MEHMET KAPLAN’IN ÇIĞIR’DAKİ HİKÂYELERİ

Yıl 2008, Cilt: 14 Sayı: 36, 147 - 156, 28.02.2010

Yasemin Mumcu Ay

Öz

Mehmet Kaplan, Eski Türk edebiyatı metinlerine dayalı ‘metin
şerhi’ yerine ‘metin tahlili’ metodunu uygulayarak Yeni Türk
edebiyatına analiz tekniğini kazandırmış ve üzerinde çalıştığı şiir ve
hikâye tahlilleriyle bir edebî eserde ‘neyin anlatıldığını’ değil ‘nasıl
anlatıldığını’ açıklama amacını gütmüştür. ‘İnsanlar arasındaki
anlaşmazlık ve çatışma’nın hikâyede önemli bir yer tuttuğunu ifade
eden Kaplan’ın, 1940’ta gençlik yıllarında yazdığı ve dönemin önde
gelen süreli yayınlarından Çığır’da yayımladığı hikâyelerinde bu
düşüncenin etkileri de görülür. O, hikâyede ‘genel’ değil ‘özel’
insanın anlatıldığı düşüncesindedir ve kendi hikâyelerinde de bir
psikolog, bir sosyolog, bir filozof ve hatta insanı onlardan daha iyi
anladığına inandığı bir hikâyeci gözüyle “basit” insanın “zengin” ve
“renkli” dünyasını gözler önüne sermiştir. Bu makalede bir edebiyat
eleştirmeni kimliğiyle tanınan Mehmet Kaplan’ın hikâyeci yönü
“metin tahlili” yöntemiyle ortaya konmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mehmet Kaplan, Çığır Dergisi, metin tahlili, hikâye

Kaynakça

• KAPLAN, Mehmet, “Uyanış”, Çığır, nr.93, Ağustos 1940, s: 58-63.
• ________________, “Kâzım Ağabey”, Çığır, nr.95, 1.Teşrin 1940, s.116-122.
• ________________, Hikâye Tahlilleri, Dergâh Yayınları, İstanbul 2004, s.10
• KERMAN, Zeynep – ENGİNÜN, İnci, Mehmet Kaplan, Hayatı ve Eserleri, Dergâh Yayınları, İstanbul 2000l
• PARLA, Jale, Don Kişot’tan Bugüne Roman, İletişim Yayınları, İstanbul 2002.
• TEKİN, Mehmet, Roman Sanatı, Ötüken Yayınları, İstanbul 2001.