ŞEYHÎ DİVANI’NDA GEÇEN YİYECEK VE İÇECEK ADLARI ÜZERİNE

Yıl 2006, Cilt: 12 Sayı: 29, 95 - 116, 28.02.2010

Hasan Ali Esir

Öz

Şeyhî XV. yüzyıl şairlerimizden olup, divan edebiyatının
başta gelen temsilcileri arasında yer alır. Şeyhî Divanı’nda klâsik
bir divanda bulunması gereken bütün konular mevcuttur.
Makalemizde Şeyhî Divanı’ndaki konulardan yiyecek ve
içecekleri ele aldık. Çalışmamızda önce edebiyatımızda genel
olarak yiyecek ve içeceklerden bahsettik. Daha sonra mesnevîlerde
ve divanlarda yiyecek ve içecek konusunun nasıl işlendiğine
değindik. Böylece Şeyhî Divanı’ndaki yiyecek ve içecek konusunu
edebiyatımız içerisinde bir zemine oturtmayı hedefledik. Daha
sonra Divan’da yer alan yiyecek ve içecekleri, önce yiyeceklerden
başlamak üzere inceledik. Makalemizde elde ettğimiz neticeleri
sonuç bölümünde değerlendirdik.

Anahtar Kelimeler

Şeyhî Divanı, yiyecek ve içecekler, divan edebiyatı, mesnevîler, divanlar

Kaynakça

• ALTINTAŞ, Ayten; Divanü Lügati’t Türk'teki Yemek ve Yiyecekler, Türk Folkloru, S. 62, Eylül 1984, s. 3-5.
• AYAN, Hüseyin; Hurşîd-nâme (Hurşîd ü Ferahşâd) İnceleme-Metin-Sözlük- Konu Dizini, Atatürk Üniversitesi Basım evi Erzurum, 1979.
• ÇAVUŞOĞLU, Mehmed; Necati Bey Divanı’nın Tahlili, Kitabevi, İstanbul, 2001.
• ÇEVİK, Nihal Kadıoğlu; Hünkâr Beğendi, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, 1. Baskı, Ankara, 2000.
• ERDOĞAN, Kenan; Zâtî Divanında Yiyecekler, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı 22, Erzurum, 2003, s. 31-54.
• GÖKYAY, Orhan Şaik; Kim Etti Sana Bu Kârı Teklif (Seçme Makaleler 2) “Divan-ı Et'’ime”, İletişim Yayınları, 1. Baskı, İstanbul, 1997, s. 243- 270.
• ________________; Güçlük Nerede? (Seçme Makaleler 3) “Divan Şiirinde Meyveler”, İletişim Yayınları, 1. Baskı, İstanbul, 2002, s. 317-334.
• GÜZEL, Abdurrahman; Kaygusuz Abdal’ın Şiirlerinde Yiyecek Adları, Türk Folkloru Araştırmaları 1982, Ankara, 1983, s. 97-111.
• İmlâ Kılavuzu, Türk Dil Kurumu, Genişletilmiş ve Gözden Geçirilmiş Yeni Baskı, Türk Tarih Kurumu Basım evi, Ankara, 2000.
• İSEN, Mustafa-Kurnaz; Cemal; Şeyhî Divanı, Akçağ Yayınları, Ankara, 1990.
• KÖKSAL, M. Fatih; Yenipazarlı Vâlî Hüsn ü Dil, Kitabevi, İstanbul, 2003.
• KUT Alpay, Günay; Tabiat-nâme ve Tatlılar Üzerine Bir Yazma Eser, "Et- Terkîbât Fî Tabhi’l-Hulviyyât", Folklor ve Etnoğrafya Araştırmaları, Anadolu Sanat Yayınları, Erenler Matbaası, İstanbul, 1985, s. 179-193.
• KUT, Günay; 13. Yüzyıla Ait Bir Yemek Kitabı, Kaynaklar, S. 3, Bahar 1984, s. 51-57.
• __________; İlm-i Hâl Kitaplarında Yeme-İçme ve Gelenek-Görenekle İlgili Malzeme, V. Milletler arası Türk Halk Kültürü Kongresi, Gelenek Görenek İnançlar, Seksiyon Bildirileri. Ankara, Kültür Bakanlığı, 1997, s. 291-302.
• __________; Şehzade Cihangir ve Bâyezid'in Sünnet Düğünlerindeki Yemekler Üzerine, III. Milletler arası Türk Folklor Kongresi Bildirileri, Maddî Kültür, V. Cilt, Kültür ve Turizm Bakanlığı MİFAD Yayınları, Ankara, 1987, s. 227-237.
• __________; Şirvânî’nin Yemek Kitabı Çevirisine Eklediği Yemekler Üzerine, (Hazırlayan: M. Sabri Koz) Yemek Kitabı: Tarih, halkbilim, edebiyat, İstanbul, Kitabevi, 2002, s. 76-84.
• Muhammed Fuâd Abdülbakî, El-Mu‘cemü’l-Müfehresü Li-Elfâzı’l-Kur’ânı’l- Kerîm, Kahire,1988.
• Ortadoğu Mutfak Kültürleri (Editörler: Sami Zubaida-Richard Tapper, Çeviri: Ülkün Tansel), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, Eylül 2000.
• SEFERCİOĞLU, Mustafa Nejat; Nev’î Divanı’nın Tahlîli, Akçağ, 2. Baskı, (Birinci Baskı Ankara, 2001), s. 90-95.
• ŞENTÜRK, Ahmet Atillâ; XV1. Asra Kadar Anadolu Sahası Mesnevilerinde Edebî Tasvirler, Kitabevi, İstanbul, 2002
• TARLAN], Ali Nihat; Şeyhi Divanını Tetkik, 2 cilt (1. cilt 230, 2.cilt 112 sayfa), Sühulet Basım evi, İstanbul, 1934.
• TAVUKÇU, Orhan Kemal; Yenişehirli Avni Bey’in Âb-nâme Adlı Eseri Üzerine, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı 16, Erzurum, 2001, s. 59-79.
• TİMURTAŞ, Faruk Kadri; Şeyhî ve Hüsrev ü Şîrîn’i, İnceleme-Metin (İnceleme 230, metin 268 sayfa), İstanbul Üniversitesi Yayınlarından, Edebiyat Fakültesi Basım evi, 1980.
• TUNÇ, Semra; Divan Şiirinde Hz. İbrâhîm ve ‘Ades (Mercimek) Kıssasına Dâir, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı 17, Yıl 2005, s. 123-131.
• YERASİMOS, Stefanos; Sultan Sofraları, Yapı Kredi Yayınları, 2. Baskı, İstanbul, Mayıs 2002.
• YILMAZ, Mehmet; Edebiyatımızda İslâmî Kaynaklı Sözler, Enderun Kitabevi, İstanbul, 1992.