RABGÛZÎ, KISASU’L-ENBİYÂ: XIX. YÜZYILA AİT BİR KAZAN YAZMASI / Rabghuzi's The Stories of the Prophets: A Nineteenth Century Manuscript in the Kazan Region

Yıl 2008, Cilt: 15 Sayı: 37, 1 - 29, 28.02.2010

Avni Gözütok

Öz

ÖZ
Rabgûzî’nin Kısasu’l-Enbiyâ adlı eseri Harezm Türkçesi ilk mensur eserlerindendir. Bu bakımdan Türk dili tarihi için önemli bir kaynaktır. Eser, gerek konusu gerek sade bir dille yazılmış olduğu için çokça okunmuştur. Hem yazma hem de matbu nüshalarının çokluğu bunu göstermektedir. Burada yazar ve eseri, yazma nüshaları ile matbu nüshaları üzerinde kısaca durulduktan sonra eserin XIX. yy.’da istinsah edilmiş Kazan nüshasının baş ve sonundan örnek verildi.

Anahtar Sözcükler: Rabguzi, Kısasu’l-Enbiyâ, elyazması, ondokuzuncu yüzyıl, Kazan nüshası

ABSTRACT
Rabguzi’s Kısasu’l-Enbiyâ is the first example of Khwarezmian Turkish written in prose. In this respect, the work is considered to be a rather significant source fort he history of Turkish language. The abundance of the manuscript and edited forms of the book may suggest that it has been frequently referred to by the virtue of its lucid language. This study concentrates on the author and also manuscript and edited examples of the work, giving some examples form the first and final chapters of 19th century version of the book.

Keywords: Rabghuzi, The Stories of the Prophets, manuscript, 19th century, Kazan region

Anahtar Kelimeler

Rabguzi, Kısasu’l-Enbiyâ, elyazması, ondokuzuncu yüzyıl, Kazan nüshası

Kaynakça

• ATA, Aysu, Nâsırü‟d-dîn bin Burhâbü‟d-dîn Rabgûzî, Kısasü‟l-Enbiyâ (Peygamber Kıssaları),I Giriş-Metin-Tıpkıbasım: XL+616 ss.; II Dizin: IV+820 ss., TDK Yay., Ankara 1997.
• _________, Harezm-Altın Ordu Türkçesi, İstanbul 2002.
• BOESCHOTEN, H. E., “The Leningrad Manuscripts of Rabguzi’s Qısas”, Türk Dilleri Araştırmaları 1991, s. 47-49.
• DANKOFF, Robert, “Rabghuzi’s Stories of The Prophets”, Journal of the American Oriental Society, Volume. 117, No. 1 (1997), p. 115–126.
• HACIYEVA, N., “Rabguzi’nin Kısasü’l-Enbiya Eserinin Bakü Yazması” Türk Dili, S. 514, Ekim 1994, s. 292-296.
• Özbekistan SSR Fenler Akademiyası, Özbek Edebiyatı I, Fen Neşriyatı, Taşkent, 1978.
• SCHİNKEWİTSCH, J., (Türkçesi: Sabit S. PAYLI), “Rabguzî Sentaksı” Türk Dili Belleten Seri: III Sayı: 8-9 Nisan-Aralık 1946, İstanbul 1947, s. 1-48; Türk Dili Belleten Seri: III Sayı: 10–11 Ocak-Aralık 1947, İstanbul 1948, s. 49-119.
• TEKİN, Talat, “Al-Rabghûzµ, The Stories of the Prophets: Qi§a§ al- Anbiyâ‟ An Eastern Turkish Version. Critically edited by H. E. Boeschoten, M. Vandamme, and S. Tezcan, with the assistance of H. Braam and B. Radtke, E. J. Brill, Leiden 1995. Volume I: xxxv+787 pp; volume II: ix+832 pp.” Türk Dilleri Araştırmaları 1995, s. 259–269.
• YAZBERDİYEV, Almaz, (Türkçesi: Ahmet R. ANNABERDİYEV), Doğuda Matbu Yayınların Tarihi, Kaknüs Yay., İstanbul 2005.