GÜNEY KAFKASYA’DAN TÜRKİYE’YE GELEN MUHACİR VE MÜLTECİLERİN DURUMU (1921-1945)

Yıl 2007, Cilt: 14 Sayı: 35, 341 - 359, 28.02.2010

Nebahat Oran Arslan

Öz

I. Dünya Savaşı’ndan sonra imzalanan Mondros Mütarekesi
sonucunda Anadolu toprakları işgal edilmeye başlandı. İşgaller
karşısında alınan tedbirlere rağmen, doğu sınırlarımız 1920 Eylül
ayında gerçekleştirilen Doğu Harekâtı sonunda imzalanan Gümrü
antlaşması ile çizildi.
Bu durum sınırın öteki tarafında kalan Türk ve Müslüman halkın
Türkiye’ye göçmesine neden oldu. Bazen hızlanarak bazen
yavaşlayarak devam eden göç hareketi, Türkiye Cumhuriyeti’ni nüfus,
ekonomi ve sosyal alanlarda etkiledi.
Kafkasya sınırına yakınlığı nedeniyle Kars, Artvin, Iğdır ve Ağrı
bölgesinde büyük bir göç yaşandı. Bu hareketlilik arşiv belgelerinin
yardımıyla anlatılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kars-Ardahan-Artvin-Beyazıd, Muhacir (Göçmen), Mülteci

Kaynakça

• AĞANOĞLU, H.Yıldırım, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Balkanlar’ın Makus Talihi, Göç, İstanbul, 2001. Necdet BİLGİ, “Osmanlı Dönemi Nüfus Sayımları Hakkında” Türk Yurdu, 700. Yılında Osmanlı, Aralık 1999- Ocak 2000, C.19-20, S.148-149, s.124
• AKYÜZ, Jülide, “XIX.Yüzyılda Rusya’dan Yapılan Göçler ve Kars-Sarıkamış Çevresinde Yaşanan Muhacir Hareketleri”,Türk Dünyası Araştırmaları, Sayı: 154, (İstanbul 2005), s.179-195 Askeri Tarih Belgeleri, Ocak 1919, Sayı 107, s.80.
• ATASE, İstiklâl Harbi, K.1117, D.2(26) F-3. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, Bakanlar Kurulu Evrakı, 30-18-135/10-1922
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Hariciye Nezareti Siyasi Kalemi, 2877-20;
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi, İskan Evrakı, 272.1./18.85.3
• BCA, Bakanlar Kurulu Evrakı, 030-10.97.44/116.808.4.
• BCA, Bakanlar Kurulu Evrakı, 030-18-01-02/102-38-18.