestrating strategy use: toward a model of the skilled second language listener. Language Learning, 53 (3), 463-496.
• Yalçın, A. (2002). Türkçe öğretim yöntemleri yeni yaklaşımlar. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Yangın, B. (1998). Dinlediğini anlama becerisini geliştirmede elves yönteminin etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Yıldırım, A ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, N. ve Kılınç, A. (2015). Dinleme stratejileri öğretimininbeşinci sınıf öğrencilerinindinlediğini anlama becerilerine Etkisi. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi ÖS-II, 17-34.